سید مصطفی خوش‌چشم در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایرنا در باره روند مذاکرات بار لغو تحریم‌ها خاطرنشان کرد: قرار بود در این دوره از مذاکرات، آمریکایی ها پاسخ لازم به پیشنهادات ایران را ارائه کنند تا مشخص شود که آیا اساسا توافق حاصل خواهد شد یا خیر اما آمریکا همچنان در پی بازی های نمایشی گذشته در راستای کسب امتیاز حداکثری از مذاکرات است.
وی، نمایشی یا واقعی بودن اختلافات در هیات حاکمه آمریکا در قبال مذاکره با ایران را در تصمیم‌گیری تیم ایرانی موثر ندانست و افزود: حتی اگر اختلاف نظر مقامات آمریکایی جدی هم باشد حاکی از قدرت نداشتن طرف آمریکایی برای نشان دادن انعطاف است و ضرورت اخذ تضامین توسط جمهوری اسلامی را دوچندان می‌کند.
این کارشناس حوزه سیاست خارجی گفت: این وضعیت باعث شده طرف آمریکایی به صورت یکپارچه در مذاکرات حاضر نشود و با احتیاط بسیار زیاد، همچنان از دادن جواب قطعی به پیشنهادات ایران خودداری کند و به دنبال فرار از مسئولیت های مندرج در برجام باشد.
خوش‌چشم افزود: قطعا، بر اساس متن صریح برجام، آمریکا باید تمام تحریم‌های برجامی و پسابرجامی را بردارد و راستی‌آزمایی و تضامین را بپذیرد. خصوصا در زمینه تضامین، آمریکا باید تضامین ذاتی و عینی در رابطه با حصول یک توافق پایدار و قابل اتکا را به ایران بدهد. در غیر این صورت، طرف آمریکایی همان راهی را خواهد رفت که در سال های گذشته دیدیم و به تعهداتش پایبند نخواهد ماند و از برجام عدول خواهد کرد.
وی، آمریکا را مقصر کندی پیشرفت مذاکرات عنوان کرد و گفت: همانطور که علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی اخیرا در توئیتی اعلام کرد ایران از خواسته های خود در زمینه برداشته شدن تحریم ها و اخذ تضامین عقب نشینی نخواهد کرد و طرف آمریکایی نمی تواند درخواست بیشتری داشته باشد و در ارائه پاسخ به پیشنهادات ایران تسریع کند.
طولانی شدن مذاکرات مواضع ایران را محکم‌تر می‌کند
این کارشناس مسائل هسته ای با بیان اینکه طرف ایرانی با دستور کار مشخص و به صورت تام‌الاختیار در وین است تا جواب طرف آمریکایی به پیشنهادات را دریافت کند، افزود: واشنگتن مقصر طولانی شدن مذاکرات و یا هرگونه نتیجه منفی در انتهای کار خواهد بود. اکنون افکار عمومی جهانی منتظر تصمیم واشنگتن درباره پیشنهادات ایران است.
خوش‌چشم گفت: به همان اندازه که امکان توافق وجود دارد امکان عدم توافق هم هست و همه چیز وابسته به تصمیم سیاسی آمریکاست. با توجه به ادامه غنی سازی ۶۰ درصدی در ایران، اقدامات انجام شده در حوزه کاهش تاثیرگذاری تحریم‌ها و قدرت موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی، طرف ایرانی اهرم های فشار زیادی دارد و زمان به نفع طرف ایرانی است.
وی افزود: آمریکا یا به دلیل اختلافات داخلی، عدم توانمندی خود در اتخاذ تصمیم را نشان می دهد و یا به دنبال این است که در این لحظات پایانی کار، با یک نمایش فشار همه‌جانبه، ایران را وادار به عقب نشینی کند. طرف ایرانی نمی تواند از خط قرمزها عدول کند زیرا یکبار تجربه یک توافق غیرپایدار و غیرقابل اتکا را داشته است و نمی خواهد این تجربه تلخ را تکرار کند.
این کارشناس مسائل راهبردی گفت: تصور بر این بود که این دور از مذاکرات، دور پایانی باشد زیرا مذاکرات فنی به پایان رسیده و نیاز به اخذ تصمیم های سیاسی است. می توان گفت طرف غربی تاکنون هیچ ابتکار عملی به خرج نداده و در تمام این مدت، این ایران بوده که ابتکار عمل های جدید را ارائه کرده و طرف های غربی به آن واکنش نشان داده اند.
خوش‌چشم خاطرنشان کرد: اگر طرف غربی پیشنهادی داشته باشد شاید یکبار دیگر هم بازگشت مذاکره کنندگان به پایتخت ها را شاهد باشیم اما قطعا در صورت بروز چنین وضعیتی، احتمال توافق کمتر می شود.
وی با بیان اینکه عدم انسجام و یکپارچگی در واشنگتن و یا نمایش اختلاف باعث شده که مذاکرات در وضعیت کنونی قرار گیرد، افزود: با ادامه این روند، طرف ایرانی به سمت احتیاط هرچه بیشتر و محکم تر کردن مواضع به پیش خواهد رفت زیرا عدم انسجام در واشنگتن می تواند حاکی از لرزان بودن پایه‌های توافق باشد و باعث می شود ایران درباره اخذ تضامین ذاتی و عینی اصرار بیشتری بورزد.
رفتار آمریکا همچنان نمایشی و دنبال بازی حاصل‌جمع صفر است
این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به تزلزل سیاسی در آمریکا و در پیش رو بودن انتخابات‌های متعدد در این کشور گفت: اخذ تضامین متنوع ذاتی و عینی به خاطر شرایط متزلزل دولت بایدن و دولت های بعدی آمریکاست. اخذ این تضامین برای این است که جمهوری اسلامی مطمئن شود که این توافق پایدار می ماند و در صورتی که دچار مشکل شد طرف ایرانی ضرر نمی کند.
خوش‌چشم افزود: دولت بایدن دنبال یک توافق خوب از نوع حاصل‌جمع صفر است تا برگ برنده ای در انتخابات آتی داشته باشد. نگاه آمریکا نگاهی نمایشی است و به هیچ عنوان آمادگی و انعطاف لازم را برای انجام یک توافق خوب برای هر دو طرف ندارد.
وی با بیان اینکه آمریکایی ها اصولا قائل به بازی برد-برد نبوده و نیستند و همواره دنبال بازی حاصل جمع صفر هستند، گفت: بعد از تجربه برجام، هم مردم و هم نظام به این نتیجه رسیده اند که اخذ تضمین از ایالات متحده ضروری است تا از منافع ملی به شکل حداکثری محافظت شود.
این کارشناس سیاست خارجی گفت: گرفتن تضمین ها، راستی آزمایی رفع تحریم ها و درخواست برای برداشته شدن همه تحریم‌های برجامی و پسابرجامی به همین دلیل است وگرنه راه برای سوءاستفاده طرف آمریکایی باز می‌ماند و آمریکا هیچ ابایی از زیرتعهد زدن و عدم امتیازدهی ندارد و همواره به دنبال این است که وضعیت، یک سویه به نفع حزب حاکم آمریکا پیش برود.
خوش‌چشم افزود: طبیعی است در چنین وضعیتی، ایران بر خط قرمزهای خود در زمینه منافع ملی تاکید خواهد کرد تا از حصول منافع ملی مطمئن شود. توافق نکردن بهتر از توافق بد است. ما فقط دنبال توافق خوب هستیم، توافقی که پایدار و قابل اتکا باشد. چنین توافقی باید شامل راستی‌آزمایی و اخذ تضامین حداکثری در حوزه های گوناگون از جمله هسته ای باشد.