هادی مخملی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص صادرات فرش دستباف مشهد اظهار کرد: فرش تولید شده در مشهد از گمرکات مختلف سطح کشور صادر می‌شود و آمار دقیقی از صادرات آن در اختیار نیست. پیش‌بینی می‌شود مجموع ارزش صادرات فرش دستباف کشور تا پایان سال نزدیک به ۵۰ میلیون دلار باشد.
وی افزود: هم‌اکنون تعداد قالیبافان عضو اتحادیه فرش دستباف مشهد ۳۲۰۰ نفر و تعداد قالیبافان فعال ۳۰۰۰ نفر است.
قوانین صادرات مانعی پیش پای صادرکنندگان فرش دستباف
رئیس اتحادیه فرش دستباف مشهد با اشاره به موانع موجود صادرات فرش دستباف عنوان کرد: از جمله علل و موانع صادرات فرش دستباف می‌توان به بیماری کرونا اشاره کرد که طی ۲ سال اخیر بر مشکلات این صنعت دامن زد. همچنین عوامل بازدارنده و قوانین صادرات از جمله بازگشت ارز موانعی را پیش پای صادرکنندگان ایجاد کرده و انگیزه صادرات را در آن‌ها به صفر رسانده است. باید توجه داشت نباید از پس صادرات فرش انتظار بازگشت ارز داشت زیرا فرش کالایی سرمایه‌بر و زمان‌بر است.
مخملی با اشاره به دیگر مشکلات مربو به صادرات فرش دستباف تصریح کرد: بخش دیگری از این مشکلات مربوط به خودتحریمی است. صادرات فرش به دلیل استعداد اشتغال‌زایی از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین جهت دولت باید تسهیلات و طرح‌های تشویقی را برای صادرکنندگان این حوزه گسترش دهد. همچنین برگزاری نمایشگاه‌ها، اعطای معافیت‌های مالیاتی به تولیدگنندگان و پوشش بیمه قالیبافان از مواردی است که می‌تواند با کمک به این صنعت زمینه توسعه صادرات محصولات آن را نیز بیش از پیش فراهم آورد.
بیش از ۲۰۰۰ بافنده مشهدی تحت پوشش بیمه قرار دارند
وی ادامه داد: موضوع بیمه نیز از آن مسائلی است که در تولید و صادرات فرش دستباف تاثیر به‌سزایی دارد زیرا اگر اعتبار بیمه تقویت شده و بافندگان از این طریق جذب شوند، انگیزه و امید به آینده آن‌ها باعث فعال‌تر شدن این صنعت و جذب سرمایه می‌شود. در حال حاضر ۲۴۵۷ بافنده مشهدی بیمه شده و ۳۴۹ نفر دیگر هم تحت پوشش بیمه عشایری قرار دارند.
رئیس اتحادیه فرش دستباف مشهد با اشاره به اینکه همه مردم دنیا به فرش ایرانی علقه دارند، خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مسائل موثر در صادرات فرش دستباف مراودات خارجی ایران است. پیش از این حدود ۳۰ الی ۳۵ درصد فرش دستباف ایرانی به آمریکا صادر می‌شد که به دلیل اعمال تحریم‌ها نه تنها این صادرات تحت‌الشعاع قرار گرفته بلکه بازارهای دیگر ما نیز تحت‌تاثیر قرار گرفته است. البته ما در توسعه بازارهای سنتی درجا نزده‌ایم بلکه وارد بازارهای جدید شده و بازار کشورهای دیگر را فعال کرده‌ایم.
جایگاه ارزشمند خراسان رضوی در تولید فرش‌های بزرگ‌پارچه
مخملی با اشاره به جایگاه خراسان رضوی در تولید فرش دستباف کشور گفت: استان از برخی جهات مانند سفارش‌پذیری تولید فرش دستباف جایگاه اول را در کشور دارد. همچنین این استان به دلیل بافت فرش‌های بزرگ‌پارچه جایگاه ارزشمندی را در کشور داراست. طی سال‌های گذشته شاهد بافت فرش‌های ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ متری و فرش‌های بزرگ‌پارچه دیگری در نیشابور به منظور صادرات به کشور عمان بودیم که این موضوع درآمد خوبی را برای کشور به ارمغان آورد.
وی افزود: تنوع در تولیدات و بافت‌ها که نشان‌دهنده مهارت و تخصص بافندگان خراسان رضوی است، عامل دیگری در ارزشمند دانستن فرش دستباف این استان است. در حال حاضر بافندگان خراسانی در حوزه‌های عشایری، فرش‌های داری و حتی تابلوفرش دارای سبک‌های متنوعی هستند.
رئیس اتحادیه فرش دستباف مشهد بیان کرد: در حال حاضر ۴۵۰ کارگاه غیرمتمرکز و ۷۰ کارگاه متمرکز در سطح استان فعالیت دارد.
مخملی با تاکید بر لزوم تغییر دیدگاه مسئولان به تولید فرش دستباف اظهار کرد: در تولید فرش دستباف باید تغییراتی را در بخش‌های دولتی و خصوصی ایجاد کرد و بازار این محصول را رقابت‌پذیر کنیم. در این صورت می‌توان در هر بازاری به لحاظ تنوع و گوناگونی جزو اولین صادرکنندگان بود. در کنار این لازم است بخش خصوصی در این حوزه سرمایه‌گذاری کند. البته باید توجه داشت زمانی این سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد که این موضوع برای بخش خصوصی توجیه اقتصادی داشته باشد.
بی‌گره بافی عامل کاهش کیفیت فرش دستباف
وی درباره عوامل کاهش کیفیت این نوع فرش تصریح کرد: در تولید فرش دستباف موضوع اشتغال‌زایی مکمل اقتصاد روستایی است اما به دلیل مشکلاتی که در افزایش مواد اولیه وجود دارد، تولید این نوع فرش با چالش‌های جدی مواجه شده است. طی چند سال اخیر در بافت فرش دستباف با معضل بی‌گره بافی روبه‌رو شده‌ایم که همچنان در برخی مناطق استان در حال گسترش است و تلاش می‌کنیم این مساله حل شود.
رئیس اتحادیه فرش دستباف مشهد گفت: یکی از مسائل مهم در بی‌گره بافی استفاده از مواد اولیه نامرغوب به دلیل افزایش قیمت این مواد است. این معضل عمدتا متوجه بافندگانی است که با بازار ارتباط نداشته و به دنبال کنترل و به حداقل رساندن هزینه‌های خود هستند اما باید دانست این یک اشتباه استراتژیک بزرگ است.
مخملی ادامه داد: همچنین در بی‌گره بافی به دلیل بالا بودن سرعت کار، مواد اولیه کمتری مصرف می‌شود و طی این فرایند، بافنده و تولیدکننده کیفیت فرش را فدای سرعت در بافت می‌کنند. متاسفانه این پدیده در حال رواج است و به نوعی یک تقلب محسوب می‌شود.
وی درباره روند صادرات فرش دستباف در آینده پیش رو تصریح کرد: احتیاج به خلاقیت و نوآوری در طراحی فرش دستباف استان احساس می‌شود تا هیچ بافنده‌ای تولید کل انجام نداده و با ایجاد تنوع پاسخگوی نیازهای بازار باشد. این کالای ملی باید توسط افرادی که در حوزه صادرات فعالیت دارند، به‌روزرسانی و متنوع شود زیرا هنگامی که کالایی روزآمد شود، قابلیت پردازش، معرفی به بازار و ارزآوری را نیز خواهد داشت.
رئیس اتحادیه فرش دستباف مشهد با تاکید بر ضرورت تقویت تجارت فرش دستباف اضافه کرد: دولت به فرش دستباف به عنوان شاخه‌ای از صنایع دستی نگاه می‌کند در حالی که صنایع دستی شامل کالاهایی همچون مجسمه، سفال و... می‌شود اما در صنعت فرش دستباف عمده تمرکز باید در بخش‌های تولید، صادرات و همچنین تقویت تجارت باشد. اگر این نگاه تغییر کند، تاثیرات خود را به لحاظ سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بر جامعه ایرانی و دنیا خواهد گذاشت.
وی درباره ضرورت شناسنامه‌دار کردن فرش صادراتی خاطرنشان کرد: شناسنامه‌دار کردن فرش‌های دستباف جنبه کنترل کیفی دارد و به منظور رعایت ضوابط و چارچوب کیفیت صورت می‌گیرد.