کرمان| کوچ تلخ پسته از کرمان
به گزارش مهر، سونامی خشکسالی و بی‌آبی در کرمان ارزآورترین صنعت استان کرمان که انحصار تولید پسته جهان را در اختیار ایران قرار داده بود را در معرض خطر جدی قرار داده است. این در حالی است که این صنعت یک‌میلیون اشتغال در جنوب شرق کشور ایجاد کرده و سالانه 5/1 میلیارد دلار ارز از طریق آن وارد کشور می‌شد. رفسنجان در دهه گذشته بدون شک پایتخت پسته جهان بود اما در حالی هشدار خشکسالی و آینده ناخوشایند پسته از سوی مسئولان در دهه‌های گذشته شنیده نشد که در همین ایام آمریکا، ترکیه و حتی یونان سرمایه‌گذاری‌های زیادی در خصوص توسعه باغ‌های پسته و انتقال نهال‌های پسته به این کشورها کردند. سال‌ها برداشت آب از منابع آب زیرزمینی استان موجب شده است دیگر آبی برای کشاورزی وجود نداشته باشد و یا کیفیت آب به‌شدت کاهش یابد. تا همین چند ماه قبل وقتی صحبت از تولید پسته در آمریکا می‌شد برخی از مسئولان می‌گفتند چون طعم پسته کرمان خاص است و مشتری‌های دائمی دارد آمریکا نمی‌تواند با پسته ایران رقابت کند اما حالا همین افراد می‌گویند تولید پسته در کرمان دیگر صرفه اقتصادی ندارد و باید برای حفظ ظرفیت‌های بازار طی دهه آینده باغ‌های پسته استان کرمان رفته‌رفته به استان‌های دیگر منتقل شود. البته طرفداران این نظریه هم کم نیستند و برخی عملا این طرح را آغاز کرده‌اند.
بی‌برنامگی در برداشت آب‌های زیرزمینی پسته را به خط آخر نزدیک کرده است
خشکسالی این روزها در کرمان نتیجه بی‌برنامگی عجیبی است که طی سال‌های گذشته در استان انجام‌شده و ۳۵ هزار حلقه چاه غیرمجاز به‌صورت پیوسته در حال برداشت آب‌های زیرزمینی و تولید محصولات کشاورزی بوده‌اند و همچنان حجم زیادی از این چاه‌ها به کار خود ادامه می‌دهند. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان در خصوص وضعیت خشکسالی در کرمان گفت: یکی از مشکلات موجود در کرمان بهره‌برداری آب در بخش کشاورزی با روش‌های سنتی است و حجم بالایی از آب‌های موجود نیز در این بخش هدر می‌رود. مهدی رجبی زاده با اشاره به تبخیر حجم قابل‌توجهی از آب‌های موجود در استان کرمان گفت: ۸۰۰ میلیون مترمکعب آب برداشت منفی از منابع آبی استان طی یک سال انجام می‌شود و اکثر در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و به دلیل کشت‌های غیرعلمی از دسترس خارج می‌شود. او با اشاره به تأثیر منفی وجود چاه‌های غیرمجاز و برداشت بی‌رویه آب ادامه داد: کشاورزی استان کرمان باید به تولید محصولات اقتصادی و صادرات محور و استراتژیک محدود شود و آب‌های موجود در استان مدیریت شود.
نگران آینده پسته رفسنجان هستیم
سرپرست فرمانداری رفسنجان با اشاره به خشکسالی و بی‌آبی شدید در این شهرستان که مهم‌ترین تولیدکننده پسته کشور است گفت: نمی‌توان آینده مناسبی را برای صنعت تولید پسته در این شهرستان مشاهده کرد، هزاران هکتار باغ، هزاران واحد صنعتی بالادستی و تأسیسات مختلف در آینده تحت تأثیر خشکسالی قرار می‌گیرند. مجید هرندی افزود: تهدید جدی رفسنجان خشکسالی است و منابع آبی استان محدودتر از گذشته شده است. او ادامه داد: باید برای تأمین آب رفسنجان آینده‌نگری داشته باشیم و نباید بگذاریم به‌سادگی این باغ‌ها از بین بروند. هرندی گفت: یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توان انجام داد، اصلاح الگوی کشت، مدیریت آب‌های در دسترس، اجرای طرح‌های علمی و پژوهش در راستای مقابله با خشکسالی و استفاده از روش‌های علمی است. او تأکید کرد: کشاورزی سنتی باید کنار گذاشته شود و برداشت غیرمجاز از چاه‌ها نیز باید توقف شود.
سرمایه‌ای که باید حفظ شود
نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی گفت: باغ‌های پسته یکی از سرمایه‌های مردم و زمینه‌های اشتغال هستند که هرسال موجب ارزآوری قابل‌توجهی می‌شود و باید این سرمایه‌ها را حفظ کرد. محمدرضا پور ابراهیمی افزود: یکی از مشکلات ما در استان کرمان خشکسالی است که باید اقدام عملی در راستای کنترل تبعات خشکسالی انجام داد و از هدر رفت آب و استفاده از آن برای تولیدات کم‌ارزش جدا خودداری کرد. او با اشاره به اینکه تمام تلاش خود را برای حفظ پتانسیل‌های اقتصادی استان کرمان به کارخواهیم گرفت گفت: نباید اجازه داد در هر بخشی برداشت آب به‌صورت بی‌برنامه و بی‌رویه انجام شود در واقع باید قانونی وجود داشته باشید و منابع محدود موجود در راستای استفاده بهینه برداشت شود. پور ابراهیمی گفت: انتقال آب از خلیج‌فارس به استان کرمان احتمالا در نیمه دوم سال جاری عملیاتی می‌شود و این آب در بخش صنعت مورداستفاده قرار می‌گیرد، این مسئله می‌تواند گام بلندی در راستای مقابله با خشکسالی در استان کرمان باشد. او با اشاره به وجود هزاران چاه غیرمجاز در استان گفت: نباید اجازه داد برداشته از این منابع برای تولید محصولاتی استفاده شود که هیچ توجیه اقتصادی ندارد.
اقدام عملی برای نجات کشاورزی کرمان انجام‌نشده است
رئیس سابق اتاق ایران، محسن جلال پور که خود از تولیدکنندگان و صادرکنندگان مطرح پسته در استان کرمان است گفت: باید برای حفظ پتانسیل‌های اقتصادی تولید پسته در کشور برنامه‌ریزی جدی انجام شود.
جلال پور افزود: متأسفانه اقدام عملی برای نجات کشاورزی کرمان از چنگال خشکسالی انجام‌نشده و حالا آینده خوبی برای پسته در مقابل استان کرمان قرار ندارد و به همین دلیل هم توسعه کشت پسته در استان‌های پر آب در حال انجام است. او افزود: هشدارهای گذشته موردتوجه قرار نگرفته است چون وضعیت موجود قبلا پیش‌بینی‌شده است و حالا باید بازار پسته را به‌عنوان یک پتانسیل بالقوه حفظ کنیم و توسعه باغ‌های پسته در استان‌های مختلف یکی از این طرح‌های اجتناب‌ناپذیر است. این صادرکننده پسته گفت: این یک حقیقت است که هرسال بر وسعت باغ‌هایی که خشک می‌شوند افزوده می‌شود و تولید نیز کاهش می‌یابد. او تأکید کرد: باید بازار پسته را حفظ کنیم چون این کالای لوکس کشش بسیار مطلوبی در بازار جهانی دارد و یکی از زمینه‌های ارزآوری در کشور است. جلال پور با اشاره به روند برداشت آب در استان کرمان و عدم جایگزینی منابع آبی گفت: کشاورزی در استان کرمان آینده مطلوبی ندارد چون هرسال شاهد کاهش منابع آب موجود هستیم اما در مقابل باید چاره‌ای برای حفظ باغ‌ها بیندیشیم که توسعه این باغ‌ها در استان‌هایی که امکانش را دارند یک‌راه چاره در دسترس است.