پشت پرده اختلافات در دولت بایدن با خداحافظی طراح تروریسم اقتصادی
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، مذاکرات هسته ای در وین به گفته دیپلمات های حاضر در گفتگوها در چالش برانگیزترین مرحله خود، یعنی نحوه راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها و چگونگی ارائه تضمین در خصوص پایبندی آمریکا و عدم خروج مجدد قرار دارد. مسائلی که میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات برجام، آنها را مهم‌ترین و پیچیده‌ترین بخش توصیف کرده است.
لازمه ادامه مسیر برای دستیابی به توافق نهایی، در گرو برداشتن گام‌های معنادار و اخذ تصمیمات نتیجه محور از سوی طرف مقابل خصوصا تصمیمات سیاسی ایالات متحده آمریکا است. اما اخبار شده در مورد تغییرات مهم در تیم مذاکره کننده آمریکایی از یک سو توجه رسانه های خبری را جلب کرده و از سوی دیگر این تغییرات نشان می دهد که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در اتخاذ تصمیم در خصوص توافق هسته ای با ایران حتی در میان مقامات دولت خود نیز دچار اختلاف است.
ریچارد نفیو، معاون رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران که با لقب معمار تحریم های ایران معروف است، از معاونت رابرت مالی استعفا داد و از تیم مذاکره کننده آمریکا جدا شد. روزنامه وال استریت ژورنال گزارش داد که نیفیو پس از اختلاف نظر با رابرت مالی، سمت خود را ترک کرده و نوشت که ریچارد نفیو به دنبال این بود که آمریکا موضع سخت‌تری را در مذاکرات کنونی علیه ایران اتخاذ کند.
وال استریت ژورنال به نقل از منابعی افزود که علاوه بر نفیو، دو تن دیگر از اعضای تیم آمریکایی نیز از مذاکرات عقب نشینی کردند، زیرا آنها هم خواستار موضع سخت تری در مذاکره بودند. این منابع گفته اند که از جمله موضوعاتی که تیم را از هم جدا کرده است، این است که چگونه تحریم‌های موجود را بطور مستحکم اجرا کنند و آیا مذاکرات را در حالی که ایران برنامه هسته‌ای‌اش پیشرفت می‌کند، قطع کنند یا خیر. علاوه بر این چگونگی اعمال تحریم‌های سختگیرانه از جمله در قبال چین و اینکه آمریکا سال گذشته میلادی باید برای محکومیت ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقدام می‌کرد یا نه، از دیگر موارد اختلاف در تیم آمریکا بوده است. در تیم مذاکره‌کننده آمریکا همچنین در مورد اینکه ایران چه زمانی امکان دستیابی به میزان لازم از اورانیوم غنی‌شده برای ساخت سلاح هسته‌ای در یک بازه زمانی ۱۲ ماهه را دارد، اختلاف نظر وجود داشته است.
خبر جدا شدن ریچارد نفیو از تیم مذاکره کننده آمریکا را می توان نشانه مثبتی در مذاکرات قلمداد کرد. ایرانیان نفیو با عنوان «معمار تحریم‌ها» می شناسند هنگامی که او در سال ۲۰۲۰ به عنوان معاون نماینده ویژه آمریکا در امور ایران منصوب شد، رسانه‌ها و تحلیلگران ایرانی این انتصاب را خبری بد تفسیر کردند در شرایطی که قرارگرفتن رابرت مالی در جایگاه نماینده ویژه، به دلیل حمایت او از برجام، نشانه‌ای مثبت تعبیر شده بود.
خداحافظی «وکیل مدافع شیطان»
برخی از کارشناسان نفیو را به دلیل طراحی نخستین و فشرده‌ترین شبکه تحریم های بی رحمانه «جانی تحریم» یا «وکیل مدافع شیطان» می نامند. «وکیل مدافع شیطان» نام فیلمی تخیلی و ترسناک محصول امریکا است، در این فیلم یک وکیل جاه‌طلب وکالت شیطان را قبول می کند که تباهی خانواده او منجر می شود.
اگرچه تحریم سلاح جدیدی در جعبه ابزار ایالات متحده خصوصا در مورد ایران نیست، اما شکل فعلی تحریم‌ها که در دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهور دموکرات پیشین ایالات متحده، از آنها با صفت «فلج‌کننده» یاد می‌شد، حاصل نظریه پردازی های ریچارد نفیو است، او در کتابی با عنوان «هنر تحریم‌ها؛ نگاهی از درون میدان» رویکردش به تحریم را توضیح داده است. نفیو در این کتاب نوشته که تحریم‌ها را شخصا طراحی کرده است، او بزرگترین موفقیت خود را تخریب اقتصاد و ارزش پول ملی ایران دانسته که منجر به بی‌کاری و تورم گسترده شد، نفیو در این کتاب نوشته که او و دولت اوباما موفق شدند باعث شوند قیمت مرغ در ایران سه برابر شود. نفیو بزرگترین موفقیت خود را تخریب اقتصاد و ارزش پول ملی ایران دانسته که منجر به بی‌کاری و تورم گسترده شد، نفیو در این کتاب نوشته که او و دولت اوباما موفق شدند باعث شوند قیمت مرغ در ایران سه برابر شود.
نفیو در این کتاب می نویسد تحریم هایی که طراحی کرده است شامل کالاهای تجملاتی نمی شود تا ثروتمندان را از آثار تحریم دور نگه دارد و این کار را به عنوان روشی تعمدی برای جداکردن حکومت و مردم انجام داده است. نفیو در کتاب معروف خود اعتراف می‌کند که تحریم‌های دولت اوباما مستقیما باعث شد دارو و تجهیزات پزشکی از دسترس فقرا و طبقه کارگر ایران دور بماند. اگرچه دولت آمریکا به خوبی می‌دانست که تحریم‌های اعمال‌شده فشار سنگینی بر مردم ایران ایجاد خواهد کرد، اما نفیو تمایلی به بررسی ابعاد پیامدهای آن نداشته است.
بر اساس مطالبی که ریچارد نفیو در کتاب خود در مورد تحریم های ایران نوشته می توان گفت که تعبیر وکیل مدافع شیطان برای او چندان دور از واقعیت نیست. نفیو در دورات ریاست جمهوری اوباما در شورای امنیت ملی این کشور مسئول میز ایران بود، او را می توان مسئول اصلی تروریسم اقتصادی علیه ایران دانست. او بخشی از تیمی بود که به تصویب ۴ قطعنامه (۱۷۹۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۹۲۹) در شورای امنیت علیه ایران کمک کرد. نفیو در سال ۲۰۱۳ به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا پیوست و سرپرستی کارشناسان مسائل تحریمی در این تیم را به عهده گرفت. در هشت دور مذاکره هسته‌ای در وین، نفیو به عنوان معاون رابرت مالی در جلسات اصلی و کمیته‌های کارشناسی حضور داشته است.
تندروی هایی که دامن بایدن را گرفته
وال استریت ژورنال در بخش دیگری از گزارش خود به نکته مهمی اشاره کرد با این مضمون که این اختلافات تنها در سطح تیم مذاکره کننده نیست، بلکه بالاترین سطح دولت جو بایدن وجود دارد. اکنون با آشکار شدن اختلافات درونی در تیم مذاکره‌کننده آمریکا، تندروهای آمریکایی در این مورد که دولت بایدن به اندازه کافی در قبال جمهوری اسلامی ایران سخت‌گیر نیست، نگران شده اند.
عقب نشینی تندروهای آمریکایی از مذاکرات خبر خوبی برای ادامه مسیر گفتگوها در راستای دستیابی به توافقی جامع است و نشان می دهد که رابرت مالی مواضع قاطعانه ای دارد. اما این تغییرات از وجود اختلاف نظرهایی خبر می دهد که دولت بایدن درگیر آن است و می تواند باعث طولانی شدن مذاکرات و به تعویق توافق باشد. لذا لازمه اتخاذ تصمیمات سیاسی توسط جو بایدن، جسارت و شجاعت بیشتر است.
بروز اختلاف و تنش در میان اعضای تیم مذاکره کننده و گسترده تر از آن در دولت آمریکا نشان دهنده عدم اتحاد و چندگونه بودن رویکردها در بالاترین ساختارهای حکومتی در ایالات متحده است و این حقیقت را آشکار می کند که دولت‌های آمریکا فارغ از اینکه از حزب دموکرات باشد یا جمهوری خواه از استقلال کافی برخوردار نیستند. و به همین دلیل است که جمهوری اسلامی بر خواسته های برحق خود یعنی ضمانت‌های محکم و کافی در هر نوع توافقی با غرب و به ویژه آمریکا تاکید می کند.