تاریخی که از روسای جمهور ایران پشت درهای بسته ماند
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می‌گوید: سازمان اسناد به دنبال احداث ساختمان «جمهوریت» بود تا آثار و اشیای همه رؤسای جمهور را در آن‌جا به نمایش بگذارد، اما به دلیل شرایط مالی، هنوز امکان انجام این کار فراهم نشده است.
به گزارش ایسنا، ایجاد یادمان روسای جمهور از دست کم سه دوره‌ی ریاست جمهوری پیشین یا ۶ دولت گذشته یعنی در سال ۱۳۸۴ و براساس آن چه که در ماده پنجم قانون تاسیس سازمان اسناد ملی ایران (سابق) مصوب شده بود، آغاز شد.
مصوبه‌ای که در نخستین ماده قانونی‌اش آن چه که امکان گردآوری، حفظ و نمایش در این موزه به عنوان میراثِ یک کشور را دارند، یعنی «دست‌نوشته‌ها، اسناد، آثار، تالیفات، اشیا و هدایای رئیس‌جمهور» گنجانده و درآن تاکید شد که فراهم کردن شرایط و امکانات مناسب برای دسترسی عموم مردم به این اسناد و آثار و یادمان آن مقام توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انجام شود.
از همه‌ی حاشیه‌هایی که از زمان ایجاد یادمان رئیس دولت هفت و هشت و حتی رئیس دو دولت بعدی مطرح شدند و رخ دادند، که بگذریم، بحث اصلی، ساختمانِ موزه برای ایجاد این مکانِ یادبود است.
در ۲۱ خرداد ۱۳۸۴ که برای نخستین بار قانون ایجاد این موزه یادمان تصویب شد، براساس ماده ۶این مصوبه مشخص شد تا «همه‌ی تاسیسات و تجهیزات یادمان که در آینده به منظور تحقق اهداف مندرج در ماده یک - فراهم کردن شرایط و امکانات مناسب برای دسترسی عموم مردم به این اسناد و آثار، یادمان ان مقام توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تاسیس می‌شود - تهیه می‌شود، به عنوان یکی از آرشیوهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تعیین می‌شود.»
بنابراین ساختمان ۲۴۰ سعدآباد معروف به «کاخ شهناز» که در سال ۱۳۱۶ توسط وارطان برای اقامت فرزندِ پهلوی اول و همسر مصری او ساخته شد و در سال ۱۳۵۷ و پس از انقلاب، از آن به عنوان موزه «تاریخ طبیعی» استفاده شد، همزمان با اجلاس سران کشورهای اسلامی در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت و سرانجام در سال ۱۳۸۱ به عنوان محل یادمان و موزه هدایای ریاست جمهوری انتخاب و کار ترمیم و آماده سازی در سال‌های ۸۳ و ۸۴ در آن پایان یافت و بر اساس مصوبه یک تیر ۱۳۸۴، این ساختمان به عنوان «یادمان ریاست جمهوری» و براساس مصوبه هیات دولت به سازمان اسناد و کتابخانه ملی واگذار شد، تا نخستین یادمان و موزه هدایای ریاست جمهوری در سوم خرداد ۱۳۸۴ افتتاح شود.
هر چند ایجاد این یادمان در دوره ریاست جمهوری دولت هفتم و هشتم به صورت کامل عملیاتی شد بخش‌هایی از آثار و هدایای رهبر معظم انقلاب در زمان ریاست جمهوری و برخی از آثار ، حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی، شهید محمدعلی رجایی و ابوالحسن بنی‌صدر نیز در آن گنجانده شد و از سوی دیگر حتی یادمان «هاشمی رفسنجانی» نیز در شهر رفسنجان ایجاد شد، اما حرف و حدیث‌ها و شاید به گونه‌ای مخالفت با قرار گرفتن همه یادمان‌ها در یک مکان باعث شد تا رئیس جمهور دوره بعدی در دولت ۹ و ۱۰، تصمیم به انتقال ناگهانی آثار یادمانی خود به مکان دیگری کند.
بنابراین در سال ۱۳۸۴ با مصوبه هیئت دولت وقت، بهره‌برداری از این بنا (با کاربری فرهنگی - یادمان ریاست جمهوری) به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران واگذار می‌شود.
اشرف بروجردی – رئیس کتابخانه و سازمان اسناد ملی ایران – در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی آخرین وضعیت یادمان‌های ریاست جمهوری از زمان تصویب ایجاد این مکان فرهنگی – تاریخی تا کنون می‌گوید: در حال حاضر ما دنبال آن هستیم تا یک مکان یا فضای کالبدی رابه دست آوردیم، تا بتوانیم یادمان رئیس جمهور این دوره «دولت ۱۱ و ۱۲» را جایابی کنیم تا آثار و اسناد او را در معرض نمایش قرار دهیم و حفظ کنیم
او با بیان این که اسنادِ رئیس دولت هفتم و هشتم از بین آثار قابل قرارگیری در یادمان ریاست جمهوریِ وی، در اردکان محل زندگی وی، نگهداری می‌شود، ادامه داد: اشیای یادمانی این دوره از ریاست جمهوری نیز براساس مصوبه دولت هشتم، در ساختمان ۲۴۰ در مجموعه کاخ سعدآباد قرار دارد که توانسته‌ایم بخش زیادی از آن‌ها را حفظ کنیم، اما امروز آن منطقه، به دلیل اختلافاتی که بود از زمان دولت ۱۰ و ۱۱ تعطیل شد و اجازه‌ی استفاده داده نشد، بنابراین زیاد مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرد که امیدواریم به وزدی بار دیگر این موزه یادمان بازگشایی شود.
وی اما درباره‌ی وضعیت آثار رئیس جمهور دولت ۱۰ و ۱۱ و مکان یادمانی آثار وی، توضیح داد: رئیس جمهور وقت، بعد از پایان دوره ریاست جمهوری‌اش آثار خود را به حرم امام خمینی (ره) برد، اما آن مکان جای مناسبی برای ایجاد چنین فضای نیست و نیاز است تا نقطه‌ی دیگری مشخص شود.
بروجردی با تاکید بر این که هدایای ریاست جمهوری در هر دولت متعلق به کل ملت ایران و مربوط به روسای جمهور این سرزمین است، تاکید کرد: ما بیشتر دنبال احداث ساختمان جمهوریت بودیم، تا همه روسای جمهور کشور در طول سال‌های مختلف آثار و اشیای خود را آن جا نمایش دهند، اما به دلیل شرایط مالی هنوز نتوانسته‌ایم این کار را انجام دهیم.
در میان همه این پیگیری‌ها و صحبت‌ها اما انتشار یک نامه جدید برای ایجاد موزه‌ای از سوی ریاست جمهوری در سعدآباد گمانه‌زنی‌های دیگری را مطرح کرد.
در نامه‌ای که ۱۲ تیر با امضای محمد خیاطیان - معاون توسعه مدیریت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری - منتشر شد، تاکید شده تا «ترتیبی اتخاذ شود در اسرع وقت بهره‌برداری از طبقه سوم ساختمان موزه هنرهای زیبا در مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد طی فرآیندی قانونی جهت کاربری موزه‌ای در اختیار نهاد مذکور و به نماینده معرفی شده‌ای که متعاقبا اعلام می‌شود، تحویل شود» بنابراین این اتفاق ابعاد جدیدی گرفت.
شاید این درخواست با توجه به پیگیری‌هایی که از سوی کتابخانه ملی و سازمان اسناد در حال انجام است، همسو باشد و قصد مسئولان موزه یادمان ریاست جمهوری ایجاد یادمان دولت روحانی در این فضای تاریخی باشد.
اما اگر قرار است چنین اتفاقی رخ دهد، چرا نتوان از موقعیت‌های مناسب‌تری مانند مجموعه میدان مشق که مصوبه‌ی موزه شدن‌اش را حدود ۱۸ سال قبل هیات دولت تصویب کرد، بهره برد.
مصوبه‌ای که در طول این مدت زمان نسبتا طولانی هنوز هیچ کدام از مسئولان آستین همت‌شان را برای به نتیجه رساندن‌اش بالا نزده‌اند، تا بعد از این سال ها تبدیل مجموعه میدان مشق به عنوان یک محوطه‌ی تاریخی به مجموعه‌ی موزه‌های ملی در تهران و در این محور فرهنگی تاریخی مورد توجه قرار گیرد و از سوی دیگر وزارت امور خارجه نیز آن جا را بهترین مکان برای حضورش می‌داند و حتی مجبور می‌شود بعد از برخی اعتراض ها نسبت به تعطیلی کامل مجموعه در روزهای تعطیل با شهرداری تهران، قول و قرارهایی مطرح کند.
مصوبه‌ای که در نخستین ماده قانونی‌اش آن چه که امکان گردآوری، حفظ و نمایش در این موزه به عنوان میراثِ یک کشور را دارند، یعنی «دست‌نوشته‌ها، اسناد، آثار، تالیفات، اشیا و هدایای رئیس‌جمهور» گنجانده و درآن تاکید شد که فراهم کردن شرایط و امکانات مناسب برای دسترسی عموم مردم به این اسناد و آثار و یادمان آن مقام توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انجام شود.
از همه‌ی حاشیه‌هایی که از زمان ایجاد یادمان رئیس دولت هفت و هشت و حتی رئیس دو دولت بعدی مطرح شدند و رخ دادند، که بگذریم، بحث اصلی، ساختمانِ موزه برای ایجاد این مکانِ یادبود است.
در ۲۱ خرداد ۱۳۸۴ که برای نخستین بار قانون ایجاد این موزه یادمان تصویب شد، براساس ماده ۶این مصوبه مشخص شد تا «همه‌ی تاسیسات و تجهیزات یادمان که در آینده به منظور تحقق اهداف مندرج در ماده یک - فراهم کردن شرایط و امکانات مناسب برای دسترسی عموم مردم به این اسناد و آثار، یادمان ان مقام توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تاسیس می‌شود - تهیه می‌شود، به عنوان یکی از آرشیوهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تعیین می‌شود.»
بنابراین ساختمان ۲۴۰ سعدآباد معروف به «کاخ شهناز» که در سال ۱۳۱۶ توسط وارطان برای اقامت فرزندِ پهلوی اول و همسر مصری او ساخته شد و در سال ۱۳۵۷ و پس از انقلاب، از آن به عنوان موزه «تاریخ طبیعی» استفاده شد، همزمان با اجلاس سران کشورهای اسلامی در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت و سرانجام در سال ۱۳۸۱ به عنوان محل یادمان و موزه هدایای ریاست جمهوری انتخاب و کار ترمیم و آماده سازی در سال‌های ۸۳ و ۸۴ در آن پایان یافت و بر اساس مصوبه یک تیر ۱۳۸۴، این ساختمان به عنوان «یادمان ریاست جمهوری» و براساس مصوبه هیات دولت به سازمان اسناد و کتابخانه ملی واگذار شد، تا نخستین یادمان و موزه هدایای ریاست جمهوری در سوم خرداد ۱۳۸۴ افتتاح شود.
هر چند ایجاد این یادمان در دوره ریاست جمهوری دولت هفتم و هشتم به صورت کامل عملیاتی شد بخش‌هایی از آثار و هدایای رهبر معظم انقلاب در زمان ریاست جمهوری و برخی از آثار ، حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی، شهید محمدعلی رجایی و ابوالحسن بنی‌صدر نیز در آن گنجانده شد و از سوی دیگر حتی یادمان «هاشمی رفسنجانی» نیز در شهر رفسنجان ایجاد شد، اما حرف و حدیث‌ها و شاید به گونه‌ای مخالفت با قرار گرفتن همه یادمان‌ها در یک مکان باعث شد تا رئیس جمهور دوره بعدی در دولت ۹ و ۱۰، تصمیم به انتقال ناگهانی آثار یادمانی خود به مکان دیگری کند.
بنابراین در سال ۱۳۸۴ با مصوبه هیئت دولت وقت، بهره‌برداری از این بنا (با کاربری فرهنگی - یادمان ریاست جمهوری) به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران واگذار می‌شود.
اشرف بروجردی – رئیس کتابخانه و سازمان اسناد ملی ایران – در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی آخرین وضعیت یادمان‌های ریاست جمهوری از زمان تصویب ایجاد این مکان فرهنگی – تاریخی تا کنون می‌گوید: در حال حاضر ما دنبال آن هستیم تا یک مکان یا فضای کالبدی رابه دست آوردیم، تا بتوانیم یادمان رئیس جمهور این دوره «دولت ۱۱ و ۱۲» را جایابی کنیم تا آثار و اسناد او را در معرض نمایش قرار دهیم و حفظ کنیم
او با بیان این که اسنادِ رئیس دولت هفتم و هشتم از بین آثار قابل قرارگیری در یادمان ریاست جمهوریِ وی، در اردکان محل زندگی وی، نگهداری می‌شود، ادامه داد: اشیای یادمانی این دوره از ریاست جمهوری نیز براساس مصوبه دولت هشتم، در ساختمان ۲۴۰ در مجموعه کاخ سعدآباد قرار دارد که توانسته‌ایم بخش زیادی از آن‌ها را حفظ کنیم، اما امروز آن منطقه، به دلیل اختلافاتی که بود از زمان دولت ۱۰ و ۱۱ تعطیل شد و اجازه‌ی استفاده داده نشد، بنابراین زیاد مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرد که امیدواریم به وزدی بار دیگر این موزه یادمان بازگشایی شود.
وی اما درباره‌ی وضعیت آثار رئیس جمهور دولت ۱۰ و ۱۱ و مکان یادمانی آثار وی، توضیح داد: رئیس جمهور وقت، بعد از پایان دوره ریاست جمهوری‌اش آثار خود را به حرم امام خمینی (ره) برد، اما آن مکان جای مناسبی برای ایجاد چنین فضای نیست و نیاز است تا نقطه‌ی دیگری مشخص شود.
بروجردی با تاکید بر این که هدایای ریاست جمهوری در هر دولت متعلق به کل ملت ایران و مربوط به روسای جمهور این سرزمین است، تاکید کرد: ما بیشتر دنبال احداث ساختمان جمهوریت بودیم، تا همه روسای جمهور کشور در طول سال‌های مختلف آثار و اشیای خود را آن جا نمایش دهند، اما به دلیل شرایط مالی هنوز نتوانسته‌ایم این کار را انجام دهیم.
در میان همه این پیگیری‌ها و صحبت‌ها اما انتشار یک نامه جدید برای ایجاد موزه‌ای از سوی ریاست جمهوری در سعدآباد گمانه‌زنی‌های دیگری را مطرح کرد.
در نامه‌ای که ۱۲ تیر با امضای محمد خیاطیان - معاون توسعه مدیریت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری - منتشر شد، تاکید شده تا «ترتیبی اتخاذ شود در اسرع وقت بهره‌برداری از طبقه سوم ساختمان موزه هنرهای زیبا در مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد طی فرآیندی قانونی جهت کاربری موزه‌ای در اختیار نهاد مذکور و به نماینده معرفی شده‌ای که متعاقبا اعلام می‌شود، تحویل شود» بنابراین این اتفاق ابعاد جدیدی گرفت.
شاید این درخواست با توجه به پیگیری‌هایی که از سوی کتابخانه ملی و سازمان اسناد در حال انجام است، همسو باشد و قصد مسئولان موزه یادمان ریاست جمهوری ایجاد یادمان دولت روحانی در این فضای تاریخی باشد.
اما اگر قرار است چنین اتفاقی رخ دهد، چرا نتوان از موقعیت‌های مناسب‌تری مانند مجموعه میدان مشق که مصوبه‌ی موزه شدن‌اش را حدود ۱۸ سال قبل هیات دولت تصویب کرد، بهره برد.
مصوبه‌ای که در طول این مدت زمان نسبتا طولانی هنوز هیچ کدام از مسئولان آستین همت‌شان را برای به نتیجه رساندن‌اش بالا نزده‌اند، تا بعد از این سال ها تبدیل مجموعه میدان مشق به عنوان یک محوطه‌ی تاریخی به مجموعه‌ی موزه‌های ملی در تهران و در این محور فرهنگی تاریخی مورد توجه قرار گیرد و از سوی دیگر وزارت امور خارجه نیز آن جا را بهترین مکان برای حضورش می‌داند و حتی مجبور می‌شود بعد از برخی اعتراض ها نسبت به تعطیلی کامل مجموعه در روزهای تعطیل با شهرداری تهران، قول و قرارهایی مطرح کند.