خزاعی: بار دیپلماسی اقتصادی فقط بر دوش یک وزارتخانه نیست
به گزارش رویداد ایران به نقل از ایسنا، محمد خزاعی، نماینده پیشین ایران در سازمان ملل متحد در نشست بررسی سیاست‌گذاری کلان در دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: اگر دیپلماسی اقتصادی را نوعی بازاریابی و مارکتینگ برای جذب سرمایه بدانیم به طور کلی امروز در دنیا به دیپلماسی اقتصادی به این شکل نگاه نمی شود. اگر به گذشته هم برگردیم بین دیپلماسی اقتصادی و مناسبات آنها تفاوت وجود دارد. آنچه نخبگان سیاسی و اقتصادی در کتب و سخنرانی‌های مختلف در این باره گفته‌اند به استفاده از ابزار اقتصادی در جهت منافع ملی اطلاق می‌شود که در این رابطه نیز بر روی دو مقوله ثروت و قدرت تاکید می‌کند.
وی ادامه داد: ثروت ملی، موقعیت جغرافیایی، حضور در تشکل‌های بین‌المللی، صادرات و واردات و همچنین توسعه نفوذ اقتصادی و سیاسی کشور در پیشبرد اهداف موثر است. در واقع دیپلماسی اقتصادی ابزاری برای قدرت‌های بزرگ است که علاوه بر جذب منافع اقتصادی برای کشورشان از این طریق برای اهداف سیاسی خود هم استفاده می‌کنند.
دبیر کل کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی همچنین بیان کرد: در همین راستا در کنار دو مفهوم ثروت و قدرت، دو مفهوم تشویق و تنبیه هم وجود دارد نمونه‌ای را عرض کنم که سفیر سابق آمریکا در مکزیک در دوران بوش پسر در مصاحبه‌ای گفته بود ما از دیپلماسی اقتصادی برای مهار کشورهایی که با سیاست‌شان مخالف هستیم استفاده می‌کنیم باید در نظر داشته باشیم که مفهوم دیپلماسی اقتصادی وسیع است که جذب سرمایه و مارکتینگ یک جز از این مقوله می‌باشد. در نیمه دوم قرن بیستم مقوله دیپلماسی اقتصادی بسیار مورد توجه قرار گرفته و به آن توجه شد.
خزاعی خاطر نشان کرد: امروزه کشورها به مناسبات اقتصادی‌شان توجه می‌کنند و آن را در برنامه‌هایشان می‌گنجانند در کنار این نهادسازی ملی و بین‌المللی هم طی ۶۰ – ۷۰ سال اخیر آغاز شده هم بعد از جنگ جهانی اول و بیشتر بعد از جنگ جهانی دوم که سازمان‌هایی مانند گات یا تجارت جهانی ایجاد شده است و صدها سازمان بین‌المللی، مالی و اقتصادی که در دنیا به وجود آمده‌اند که شانگهای و اکو نمونه‌هایی از آنها می‌باشد.
وی ادامه داد: امروز دنیا متوجه شده که مقوله تاثیر اقتصادی و مناسبات اقتصادی بر سیاست مورد توجه قرار گرفته است. داستان این مساله هم ریشه قدیمی دارد اما سازماندهی دیپلماسی اقتصادی می‌تواند جای قدرت سخت را بگیرد و گروه‌های مهم برای مدیریت اقتصادی دنیا و کشورها متوجه شده‌اند همان اندازه که به نیازهای داخلی خودشان توجه می‌کنند باید از ثروت برای تاثیرگذاری در خارج از کشور استفاده کنند. به عنوان مثال چین براساس آماری که وجود دارد حدود ۲۰۰ میلیارد دلار در آمریکای لاتین سرمایه گذاری کرده و به نظر می‌رسد کمک‌های خارجی چین اکنون به چیزی حدود ۴۰۰ میلیارد دلار رسیده باشد. کشور چین در سال‌های اخیر مقوله یک کمربند یک راه را مطرح کرد که حدود ۶۵ تا ۷۰ کشور در حال توسعه در آن قرار گرفته‌اند و به دنبال آن بانک سرمایه گذاری آسیا تاسیس شد و همچنین صندوق یک کمربند یک راه ایجاد شد که حدود ۴۸ تا ۵۰ میلیارد دلار سرمایه در آن قرار گرفت.
نماینده پیشین ایران در سازمان ملل متحد همچنین بیان کرد: در کنار دیپلماسی اقتصادی کشورهایی مانند چین و آمریکا دیپلماسی ریتمیک هم وجود دارد که در آن از حضور سازمان‌های غیردولتی استفاده بهینه می‌شود. باید دقت کنیم که در این نهادسازی بین‌المللی علاوه بر اقدامات و تلاش‌های دولت‌ها در سطح دنیا موسسه و نهادهایی هم ایجاد شده‌اند و ما باید تلاش کنیم که برنامه اقتصادی‌مان را براساس نیازهای داخل تدوین کنیم. در واقع دیپلماسی اقتصادی به عنوان یک ابزار است که کشورها از آن برای پیشبرد اهدافشان استفاده می‌کنند.
خزاعی خاطر نشان کرد: نباید موقعیت جمهوری اسلامی ایران را با کشورهایی که نه جنگ داشتند و نه تحریم شدند مقایسه کنیم این کار بی‌انصافی است ما باید مزایای کشورمان را درک کنیم. ریسک وابستگی پولی به صادرات یک کالا باید کاهش یابد و در نظر داشته باشیم که مناسبات اقتصادی و سیاسی امروز در دنیا بهم گره خورده‌اند و آمریکا هم در برابر ایران از این اهرم استفاده می‌کند.
وی خاطر نشان کرد: این تصور که وزارت امور خارجه فقط مسئول دیپلماسی اقتصادی است یک تصور ناقص است وزارت امور خارجه نهایتا می‌تواند مناسبات سیاسی را پیگیری کرده و به عنوان پیام‌رسان اقتصادی باشد و کار خودش را انجام دهد. بار این مساله بر دوش یک وزارتخانه نیست وزارت خارجه می‌تواند خط مقدم، کمک‌کننده و راهگشا باشد که در این مساله هم تردیدی نیست اما اگر یک بخش خصوصی و یا NGO کار خود را به درستی انجام ندهد می‌تواند به مقوله دیپلماسی اقتصادی صدمه بزند.
وی ادامه داد: امروز قدرت نظامی ما به لطف الهی و همت نیروهای مسلح به گونه‌ای است که در تعاملات سیاسی ما اثر گذاشته و نباید این مساله را فراموش کنیم.
نماینده پیشین ایران در سازمان ملل متحد در پایان با اشاره به عوامل موثر در دیپلماسی اقتصادی اظهار کرد: موضوع مهاجرت یکی از این عوامل است که ما باید علل و عوامل آن را مورد بررسی قرار دهیم، مدیریت منابع داشته باشیم تعاملات با نهادهای بین‌المللی، قوانین و مقررات تعاملات دوجانبه و چندجانبه، تنظیم موافقت‌نامه‌های اقتصادی موثر، صدور خدمات فنی و مهندسی و همچنین ثبات قوانین و مقررات داشته باشیم. ضمن این‌که امنیت هم لازمه این کار است که خوشبختانه در کشور ما این مساله وجود دارد.