به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، سید احسان خاندوزی روز دوشنبه در همایش ملی ایران و همسایگان، گفت: علی‌رغم فشار غیرقانونی و فزاینده ایالات متحده آمریکا، تشکیل قطب بندی‌های جدید سیاسی و اقتصادی و شکل‌گیری ائتلاف‌های بین‌المللی، فرصت فزاینده‌ای برای جمهوری اسلامی ایران جهت مقابله با هژمونی آمریکا فراهم کرده است.
وزیر امور اقتصاد و دارایی خاطرنشان کرد: تحولات بین‌المللی منجر به شکاف سیاسی بین ایالات متحده و سایر قدرت‌های بزرگ جهانی در ارتباط با نوع رابطه و همکاری با جمهوری اسلامی ایران شده است.
وی افزود: خوشبختانه با روی کار آمدن دولت سیزدهم و آغاز سیاست خارجی مبتنی بر سیاست همسایگی و افزایش همکاری با کشورهای همسایه و هم‌سو تمام ارکان اجرایی دولت، عزم جدی خود را برای گسترش روابط اقتصادی خارجی با کشورهای همسایه و دوست ارتقا داده‌اند.
وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی اقتصاد آسیب ناپذیر در برابر نوسان‌ها و تکانه‌های اقتصاد جهانی است، گفت: ویژگی اساسی اقتصاد مقاوم نگاه به درون‌زایی در جهت افزایش ثبات و قدرت اقتصاد داخلی و از سوی دیگر تمرکز همزمان در درون گرایی به عنوان جوهره اصلی اقتصاد مقاومتی در ارتباط با روابط اقتصادی خارجی است.
خاندوزی با تاکید بر جایگاه صادرات غیرنفتی در اقتصاد مقاومتی گفت: اگر بنا داریم آسیب پذیری و وابستگی اقتصاد به نفت را درهم بشکنیم، یکی از راه‌های آن این است که سهم بالای ناشی از صادرات نفت را به سمت درآمدهای ارزی ناشی از صادرات غیرنفتی حرکت دهیم.
وی با بیان اینکه بین سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه صادرات، همبستگی نزدیک وجود دارد، گفت: سرمایه‌گذاری صادرات محور می‌تواند امنیت ملی ما یعنی میزان اطمینان کشور به مقاوم بودن در برابر آسیب های خارجی را افزایش و وابستگی بودجه به نفت را کاهش دهد. بنابراین اگر وابستگی تجارت خارجی به صادرات نفتی را تقلیل دهیم، توانستیم آسیب‌پذیری کشور را کاهش دهیم.
وزیر امور اقتصاد و دارایی بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر این منزلت برجسته می‌تواند با پیش گرفتن راهبرد همسایگی و با در نظر گرفتن کانال‌های ارتباطی پیوندها و اتصال‌های راهبردی نسبت به ایجاد و گسترش الگوی وابستگی اساس اقدام نماید تا از این منظر وزن و منزلت خود را عمق بیشتری ببخشد.
وی ادامه داد: به این صورت که جمهوری اسلامی ایران به عنوان واحد کانونی، گستره‌ای از کانال‌های ارتباطی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را در منطقه ایجاد نماید تا برآیند آن شکل گیری وابستگی حساس بر مدار جمهوری اسلامی ایران باشد. از این طریق، می‌توان با کنترل جریان‌های ارتباطی و منزلت جمهوری اسلامی نزد همسایگان را به نحوی عمق بخشید که از سوی آنها نادیده گرفته نشود.
وزیر امور اقتصاد و دارایی اضافه کرد: ایران یگانه واحد منطقه‌ای در خاورمیانه است که توانایی عملیاتی کردن چنین الگویی را در راستای سامان بخشیدن به نظم منطقه‌ای در راستای منافع خود دارد. برجستگی ژئوپلیتیک ایران و برخورداری از موقعیت کانونی، مزیت راهبردی است که باید از آن در راستای دستیابی به چنین هدفی استفاده کرد.
وی با بیان اینکه ایران با داشتن ۱۵ کشور همسایه می‌تواند کریدور چین و هند از سویی و روسیه و اروپا از سوی دیگر باشد، اضافه کرد: به همین دلیل در طول تاریخ، در معرض بزرگترین رقابت‌ها برای چیرگی بر جهان قرار گرفته است.
خاندوزی تصریح کرد: بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی در پایان سال ۲۰۲۱، تولید ناخالص داخلی ۱۵ کشور ایران در سال ۲۰۲۰ به قیمت سابق، بالغ بر ۵ هزار و ۶۰ میلیارد دلار بوده است. از این میان ۵ کشور همسایه ما در زمره اقتصاد برتر جهان به لحاظ بزرگی و مقیاس، قرار دارند.
وی بیان داشت: با درنظر گرفتن سهم ۸ درصدی جمعیت این کشورها و سهم ۶.۲ درصدی تولید ناخالص داخلی آنها از اقتصاد جهان، ایران به لحاظ برخورداری از ظرفیت‌های بالقوه تجاری، اقتصادی و بازرگانی، در موقعیت استثنایی قرار دارد.
وزیر اقتصاد گفت: تمام همسایگان ایران در دو دهه اخیر از متوسط نرخ رشد اقتصادی بالاتری نسبت به متوسط رشد اقتصادی جهانی قرار دارند. این روند بیانگر رونق اقتصادی همسایگان ایران و بهبود ظرفیت های بالقوه همکاری اقتصادی و تجاری با این کشورها است.
وی یادآور شد: ایران پایین ترین نرخ رشد اقتصادی در میان همسایگان و حتی پایین‌تر از نرخ رشد متوسط اقتصاد جهان را در دو دهه اخیر تجربه کرده است.
خاندوزی بیان داشت: میان حجم تجارت ۲۵۰۰ میلیارد دلاری ۱۵ کشور همسایه در سال ۲۰۱۹ سهم ایران حدود ۳۶ میلیارد دلار معادل ۱.۶ درصد بوده است که ۸۵ درصد آن تنها با ۴ کشور همسایه، امارات، عراق ترکیه و افغانستان بوده است.
وی اضافه کرد: روابط تجاری با روسیه در مقایسه با مجموعه تجارت خارجی این کشور بسیار اندک و روابط تجاری با عربستان، کویت و بحرین نزدیک به صفر بوده است.
وزیر اقتصاد تاکید کرد: نوسان در سیاست خارجی باید بر پیوندهای اقتصادی ریشه‌دار دو کشور تاثیرگذاری کمتری داشته باشد؛ هر وقت فرصت‌شناسی ما برای آسیب‌پذیری کمتر، بالا باشد، قوت و عمق بیشتری به ما خواهد داد.
خاندوزی در ادامه گفت: اقتصادی همسایگان از منظر اقتصادی همسایگان هر کشوری برای مقاصد تجاری از اهمیت بالاتری نسبت به سایر شرکای تجاری برخوردار هستند. این اهمیت هم از نظر بازارهای هدف در کشورهای همسایه و هم از نظر موقعیت گذرگاهی خشکی و دریایی کشورهای همسایه برای توسعه تجاری قابل توجه اند.
خاندوزی درباره آنچه باید به عنوان راهبردهای استفاده کردن از پتانسیل‌های همسایگی در عرصه اقتصادی مدنظر قرار بگیرد، گفت: ما در عصری هستیم که تجارت مبتنی بر تعاملات بانکی و ارزی است.
وی با بیان اینکه تا زمانی که تعاملات ارزی و بانکی ما وابستگی کاملی به نظامات قابل تحریم داشته باشد حتماً نمی‌تواند پشتیبانی کننده تجارت باشد، گفت: بنابراین ناچاریم برای اینکه تجارت پایداری داشته باشیم نظامات تعاملات بانکی و ارزی مقاوم در برابر شرایط تحریم داشته باشیم.
وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان پیشنهاد پشتیبان، اضافه کرد: تدابیر مشخص این است که ما حداقل ۵ مرکز تجاری در قطب‌های همسایگی ایران تاسیس کنیم و فعلاً تمرکز خودمان را بر همین ۵ مرکزتجاری قرار بدهیم. ما حتماً در مرزهای شرقی یعنی در پاکستان و افغانستان در حوزه شمالی خودمان با محوریت روسیه و بقیه کشورهای CIS و حتما در کرانه های غربی با نقطه تمرکز در ترکیه و عراق و یک نقطه مرکزی در جنوب خلیج فارس، مرکز تجاری ایجاد خواهیم کرد.