قم| سایه شوم خشکسالی بر سر قم
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم دراین ارتباط گفت: امسال باوجود بارندگی‌های اخیر همچنان 30 درصد نسبت به سال آبی قبل بارندگی کمتر بوده است و برای تأمین آب شرب در حوزه‌های مختلف مصرف خانگی، کشاورزی و فضای سبز باید مصرف رعایت شود تا بحران پشت سر گذاشته شود.
احمد حاج حسینی مسگر افزود: شرایط منابع آب زیرزمینی در حدود 30 تا 40 سال گذشته به‌گونه‌ای بوده است که بیش از ظرفیت از آن‌ها برداشت‌شده و همیشه شرایط بحرانی است و با کسری مخزن قابل‌توجه مواجه هستیم، بنابراین برای اینکه این کسری عظیم که در طول 40 سال برداشت بی‌رویه ایجادشده جبران شود باید در مقدار مصرف تجدیدنظر صورت گیرد.
حسینی افزود: ما در شرایطی هستیم که افت منابع آب زیرزمینی مستمر داریم و این افت منابع آب زیرزمینی موجب فرونشست و پیش روی آب‌شور می‌شود و تبعات بسیار بدی دارد و بنابراین مرتب باید تأکید شود منابع آب زیرزمینی ما نیز بحرانی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم گفت: چون تأمین آب شرب شهر قم از منابع آب سطحی و سدها است درصورتی‌که مردم در مصرف صرفه‌جویی کنند امسال جیره‌بندی آب نخواهیم داشت.
وی افزود: شرایط آبی در 6 ماهه دوم سال 96 اصلا شرایط آبی خوبی نبود و بارندگی‌ها به‌شدت کاهش پیدا کرد. حتی تا حدود 60 درصد کاهش نزولات داشتیم اما خوشبختانه بارندگی‌های اخیر توانسته است بخشی از این کمبودها را جبران کند ولی همچنان به نسبت سال قبل و سال‌های قبل‌تر، ذخیره منابع آب سطحی کاهش پیداکرده و کاهش آن‌هم قابل‌توجه است.
حسینی خاطرنشان کرد: تقریبا در فروردین‌ماه شرایط به‌گونه‌ای بود که در پنجاه سال گذشته چنین خشکی را تجربه نکرده بودیم اما با بارندگی‌های اخیر شرایط ما تقریبا 7-8 رتبه در حوزه آبریز مرکزی ایران بهبود پیدا کرد ولی بازهم شرایط خشک را پشت سر می‌گذرانیم.
وی گفت: آمار در فروردین‌ماه به دلیل گرمای هوا حاکی از این بود که مصرف حدود 10 درصد افزایش پیداکرده بود. البته با کاهش دما و رعایت مردم این افزایش کاهش پیدا کرد و به حدود یک تا دو درصد رسید.
حسینی در خصوص راهکارهای شهری برای کاهش مصرف آب گفت: در بحث فضای سبز در کمیته استانی کارگروه سازگاری با کم‌آبی، طرح‌هایی ازجمله حذف چمن، محدود کردن کشت چمن، آبیاری نکردن چمن و توقف آبیاری فضای سبز شهرداری در روز و استفاده از الگوهای زیباسازی مصنوعی بجای چمن مثل استفاده از ریگ و شن رنگی مطرح‌شده است تا مقدار مصرف کاهش پیدا کند.
ذخایر آبی قابل‌توجه نیست
معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان قم نیز گفت: ذخایر آبی امسال خیلی قابل‌توجه نیست زیرا نسبت به سال قبل کاهش بارندگی وجود داشته است هرچند بارندگی‌های اخیر بی تاثیر نبوده اما به ذخیره آبی سال‌های قبل نرسیده است.
مجتبی وزین افضل گفت: از بحث جیره‌بندی آب دوری می‌کنیم اما مردم باید در مصرف، صرفه‌جویی را مدنظر قرار دهند. بارش‌های اردیبهشت‌ماه موجب خنک‌تر شدن هوا و کاهش مصرف شد اما به‌صورت کلی با افزایش دما مقدار مصرف نیز افزایش پیدا می‌کند و مصرف سال 96 نبست به سال 95 رشد قابل‌توجهی داشت.
وزین افضل افزود: در سال 96 بیش از 5 درصد رشد مصرف وجود داشته که بسیار قابل‌توجه است و اگر با همین روند امسال نیز اتفاق افتد درصورتی‌که ذخایر آبی هم بتوانند تأمین کنند میزان شوری در شبکه تغییر می‌کنند و آب شبکه شورتر از قبل می‌شود زیرا چاره‌ای جز استفاده از چاه‌ها و سد 15 خرداد نیست و این مسئله سبب می‌شود آب شورتر از قبل شود.
وی خاطرنشان کرد: مردم باید الگوی مصرف را رعایت کنند. در قبض‌های پرداخت آب‌بها، متوسط مصرف ماهانه ذکرشده است. خانواده‌ها با توجه به تعداد افراد خانواده متوسط روزانه مصرف را محاسبه کنند. به ازای هر نفر زیر 120 لیتر در روز تقریبا مصرف قابل قبولی است.
وی در خصوص توصیه‌های کاهش مصرف آب گفت: تعویض شیرآلات قدیمی با شیرهای جدید اهرمی و استفاده از لوازم کاهنده مصرف می‌تواند کمک‌کننده باشد. در حمام سر دوش‌های کاهنده مصرف حتما استفاده شود زیرا مصرف عمده آب منازل مربوط به حمام و ظرف‌شویی است.
آبیاری صد در صد فضای سبز قم هوشمند است
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم نیز گفت: سرانه فضای سبز شهری قم حدود دونیم متر است و استانداردی که تعریف‌شده بر اساس مطالعات انجام‌شده برای محیط شهری با اقلیم نیمه‌خشک مثل قم حدود 6 متر است و یعنی ما به نیمه‌راه هم نرسیده‌ایم هرچند سرانه کل فضای سبز بد نیست. البته این میزان با درختان بوستان معصومیه و کمربندی سبز در نظر گرفته می‌شود.
پیام جوادیان افزود: آبیاری صد درصد عرصه‌های فضای سبز قم تحت‌فشار و هوشمند با بهره‌وری و راندمان بالای 75 درصد است؛ یعنی در سطح شهر هیچ کجا آبیاری دستی و با شلنگ انجام نمی‌شود. بلکه تماما مکانیزه است و این مسئله در بین کلان‌شهرها بی‌نظیر است؛ یعنی در تهران، شیراز و اصفهان هم هنوز آبیاری شلنگی انجام می‌شود.
جوادیان در خصوص استفاده از آب شرب برای آبیاری فضاهای سبز گفت: حدود 13 درصد از کل نیاز آبی که برای آبیاری استفاده می‌شود از آب شرب شهری است که آب‌بهای آن سالیانه به شرکت آب و فاضلاب پرداخت می‌شود و شهرداری، مشترک شرکت آب و فاضلاب است و سالیانه آب‌بها پرداخت می‌کند. سال 81، تعداد 716 انشعاب آب از شرکت آب و فاضلاب توسط شهرداری خریداری‌شده است.
وی افزود: آبیاری به‌صورت هوشمند و تحت‌فشار قطره‌ای انجام می‌شود که راندمان بالای 75 درصد دارد. برای مقابله با گرما و بحران آب هم آبیاری‌ها شب‌هنگام انجام می‌شود؛ یعنی از ابتدای خردادماه تا اطلاع ثانوی تمام آبیاری‌های فضاهای سبز شب‌هنگام صورت می‌گیرد.
جوادیان بیان کرد: بر اساس طرح مطالعاتی طرح جامع شهر قم به دلیل عدم وجود منابع آبی 42 درصد کم‌آبی وجود دارد. مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم گفت: فضای سبز برای مقابله با گردوغبار و ریز گردها نیاز شهر است و نمی‌توان آن را حذف کرد اما برای استفاده بهینه از منابع آب برای آبیاری فضاهای سبز در جلسات متعدد قرار شد آب منطقه‌ای قم، منابع چاه تخصیص دهد که همین مقدار استفاده از آب شرب شهری هم از بین برود؛ اما متأسفانه باوجود قول‌های داده‌شده این اقدام صورت نگرفته است. وی افزود: بر اساس تائید صورت‌جلسه شرکت آب و فاضلاب در سال‌های 93 تا 95، 200 لیتر بر ثانیه آب شرب شهری کمتر مصرف‌شده است و قرار بوده به شهرداری 13 حلقه چاه داده شود که همین مقدار مصرف نیز کمتر شود اما این قرارداد فقط روی کاغذ است و اجرایی نشده است و مستندات آن موجود است.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری گفت: بر اساس تشکیل کمیته‌های تخصصی با 24 اقدام میزان آب مصرفی برای فضاهای سبز کاهش پیداکرده است. وی افزود: آبیاری شبانه، استفاده از روش‌های نوین برای آبیاری، استفاده از گونه‌های کم آب و مقاوم برای فضای سبز، استفاده از گل‌های دائمی و مقاوم به آب‌وهوا و عدم استفاده از گل‌های فصلی، استفاده از مواد جاذب رطوبت برای تثبیت آب در خاک و استفاده از پساب بخشی از این اقدامات برای کاهش مصرف بوده است.