وام بدون ضامن به شرط اعتبارسنجی؛ مشاغل آزاد در نوبت دریافت تسهیلات خرد
سید عباس حسینی معاون امور بانک و بیمه وزارت امور اقتصادی و دارایی در گفت و گویی به سوالات زیر پاسخ داد.
باشگاه خبرنگاران جوان: اغلب مردم به بانک‌ها مراجعه می‌کنند و درخواست تسهیلات می‌کنند؛ با این تصور که وامی با مبلغ ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان در بانک آماده پرداخت است. توضیح دهید که آیا اعتبار و منابع جداگانه‌ای برای این طرح جدید در اختیار بانک‌ها قرار گرفته یا صرفا فرآیند دریافت همان وام‌هایی که تا پیش از این پرداخت می‌شد، تسهیل و با وثایق کمتر شده است؟
حسینی: از آنجایی که در گذشته ضمانت‌ها و وثایق متعددی توسط بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات، دریافت می‌شد و برای مردم ایجاد زحمت می‌کرد، آقای رئیسی بر این تاکید داشتند که شرایط را آسان کنیم.
در همین راستا، جلسات زیادی برگزار شد و به دستور العملی رسیدیم که طبق آن افراد بتوانند براساس رتبه بندی و اعتبارسنجی، بدون ضامن وام بگیرند.
در غیر اینصورت لازم بود که مردم برای دریافت یک وام، دو تا سه ضامن و وثایق متعدد ملکی و ... ارائه می‌کردند. پس آنچه که اتفاق افتاده، تسهیل وثایق است به جهت اینکه افراد بتوانند وام‌های خرد را با کمترین تضامین دریافت کنند.
بنابراین، همه افراد می‌توانند به بانک برای دریافت وام مراجعه کنند، اما بانک براساس دستورالعمل‌ها و ضوابط اجرایی که مصوب شورای پول و اعتبار و خود بانک است، نسبت به رتبه بندی مردم اقدام کرده و در صورتی که شرایط دریافت وام را داشته باشند، در نوبت پرداخت وام قرار می‌گیرند.
باشگاه خبرنگاران جوان: اغلب مردم جامعه را اقشار با مشاغل آزاد و بدون حقوق ثابت تشکیل می‌دهند، اما این طرح صرفا برای افرادی است که حقوق بگیر هستند و بعضا از وضعیت مالی بهتری نسبت به سایران برخوردارند. آیا طرح بدون ضامن برای قشر وسیع‌تر جامعه که دارای مشاغل آزاد هستند، تصمیم گیری شده است؟
حسینی: در این مرحله فقط آن دسته از افرادی که حقوق بگیر هستند و شرایطی را برای آن‌ها اعلام کردیم، مشمول هستند و مرحله دوم، سایر آحاد جامعه اند. بنابراین، لازم است که شبکه بانکی افراد را رتبه بندی کند. افرادی که حقوق ثابت دریافت نمی‌کنند، مسلما نظام ارزیابی، رتبه بندی و اعتبارسنجی آن‌ها متفاوت با افراد حقوق بگیر است.
دستورالعمل‌هایی توسط بانک مرکزی در حال تدوین و احصا است که طبق آن ها، سایر گروه‌ها نیز در نوبت‌های بعدی مشمول دریافت این گونه تسهیلات خواهند شد. شبکه بانکی قطعا متعهد است که برای سایر افراد نیز شرایط مناسبی را فراهم کند تا بتوانند از تسهیلات خرد استفاده کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا بدون ضامن شدن تسهیلات بر نرخ سود و مدت زمان برای بازگشت این وام‌ها موثر است؛ مبنی براینکه بانک‌ها سود بیشتری یا مهلت بازپرداخت کمتری را برای مشتریان در نظر بگیرند؟
حسینی: خیر. زیرا افراد اعتبارسنجی می‌شوند. مبنای اعتبارسنجی نیز بر این است که توانایی بازپرداخت اقساط را داشته باشند، بدهی‌های غیرجاری، چک بلامحل، بدهی‌های مالیاتی تعیین تکلیف نشده و ... نداشته باشند.
این شرایط کمک می‌کند که افراد در رتبه بندی قرار بگیرند. اگر در رتبه A یا B و یا C باشند، می‌توانند بدون ضامن وام بگیرند و اگر بخواهند ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان وام بگیرند، علاوه بر نامه ذیحسابی یا امور مالی باید یک چک یا سفته نیز ارائه دهند. اگر رتبه آن‌ها از A و B و C خارج شود، باید یک ضامن نیز داشته باشند. اما در گذشته دو تا سه ضامن علاوه بر سایر وثایق نیاز بود.
باشگاه خبرنگاران جوان: نحوه نظارت شما در اجرای صحیح این طرح چگونه خواهد بود؟
حسینی: تیم‌های بازرسی ما هر روز در شعبات مختلف حضور جدی دارند؛ هم به لحاظ ابلاغ بخشنامه‌ها و هم به لحاظ فرآیند‌های تسهیلات دهی نظارت می‌کنند. سامانه‌ها در شبکه بانکی و خود وزاتخانه نیز فعال هستند و اگر درخواستی مبنی بر عدم رسیدگی بانک‌ها از سوی مردم ابلاغ شود، به فوریت رسیدگی و با شعبه برخورد خواهد شد.