از "تهیه نقشه کاربردی خاک" تا "واگذاری مسئولیت ها به بخش خصوصی"

به گزارش رویداد ایران به نقل از ایسنا در این نشست وزیر جهادکشاورزی چالش‌ها و مسائل بخش کشاورزی را که شامل اجرای الگوی کشت، سنددارکردن اراضی کشاورزی، یکپارچه سازی اطلاعات تولید، دیپلماسی غذایی، سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، دانش بنیان کردن و ضعف  در بودجه آبخیزداری بود را تشریح کرد و سپس اساتید دانشگاهی نیز به طرح دغدغه های موجود در این بخش پرداختند.

محمدحسن روزی طلب_ دبیر اندیشکده آب و  محیط زیست، منابع طبیعی و امنیت غذائی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت:سلامت محیط زیست و پایداری منابع طبیعی، آب، انرژی، امنیت غذایی و نظام سکونتگاهی و توزیع جمعیت براساس آمایش سرزمینی با حداقل نابرابری فضایی در کشور فراهم می شود و کشف منابع، خلق مزیت‌ها و فرصت های تازه، فراوانی و پایداری نعمت برای همگان با رعایت عدالت میان نسلی حاصل می شود.

وی ادامه داد: اصلاح ساختار بودجه کشور با تاکید بر جداکردن بودجه دولت از درآمدهای حاصل از بهره‌برداری منابع طبیعی و ثروت‌های عمومی وتامین آن از منابع درآمدی نسل حاضر و افزایش بهره وری و صرفه جویی در هزینه های دولتی تدبیرالگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ارتباط با اصلاح ساختار بودجه کشور است. همچنین یکپارچه سازی سیاست‌گذاری، برنامه ریزی و نظارت برای بهره‌برداری از انفال و ثروت های عمومی تجدید ناپذیر و تبدیل انحصاری درآمد به سرمایه های پایدار و قوام بخش پیشرفت بلندمدت کشور نیز از تدابیر این الگو در راستای یکپارچه سازی سیاست‌گذاری و بهره برداری از انفال است.

رئیس هیات مدیره و انجمن علوم خاک ایران اضافه کرد: بهینه سازی مصرف آب و انرژی، حفظ هوای پاک،‌حفاظت و بهره برداری پایدار از محیط زیست و منابع حیاتی همچون خاک، آب، جنگل، مراتع و تنوع زیستی و انجام فعالیت‌های زیر بنایی، اقتصادی و اجتماعی فراخور ظرفیت های بوم شناختی با رعایت حقوق و اخلاق زیست محیطی بر پایه آموزه های اسلامی تدابیر الگوی اسلامی ایران در ارتباط با بهینه سازی مصرف آب و انرژی است.

وی به تدبیر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ارتباط با نظام حکمرانی آب و مدیریت انرژی نیز اشاره کرد و گفت: برقراری نظام حکمرانی آب کشور براساس مدیریت یکپارچه منابع آب در حوضه آبریز و گسترش استفاده از آب‌های نامتعارف، با رویکرد مدیریت تقاضا و تخصیص و مشارکت بهره برداران در مدیریت چرخه آب  و همچنین اصلاح ساختار حکمرانی ، مدیریت انرژی کشور و ایجاد شبکه هوشمند یکپارچه و تاب آور انرژی با بهره‌مندی بهینه از انرژی های تجدیدپذیر و پاک از جمله این تدابیر است.

روزی طلب در ادامه نیز گفت: نهادینه سازی تقسیم کار ملی با توجه به استعدادهای طبیعی و آفرینش، مزیت‌های جدید در همه مناطق و ایجاد حلقه‌های هم افزای اقتصادی منطقه‌ای و گسترش پیوندها و روابط میان مناطق شهری، روستایی و عشایری به ویژه با گسترش صنایع تبدیلی کشاورزی به منظور تقویت نقش آنها در تولید و صادرات از جمله تدابیر دیگر الگوی اسلامی ایرانی در بخش گسترش صنایع کشاورزی است.

 رییس هیات مدیره انجمن علوم خاک ایران تصریح کرد: تامین امنیت و ایمنی غذایی با تاکید بر تولید داخلی، ترویج تغدیه سالم وحلال، ممنوعیت تولید و واردات محصولات تراریخت بدون مجوز سلامت ایمنی زیستی، اصلاح الگوی تولید و توزیع و مصرف مواد غذایی و محصولات کشاورزی و دامی و آبزی و برقراری سازوکارهای نظارتی مورد نیاز از تدابیر الگو در ارتباط با امنیت غذایی است.

وی همچنین فراهمی غذا، دسترسی غذا، چگونگی مصرف غذا، پایداری را از جمله مورهای تامین امنیت غذایی دانست.

روزی طلب به چالش ها و تهدیدهای مدیریت منابع طبیعی نیز اشاره کرد و گفت: ادامه روند تخریب جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، بحران منابع آب، فرسایش، شوری و کاهش مواد آلی منابع خاک، تغییر بی رویه کاربری اراضی حاصلخیر کشاورزی در اطراف شهرها و روستاها، فرسایش و تخریب زیاد تنوع زیستی گیاهی و جانوری و پیامدهای تغییر اقلیم در کشاورزی و ضرورت سرمایه گذاری برای مقابله با اثرات آن از چالش پیش رو در این بخش است.

در ادامه این نشست منوچهرگرجی_ استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران نیز گفت: خاک زیر بنای تولید، بستر مصرف آب و به طور کل محیط زیست است. قسمت اصلی خاک در چرخه تولید در بخش کشاورزی است.۱۸ میلیون هکتار اراضی قابل کشت در کشور وجود دارد ولی متاسفانه با تغییر کاربری و سومدیریت ها خاک این بخش ها نیزدر حال از بین رفتن است. متاسفانه از وضعیت خاک کشور آگاه نیستیم. نقشه خاک در مقیاس کاربردی نداریم. یکبار باید برای همیشه این نقشه را تهیه کنیم.

وی ادامه داد: برنامه‌های زیادی در خصوص حفاظت از خاک مطرح شده است ولی هیچکدام به درستی اجرایی نشده است. اگر توجه بیشتری به خاک داشته باشیم قطعا می توانیم در کاهش اثرات خشکسالی، بهره وری آب، بهبود وضعیت تولید و اجرای الگوی کشت موثر باشیم.

در ادامه نشست جواد فرهودی یکی دیگر از اساتید دانشگاه نیز گفت: آب و زمین دو عامل مهم در بخش کشاورزی‌اند و نمی توانند دو مدیریت جداگانه داشته باشند. این جداسازی غلط است.

وی با بیان اینکه اتاق کشاورزی دراین بخش از قلم افتاده است،گفت: کار کشاورزی تولیدی است و نمی توانند زیر بلیط تجارت باشند. تا تولید نباشد تجارتی هم در کار نیست. ساختار وزارت جهاد کشاورزی ظرفیت انجام این کار را ندارد.

 در ادامه هدایت فهمی_ استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه منابع‌آب نیز در این راستا گفت: در بخش کشاورزی دولت نباید تمام امور را در دست بگیرد بلکه باید نقش تسهیل گری داشته باشد. لازم است در این بخش احتیاط شود. همچنین در بخش کشاورزی قراردادی ابزار اقتصادی اگرچه اهمیت دارد ولی ابزارهای دیگری هم هست. 

این پژوهشگر تصریح کرد: معتقدم تولیدکننده آب و مصرف کننده آن نباید در یک جایگاه قرارگیرند.

وی ادامه داد:‌کشوری که ۸۸ درصد آب در بخش کشاورزی را مصرف می کند ۶۶ درصد خودکفایی در محصولات کشاورزی دارد. برای برقراری تعادل میان امنیت غذایی و آب باید به  کشت فراسرزمینی توجه بیشتری کرد.

محمدشاهدی_ از اساتید دیگر دانشگاه نیز در این نشست گفت: باید دانشگاه ها و فعالان بخش کشاورزی را میدانی کنیم. سازمان تات هم خیلی میدانی نیست. ما باید مشکلات کشاورزان را بدانیم.همچنین الگوی کشت حتی ضعیف ولی باید تدوین شود. از دانشکده های نظرسنجی و اگر نیاز بود اصلاح شود تا دقیقا بدانیم که کجا باید چه چیزی تولید شود. باید با روش های ترویجی و تکنولوژی‌های جدید روش کشاورزان را تغییر دهیم. اصلاح ساختار نظام مهندسی کشاورزی نیز باید در دستور کار قرار گیرد.

وی در بخش دیگری از صحبت هایش افزود: اینکه بازار کشاورزی داشته باشیم اقدام بسیار خوبی است ولی سال‌ها است که فاصله قیمت تولید تا مصرف بسیار زیاد است و می توانیم برای حل آن با واگذاری مسئولیت های به سازمان ها و تعاونی ها و کنترل و نظارت بازار توسط آنها کشاورزان را دلگرم کنیم.

در ادامه رضا مکنون_ استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه آب نیز  مهمترین مشکلات بخش کشاورزی را یکپارچه نبودن داده‌های بخش کشاورزی، بی توجهی به آبخیزداری ، الگوی کشت و دیپلماسی غذایی دانست.

فرود شریفی یکی دیگر از اساتید دانشگاه نیز در این نشست گفت: کشاورزی کار بسیار سختی است. کشاورزی غیر از به همراه داشتن تولید و در نهایت امنیت غذایی، نوعی زندگی است.سوالی که لازم است در اینجا پرسیده شود این است که آیا کشاورزی با آن همه سختی و ۹ تا ۱۰ درصد سود سالیانه در رقابت با سرازیر شدن دلارهای نفتی و رانتی و درآمدهای بادآورده می تواند دوام بیاورد یا خیر؟

وی ادامه داد:‌۹۰ درصد تولیداتمان در بخش آبی است و ۱۰ درصد کشت دیم داریم که البته وزارت جهاد کشاورزی برنامه های خوبی در این بخش دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد:تعارضاتی بین سازمان ها و نهادهای دولتی وجود دارد که تا حل نشود دسترسی به اهدافی که داریم امکانپذیر نخواهد بود. تا زمانی که نگاه بالا به پایین داشته باشیم کاری از پیش نخواهیم برد. باید در بخش کشاورزی نگاهی از پایین به بالا داشته باشیم.

در ادامه عباسعلی زالی_ رییس اندیشکده آب و  محیط زیست مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نیز گفت: دولت باید احساس مسئولیت کند که کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. متاسفانه مسئولان ما درک درستی از بخش کشاورزی ندارند. وظیفه وزارت جهاد کشاورزی سنگین است و باید همه بخش های دولت پای کار بیایند. هرچه دولت و به تبع آن وزارت جهاد کشاورزی حجیم‌تر شود مشکل این وزارتخانه در اداره بدنه و تشکیلات بیشتر می‌شود و به موازات آن توجه به مسائل اصلی و مبتلا به بخش کشاورزی کمتر می‌شود.