قم|جای خالی دوچرخه درسیستم حمل و نقل شهری
به گزارش خبرنگار رویداد ایران از قم، با توجه به ضرورت توسعه پایدار و اهمیت روزافزون آن در مسائل شهری، امروزه در شهرهای مختلف دنیا دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه اصلی و پایدار جابه جایی در کنار پیاده روی روز به روز مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد. این امر از آنجا اهمیت بیشتری می‌یابد که حفظ محیط زیست، منابع طبیعی و انرژی که از ارکان مهم توسعه پایدار به شمار می‌آیند به شدت تحت تأثیر حمل و نقل شهری قرار دارند.
در کشورهای پیشرفته و صنعتی غربی و حتی کشورهای جنوب شرق آسیا سال‌های زیادی است که تلاش کرده‌اند تا مبانی حمل و نقل پایدار و فعال بر مبنای پیاده مداری و دوچرخه سواری را در میان مردم ترویج کنند. در این کشورها در راستای افزایش ایمنی دوچرخه سواری و پیاده روی، مسیرهای ویژه‌ای را تدارک دیده‌اند که علاوه بر شاخص زیبایی، ترغیب کننده دوچرخه سواران است.
در ایران هم هرچند دیر اما چند سالی است که در شهرهای گوناگونی طرح‌هایی مرتبط با دوچرحه در حال پیاده سازی است. در شهر قم هم چند سال پیش بود که کم کم ایستگاه‌های دوچرخه در بعضی میدان‌ها و معابر سطح شهر قم ظاهر شدند اما به جای دوچرخه سوارها باید وزن خاک‌هایی را تحمل می‌کردند که مدت‌ها رویشان سوار شده بودند.
در حالی در قم به دوچرخه سواری به عنوان یک روش کارآمد و سالم برای حمل و نقل شهری توجه نمی‌شود که معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم معتقد است این موضوع هنوز به دغدغه مردم و مسئولان تبدیل نشده است، در حالی که می‌توان با ایجاد راهکارهایی مانند سه شنبه‌های بدون خودرو که در تهران و بسیاری از شهرها در سطح گسترده‌ای در حال اجراست این دغدغه را به مرور در بین مردم ایجاد کرد.
حساب ویژه شهرداری روی دوچرخه سواری
به گفته عباس ذاکریان معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم روی توسعه فرهنگی دوچرخه سواری در شهر حساب ویژه‌ای نیز باز کرده است و در طرح جامع حمل و نقل ترافیک برای توسعه دوچرخه سواری برنامه ریزی شده است، از جمله اینکه مسیر دوچرخه سواری در خیابان‌های فرعی و اصلی و بیشتر به سمت مدارس ایجاد می‌شود.
این موضوع می‌تواند خانواده‌هایی که دانش آموز داشته را تشویق کند تا با خیال راحت به جای استفاده از سرویس مدارس، دانش آموزان خود را با دوچرخه راهی مدرسه کنند. این موضوع اما آن طور که ذاکریان گفته است نیازمند همکاری آموزش و پرورش نیز هست، به این طریق که برای دانش آموزانی که از دوچرخه استفاده می‌کنند امتیاز ویژه‌ای قائل شده و امکان پارک دوچرخه در حیاط مدارس را ایجاد کنند اما در مقابل از ورود موتورسیکلت‌ها جلوگیری کنند.
با این اتفاق علاوه بر ساماندهی سیستم حمل و نقل شهری می‌توان از آلودگی بیشتر هوا نیز جلوگیری کرد. بر اساس گزارش‌ها هسته مرکزی شهر یکی از سه نقطه شهر با بیشترین میزان آلودگی صوت و هواست که موتورسیکلت‌ها نقش بسیار برجسته‌ای در آن دارند.
ذاکریان اما اعتقاد دارد که با توسعه استفاده از دوچرخه می‌توان این آلودگی‌ها را هم تا حدودی کنترل کرد به این طریق که مانع ورود ماشین‌های شخصی در مرکز شهر شده و برای حل مشکل تردد افراد در این محدوده از دوچرخه استفاده کنیم.
ایجاد پارکینگ مخصوص دوچرخه و موتورسیکلت در سطح شهر از دیگر برنامه‌های شهرداری است که ذکریان در راستای توسعه فرهنگ دوچرخه سواری در سطح شهر قم به آن اشاره کرده و معتقد است با ایجاد زیرساخت‌ها و تدوین سیاست‌های تشویقی می‌توانیم به مرور به سمت رواج استفاده از دوچرخه در حمل و نقل شهری باشیم.
دانش آموزان و کارمندان سردمداران رواج دوچرخه سواری در شهر
علی نیک رئیس سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم نیز هم مانند ذاکریان معتقد است که این زیرساخت‌ها می‌تواند در حرکت به سمت و سوی استفاده از دوچرخه مؤثر باشد و به همین خاطر و به منظور فرهنگ‌سازی استفاده از دوچرخه بوستان ویژه دوچرخه‌سواری در استان قم احداث می‌شود.
اهمیت کاهش استفاده از خودروهای شخصی امروز شهر را به سویی برده است که نیازمند فرهنگ‌سازی برای استفاده از دوچرخه به‌صورت گسترده هستیم و باید با ایجاد زیرساخت‌های مناسب به سمت این فرهنگ حرکت کنیم و فرهنگ‌سازی برای استفاده از دوچرخه را باید از دانش آموزان و کارمندان دولت آغاز کرد.
به گفته وی برای فرهنگ‌سازی در این حوزه، به‌کارگیری مکانیزم‌های تشویقی برای کارمندان دولت و دانش آموزان به‌منظور استفاده از دوچرخه لازم است و با تعریف مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری درجه‌یک، درجه‌دو و سه و طرح تأیید ایمنی دوچرخه می‌توان زمینه‌های این طرح‌های تشویقی را نیز ایجاد کرد.
نیک تأسیس ایستگاه دوچرخه، قرار دادن دوچرخه اشتراکی و در نظر گرفتن پارکینگ دوچرخه را در سطح شهر قم در دست بررسی خوانده و گفت: طراحی بوستان ویژه دوچرخه‌سواری که به‌صورت کاملاً تخصصی ویژه استفاده دوچرخه طراحی‌شده در شهر قم نیز به اتمام رسیده است.
آن طور که رئیس سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم گفته است این بوستان با مساحت سی هکتار و با طول سه هزار متر و عرض ۱۰۰ متر برای استفاده از انواع دوچرخه در بلوار فدائیان اسلام طراحی شده و نمونه این آن درسطح کشور وجود ندارد.
دوچرخه از سال‌های دهه ۵۰ بود که با توجه به فرهنگ سیاسی اقتصادی حاکم بر ایران از متن زندگی جامعه به تدریج حذف شد. با رشد سریع اتومبیل در ایران و نبودن ایمنی برای دوچرخه سواران در برنامه ریزی سطوح کشور موجب کاهش اهمیت دوچرخه به عنوان یک وسیله نقلیه شد و تبدیل به یک ابزار تفریح شد اما با توجه به مزایای بالای این وسیله به مجدداً رویکرد جدیدی به این وسیله نقلیه شد یک نمونه از توجه دولت به دوچرخه به مصوبه سال ۱۳۶۸ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران بازمی گردد که طراحی مسیرهای مخصوص عبور دوچرخه را در شهرهای با جمعیت بیش از ۵۰ هزار نفر مورد توجه قرار داده بود. و حالا شاید اهتمام‌ها به این موضوع دوچرخه را به جایگاه قبلی خود به عنوان یک عامل کمک کننده در حمل و نقل شهری برگرداند.