قم|نمای رومی در هنگام زلزله، ایمنی ساکنان ساختمان را تهدید می کند
نیروگاه، عماریاسر، زنبیل آباد، سالاریه و… هرکجای این شهر که راهت افتاده باشد با انبوهی از بناهای ساخته شده با نمای رومی مواجه می شوی، این روزها درقم نمای رومی سایه سنگینش خودش را بر روی همه نماهای ایرانی اسلامی انداخته است بطوری که مردم این شهر به شکل اعجاب آوری به سمت کاربرد این نما گرایش یافته اند. در استان هایی مانند اصفهان ساخت نمای رومی ممنوع شده است، اما در قم متاسفانه نماهای زیبای ایرانی و اسلامی جایش را به نماهایی داده است که با هویت این بوم و بر هیچ سنخیتی نداشته و ندارد. این اتفاق مدیران شهری قم را نیز نگران کرده است.
رئیس شورای اسلامی شهر قم با بیان اینکه مجموعه مدیریت شهری، شورا و شهرداری نسبت به ایجاد فضاهای رومی نگران هستند، گفت: بارها مصاحبه و خواهش کردیم، از مهندسین، کارشناسان و ناظرین تقاضا داشتیم و حتی به دنبال سیاست گذاری هایی بودیم تا به آنهایی که نمای رومی ایجاد می کنند، پایان کار ندهیم.
عبدالله جلالی در جلسه رسمی و علنی شورای اسلامی شهر با اشاره به اینکه اتفاق تلخی با گسترش نماهای رومی افتاده که باید با همکاری مدیریت شهری، مردم و مهندسین برطرف شود می افزاید: در این بحث تقریبا وضعیت رو به رشد و قابل توجهی در قم شاهد هستیم ولی بخاطر گسترش نماهای رومی نگرانی هایی داریم که باید این معضل برطرف شود.
وی با اشاره به اینکه استفاده از نماهای رومی به مدیریت شهری و بخش دیگر به خود شهروندان و همچنین کارشناسان و مهندسین مرتبط می شود، افزود: همه باید دست به دست هم دهند تا اتفاق تلخی که با گسترش نماهای رومی در قم رخ داده و بعضا نیز شاهد آن هستیم، برطرف شود.
رئیس شورای اسلامی شهر قم تصریح می کند: امروز شاید نماهای رومی در خود کشورهایی که ابداع کننده آن بودند، به این شکل رواج ندارند و زیبنده شهر قم و ایران اسلامی نیست که نماهای رومی را در خود داشته باشند.
نمای رومی به لحاظ دید کارشناسی رد شده است
رئیس اداره معماری و طراحی شهری اداره کل راه و شهرسازی قم می گوید: نمای رومی با هویت ایرانی اسلامی و اقلیم این استان سازگار نیست.
محمد رضایی ندوشن با اشاره به برخی آشفتگی ها در نمای ساختمان‌ها، گفت: در ۱۰ سال گذشته به دلیل حجم زیاد مهاجرت و نبود سبک های متناسب با فضای دینی قم، ساخت و سازهای غیر اصولی، آشفتگی هایی در نماهای ساختمان ها به وجود آمده است.
وی با بیان اینکه در سال ۹۳، ضوابط بومی سیما و منظر شهری به تصویب رسید و کمیته نما در شهرداری‌های مناطق ایجاد شد تا نظارت بر ساخت نماها صورت گیرد، افزود: سال ۹۵ کار پژوهشی در سطح شهر قم انجام و مشخص شد در سال های ۹۴ و ۹۵، با رشد روز افزون نمای رومی به ویژه در منطقه های یک و چهار روبرو هستیم و تقریبا همه ساخت و سازهای جدید با نمای رومی طراحی می شود.
وی با بیان این که ممنوعیت ساخت نمای رومی مصوبه جلسه ۲۸ آبان سال ۱۳۹۵ در کمیسیون ماده پنج استان است، افزود: این ممنوعیت ۲۹ آبان ماه سال ۹۵برای اجرا به شهرداری ابلاغ شد و افرادی که اقدام به ساخت نمای رومی نمایند با مشکلاتی از جمله صادر نشدن پایان کار مواجه می شوند.
رئیس اداره معماری و طراحی شهری اداره کل راه و شهرسازی قم بیان داشت: با توجه به این که قم پایتخت مذهبی ایران است و هویت اسلامی و شیعی محکمی دارد، نمای رومی به عنوان الگوی غربی با حساسیت بیشتری پیگیری شد.
ندوشن با بیان اینکه درحال حاضر سبک های معماری داریم که با اقلیم و هویت مذهبی قم سازگار است و می‌تواند جایگزین خوبی برای نمای رومی باشد، تصریح کرد: نمای رومی به لحاظ دید کارشناسی رد شده است، استفاده از سنگ در اقلیم قم به صورت یکپارچه و به میزان زیاد، مشکلاتی ایجاد می کند و هزینه های مصرف انرژی را بالا می برد، به طوری که در تابستان برای خنک کردن و در زمستان برای گرم کردن خانه باید انرژی زیادی مصرف شود.
وی با اشاره به این که استفاده از سنگ زیاد هزینه ساخت نمای رومی را افزایش می دهد، اضافه کرد: این نما از لحاظ سازه ای مشکل دارد، چراکه به دلیل حجم زیاد سنگی که در آن به کار می رود، وزن زیادی را روی سازه ساختمان تحمیل و در هنگام وقوع زلزله، سنگ های به کار رفته ایمنی ساکنان ساختمان را تهدید می کند درسال ۹۵ برای جلوگیری از رشد این معضل کمیته ای تشکیل شد تا بر این امور نظارت کند.
با گذشت سه سال از تشکیل کمیته سیما و منظر شهری با چرخی در شهر متوجه خواهی شد این کمیته عملا نتوانسته است دراین زمینه کاری صورت دهد.
نمای اسلامی و ایرانی هنوز برای مردم شناخته شده نیست
مدیر مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم در همایش نمای رومی توطئه یا خواست مردم، تاکید کرد: باید بپذیریم که در معرفی معماری اسلامی و ایرانی از سوی دانشگاه و حوزه، کم کاری شده است و هنوز به طور عمیق و وسیع این نوع معماری را مورد تحلیل قرار نداده ایم و مردم آن را به خوبی نمی شناسند.
سیده شبنم فاطمی با بیان اینکه در معرفی معماری و نمای مناسب، ضعف آکادمیک وجود دارد، عنوان می کند: انتخاب این نوع نما وقتی تبدیل به جریانی اجتماعی می شود، نمی توان تنها با جریان قانونی مانع از گسترش آن شد، زیرا جریان اجتماعی یک سازه و اسکلت نیست و از جنس اجتماع است.
فاطمی اظهار می کند: نمای رومی به عنوان یکی از دغدغه های مهم مراجع و بزرگان حوزه نیز مطرح شد و گسترش این نما در حوزه دین و فرهنگ، مورد انتقاد قرار گرفت.
وی می گوید: در مقابله با این رویدادها باید به ایجاد جریان اجتماعی و فرهنگ سازی پرداخت تا ذائقه و انتخاب مردم را تغییر داد، در این بین دانشگاه ها، مراکز حوزوی و فعالان فرهنگی و جامعه شناسان دارای نقش مهمی هستند.
مدیر مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم معتقد است: نمی شود خلاف جریان شدیدی که حرکت می کند، سد ایجاد کرد، وقتی مسکن یک کالای مصرفی و سودآور است و یا مردم آن را دوست دارند، به راحتی نمی توان با آن مقابله کرد و جریان قانونی به تنهایی نمی تواند مانع ایجاد کند.
فاطمی می گوید: مردم دیگر خانه را برای زندگی نمی خواهند بلکه آن را سرمایه زندگی شأن می دانند، تا زمانی که این نگرش وجود دارد و تا زمانی که از طریق فرهنگ سازی وارد نشویم تلاش برای کنار گذاشتن نمای رومی، آب در هاون کوبیدن است، مگر اینکه بخواهیم صورت مساله را پاک کنیم.
وی افزود: نمای رومی به راحتی برای مردم قابل تشخیص است، ولی نمای اسلامی و ایرانی هنوز برای مردم شناخته شده نیست، وقتی می توان نمای دیگری را جایگزین نمای رومی کرد، که به یک تعریف مناسب از معماری اسلامی و ایرانی برای مردم دست پیدا کنیم.
امروز مشاورین املاک و بازار یاب ها تصمیم می گیرند
داوود صفا جامعه شناس دراین باره می گوید: در معماری امروز، مشاورین املاک، مخاطبین، بازاریاب ها تصمیم می گیرند و این نگرش ها، معماری را از هویت اصلی خود دور می کند. معماری باید دارای هویت و تعریف دقیق باشد تا با آسیب های کمتری به لحاظ جامعه شناسی مواجه شویم.
وی تصریح می کند: تا زمانی که دغدغه ای در میان مردم نباشد، جریان سازی به سرعت انجام نمی شود، امروز محور دغدغه جامعه، مسائل اقتصادی و کسب سود است و این امر، سبک شهر را تحت شعاع آن قرار می دهد. اگر در جامعه فضای همدلی و همبستگی اجتماعی نباشد و مردم، دغدغه مند تربیت نشوند، دور نمای مشخصی از رفع آسیب ها وجود ندارد.
صفا تصریح می کند: جامعه را می توان هدایت کرد، در دوره های قبلی تصمیم گیرندگان افراد دیگری بودند و امروز صنعت گر تصمیم گیر است، جایگاه معماران و متفکرین مشخص نیست از این رو جامعه مغشوش است و نمی داند دنبال چیست باید در این عرصه تحول اجتماعی صورت بگیرد.
این جامعه شناس افزود: ما در بعد عینی دارای تاخر فرهنگی هستیم، یعنی بعد مادی تغییر زیادی می کند و بعد معنوی دیرتر تغییر می کند در واقع ابزاری می آید ولی فرهنگ استفاده از ابزار نمی آید.
دکتر سید مرتضی سقاییان نژاد شهردار قم دراین باره می گوید: مبحث نماهای اسلامی و جلوگیری از توسعه نماهای رومی یکی از مسائلی بوده که شهرداری با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب و مسئله سبک زندگی اسلامی اهتمام ویژه ای بر آن دارد، علت اصلی توسعه نماهای رومی در شهر به دلیل طمع سرمایه گذاران و مهندسان در معماری و ساخت وساز است.
ممنوعیت ساخت نمای رومی در قم
شهردار قم می گوید: نماهای رومی در برابر خطرات محیطی بسیار آسیب پذیر هستند اما چون ازنظر ظاهری زیبایی دارند مورد اقبال برخی از شهروندان قرار می گیرند، کمبود الگو و جایگزین به جای نماهای رومی یکی از مشکلات معماری و عمران در قم است. شهرداری برنامه ریزی های ویژه ای را برای طراحی الگوهای اسلامی و ایرانی معماری و شهرسازی آغاز کرده است.
سقاییان نژاد گفت: براساس بخشنامه شهرداری و مصوبه کمیسیون ماده پنج استان اجرای نماهای موسوم به رومی در شهر قم ممنوع بوده و از ارائه پایان کار به ساختمان های با این نماها خودداری می شود
وی با اشاره به برنامه ریزی شهرداری برای کنترل و نظارت بر اجرای نماهای ساختمانی در شهر قم، اظهار کرد: فضای شهرسازی و معماری قم باید متناسب با جایگاه این شهر به عنوان ام القرای جهان تشیع و فضای معنوی و در عین حال آب و هوای آن باشد.
شهردار قم به بخشنامه شهرداری برای ممنوعیت اجرای نماهای موسوم به رومی در شهر، اظهار کرد: این مساله در کمیسیون ماده پنج نیز تصویب شده و مراحل اجرایی آن نیز ابلاغ و آغاز شده است.
سقائیان نژاد با تاکید بر اینکه نظارت بر روند اجرای نماها در ارائه پایان کار به شهروندان اجرا می شود، افزود: براساس قانون و ضوابط شهری برای ساختمان هایی که این موارد را رعایت نکنند پایان کار صادر نمی شود.
وی با بیان اینکه شهرداری برنامه های ویژه ای برای بهبود شرایط معماری و شهرسازی در قم مد نظر دارد، گفت: ما در چند بخش برنامه هایی را آغاز کردیم تا بتوانیم مدیریت مطلوبی بر روند ساخت و ساز و اجرای نماهای ساختمانی و در کل شکل گیری معماری شهر در قم داشته باشیم.
شهردار قم خاطر نشان می کند: این موارد و ضوابطی که در حوزه معماری و شهرسازی تدوین شده در بلوار پیامبر اعظم(ص) که یک محور معنوی و تمدنی در شهر قم خواهد بود نیز رعایت شده و در این بلوار ساخت و سازها متناسب با معماری و شهرسازی اسلامی صورت می گیرد.
بی تردید می توان معماری قم را را به سمت بومی سازی سوق داد، در تحقق این هدف باید رسانه و فعالان فرهنگی و فناوری های نرم و صنایع خلاق فرهنگی خود را در نمای شهری نشان دهند.
اما نمای رومی چالش پیش روی سیما و منظر شهری قم خواهد بود تا زمانی که شهروندان نسبت به این موضوع آگاهی بیابند که نمای رومی هویت تاریخی و فرهنگی نسل آینده این شهر را با خطربی هویتی مواجه خواهد کرد.