«فجر۴۰»آوردگاه تهیه‌کنندگان فیلم‌اولی/از سرمایه آثار چه می‌دانیم؟
چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر همانند سال‌های گذشته از ۱۲ بهمن ماه آغاز به کار می‌کند، در کنار حواشی راه یابی فیلم‌های متقاضی به این رویداد بزرگ سینمایی و رضایت یا عدم رضایت سینماگران در این جشنواره، نام‌های سینماگرانی مطرح است که در نهایت مجوز ورود به این رقابت بزرگ سینمای ایران را دریافت کرده‌اند. معمولاً تهیه کنندگان سینمای ایران با توجه به اینکه جشنواره فیلم فجر به نوعی ویترین سینمای ایران در سال پیشرو است، تلاش می‌کنند تا آثارشان به خوبی در فجر دیده شود تا در نهایت و با توجه به استقبال و موفقیت‌هایی که کسب می‌کنند بتوانند شانس خوبی در گیشه داشته باشند.
جشنواره فیلم فجر در کنار میزبانی کارگردانان شناخته شده سینمای ایران که به نوعی اعتبار بخش این جشنواره به شمار می‌رود، هرسال محلی برای معرفی کارگردانان اول سینمای ایران بود، استعدادهایی که می‌توانند آینده سینمای ایران را در دست بگیرند، اما در این دوره از جشنواره فیلم فجر شرایط به گونه دیگری است، با توجه به اسامی تهیه‌کنندگانی که فیلم‌هایشان به این دوره از جشنواره فیلم فجر راه یافته است، می‌توان گفت چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر، میدان معرفی و رقابت تهیه‌کنندگانی است که برای اولین بار نامشان به عنوان تهیه‌کننده در تیتراژ فیلم‌ها قرار می‌گیرد، از تهیه‌کنندگان جوانی که تا امروز چندان در سینما شناخته شده نبودند تا کارگردانان و بازیگرانی که برای اولین بار به عنوان صاحبان فیلم‌ها پا به عرصه میدان گذاشته‌اند.
از میان ۲۲ فیلم راه یافته به این دوره از جشنواره فیلم فجر، ۸ تهیه‌کننده حضور دارند که اولین تجربه تولید خود را پشت سر می‌گذارند و این خود آمار قابل توجهی در این دوره از جشنواره به شمار می‌رود.
در این گزارش سعی کردیم تا کارنامه تهیه‌کنندگانی که در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور دارند، در چهار بخش بازیگرانی که تهیه‌کننده شدند، تهیه‌کنندگانی که اثر فرزند و یا برادر خود را تولید کرده‌اند، تهیه‌کنندگانی با سابقه تولید سه فیلم و بیشتر را دارند و تهیه‌کنندگان تازه کار را به‌صورت مجزا بررسی کنیم و درباره هر فیلم هم اشاره‌ای به منبع تأمین سرمایه داشته باشیم.
نکته اول؛ بازیگرانی که تهیه‌کننده شدند (۳ مورد)
یکی از نکات جالب این دوره از جشنواره فیلم فجر و بررسی اسامی تهیه‌کنندگان حاضر در این جشنواره، این است که می‌توانیم شاهد حضور بازیگرانی باشیم که به عنوان تهیه‌کننده در جشنواره حضور دارند، نکته جالب این است که هرچند این بازیگران تجربه‌هایی در حوزه تهیه کنندگی داشتند و برخی از آنها بارها در مقام کارگردان و یا بازیگر در مهمترین رویداد سینمایی کشور حضور داشتند، اما امسال اولین بار است که هرکدام از این هنرمندان به عنوان تهیه کننده در جشنواره فیلم فجر حضور دارند. بهرام رادان، هومن سیدی و علی اوجی سه هنرمندی هستند که علاوه‌بر سابقه بازیگری در این دوره از جشنواره در قامت تهیه‌کننده حضور دارند.
اما سومین اسم در این لیست، علی اوجی است، مخاطبان چهره علی اوجی را بیشتر برای حضور کوتاه خود در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف می‌شناسند، اما او پیش از اینکه راه خود را در سینما باز کند به عنوان تهیه کننده در حوزه موسیقی حضور داشت و تهیه‌کنندگی آلبوم‌های موسیقی رضا یزدانی را برعهده داشت و حالا نزدیک به یک دهه است که به عنوان بازیگر در پروژه‌های مختلفی حضور دارد. اوجی اولین تجربه حرفه‌ای تهیه کنندگی خود را در سینما در فیلم سینمایی «روزی روزگاری آبادان» با مشارکت عبداله اسکندری پشت سر گذاشت، اما وی در دومین تجربه کارگردانی خود گامی بلند برداشته و به تنهایی تهیه کنندگی فیلم سینمایی «خائن کشی» به کارگردانی مسعود کیمیایی را برعهده گرفته است، فیلمی که قرار است برای اولین بار در چهلمین جشنواره فیلم فجر نمایش داده شود، نام سرمایه گذار این فیلم هنوز به صورت رسمی اعلام نشده است اما بنابر خبرهای غیررسمی «اول مارکت» سرمایه‌گذاری روی این پروژه را برعهده داشته است.
نکته دوم؛ تهیه‌کنندگی خانوادگی (۳ مورد)
از جمله اتفاقات متفاوت و جالب در این دوره از جشنواره فیلم فجر، حضور پدران، پسران و برادران در یک پروژه سینمایی است، در واقع می‌توان گفت که چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر به نوعی حمایت پدران فیلمساز از پسران جوان خود است، این بار پدران کارگردان جای خود را به پسران جوانشان داده‌اند و حمایت خود را به‌عنوان تهیه‌کننده اثر از فرزند خود نشان دهند. از جمله این تهیه کنندگان و کارگردانان می‌توان به ابراهیم حاتمی‌کیا و علی شاه‌حاتمی اشاره کرد، البته در بین پروژه‌های خانوادگی می‌توان به سیدرضا محقق نیز اشاره کرد که تهیه کنندگی پروژه سینمایی برادر خود را برعهده دارد.
از حمایت‌های پدر و پسری که در سینما بگذریم، می‌توانیم به همکاری‌های برادرانه در پروژه‌های سینمایی اشاره کنیم. سیدرضا محقق نیز از جمله تهیه کنندگان جوان سینمای ایران به شمار می‌رود که تهیه کنندگی پروژه‌های مختلف سینمایی، سریال و آثار مستند را برعهده داشته است، این تهیه کننده سینما در چهلمین جشنواره فیلم فجر تهیه کنندگی فیلم سینمایی «درب» به کارگردانی هادی محقق را برعهده گرفته است. البته تاکید می‌کنیم که این اولین همکاری این دو برادر به شمار نمی‌رود بلکه پیش از این در آثاری چون «ممیرو» و «ای رو» نیز با هم همکاری داشته‌اند.
نکته سوم؛ تهیه‌کنندگان فیلم‌اولی (۸ مورد)
چهلمین جشنواره فیلم فجر، در کنار نام‌های شناخته شده سینما به عنوان تهیه‌کننده، میزبان اسامی است که تجربه‌های کمی در حوزه تهیه‌کنندگی دارند، برخی از آنها برای اولین بار برخی دیگر دومین اثر سینمایی خود را به عنوان تهیه‌کننده روانه جشنواره فیلم فجر کرده‌اند که در ادامه به این افراد و آثاری که با آنها در فیلم فجر حضور دارند اشاره می‌کنیم.
هومن سیدی از تهیه‌کنندگان فیلم‌اولی جشنواره امسال است که در بخش تهیه‌کنندگی بازیگران به فیلم او پرداختیم.
ابراهیم حاتمی‌کیا کارگردان باسابقه سینما هم از منظر تجربه تهیه‌کنندگی یکی از همین کاراولی‌های جشنواره امسال محسوب می‌شود که پیش‌تر به حضور او در اولین فیلم پسرش اشاره داشتیم.
کامران حجازی هم از تهیه‌کنندگان کار اولی جشنواره امسال است که البته در نخستین گام تهیه‌کنندگی مشترک را با همراهی امیر بنان در فیلم «مرد بازنده» تجربه کرده که در بخش تهیه‌کنندگان تازه‌نفس به آن خواهیم پرداخت.
ابوالفضل صفری هم از تهیه‌کنندگان کار اولی جشنواره امسال است که فیلم سینمایی «موقعیت مهدی» با مدیریت او به سرانجام رسیده اما همانطور که در بخش تهیه‌کنندگان باسابقه اشاره خواهد شد، به دلیل نداشتن مجوز تهیه‌کنندگی، فرم جشنواره برای این فیلم به نام حبیب والی‌نژاد تکمیل شده است.
محسن صرافی نیز دیگر تهیه‌کننده سینمایی است که با اولین اثر سینمایی خود با نام «لایه‌های دروغ» به کارگردانی رامین سهراب حضور دارد، یک فیلم اکشن و ماجراجویانه که با همکاری فنلاند ساخته شده است. این فیلم تنها اثری است که به عنوان سینمای اکشن در جشنواره فیلم فجر حضور دارد و با مشارکت و حمایت بنیاد سینمایی فارابی تولید شده است.
از دیگر تهیه کنندگانی که برای اولین بار در جشنواره فیلم فجر حضور دارند، می‌توان به یاسر جعفری اشاره کرد که تهیه‌کنندگی فیلم سینمایی «نمور» به کارگردانی داود بی دل را برعهده داشته است، سرمایه‌گذاری این فیلم هم کاملاً توسط بخش خصوصی انجام شده است.
نکته چهارم؛ تهیه‌کنندگان فیلم دومی (۵ مورد)
در کنار تهیه‌کنندگان فیلم‌اولی، تعدادی از آثار راه‌یافته به چهلمین جشنواره فیلم فجر، دومین تجربه جدی تهیه‌کنندگان‌شان محسوب می‌شوند که باتوجه به جوان بودن این گروه و تجربه موفقی که برخی در نخستین گام خود داشته‌اند، در دسته‌ای مجزا به مرور آثار آنها پرداخته‌ایم. عباس نادران، امیر بنان و محمدرضا منصوری سه تهیه‌کننده‌ای هستند که با دومین تجربه‌های خود راهی جشنواره امسال شده‌اند.
علی اوجی و بهرام رادان هم دو تهیه‌کننده فیلم‌دومی جشنواره امسال هستند که در بخش تهیه‌کنندگی بازیگران به آثار آنها اشاره کردیم.
امیر بنان هم یکی دیگر از تهیه‌کنندگان سینمایی تازه‌نفس است که دو سال قبل با اولین تجربه تهیه‌کنندگی خود با فیلم سینمایی «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. او این بار با همکاری کامران حجازی که اولین تجربه تهیه‌کنندگی خود را پشت سر می‌گذرد، با فیلم «مرد بازنده» به کارگردانی محمدحسین مهدویان در جشنواره فیلم فجر حضور دارد، که از یک داستان اجتماعی برخوردار است. هنوز درباره سرمایه‌گذاران این پروژه اطلاع‌رسانی نشده است.
البته این تنها اثری نیست که بنان به‌عنوان تهیه‌کننده در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور دارد، بلکه تهیه‌کنندگی فیلم سینمایی «ملاقات خصوصی» به کارگردانی امید شمس را نیز برعهده دارد، کارگردانی که اولین تجربه سینمایی خود را با یک اثر عاشقانه پشت سرمی گذارد، سرمایه گذاری این فیلم را علی مجیدی برعهده دارد.
علی سرتیپی جزو چهره‌هایی در سینمای ایران به شمار می‌رود که در حوزه‌های مختلف سینمایی ورود پیدا کرده از تهیه کنندگی، پخش فیلم و سینمادارای گرفته تا بازی در پروژه‌های مختلف سینمایی، این تهیه‌کننده که سال‌هاست در سینمای ایران حضور دارد، سال گذشته با فیلم سینمایی «ستاره بازی» به کارگردانی هاتف علیمردانی در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت، وی در این دوره از جشنواره فیلم فجر تهیه‌کنندگی فیلم سینمایی «شهرک» به کارگردانی علی حضرتی را برعهده گرفته است.
سرتیپی معمولاً ساخت پروژه‌های سینمایی که معمولاً در جذب مخاطب موفق بوده است را برعهده داشته که از آن جمله می‌توان به «رحمان ۱۴۰۰» که بعد از مدتی اکران آن متوقف شد، «شهر موش‌های ۲» و «ورود آقایان ممنوع» اشاره کرد. سرمایه گذار فیلم «شهرک» اعلام نشده است.
تهیه‌کنندگی «موقعیت مهدی» (باکری) به کارگردانی هادی حجازی‌فر را حبیب اله والی‌نژاد برعهده دارد، تهیه‌کننده‌ای که پیش از این ساخت پروژه‌های مختلف سینمایی از جمله «ایستاده در غبار»، «لباس شخصی» و «خروج» را در کارنامه کاری خود داشته است.
وی این بار به عنوان تهیه کننده در پروژه سینمایی «موقعیت مهدی» حضور دارد و باید دید می‌تواند همانند «ایستاده در غبار» سیمرغ بلورین بهترین فیلم را دریافت کند یا خیر. البته این را هم باید تاکید کرد «موقعیت مهدی» را می‌توان تنها فیلم با موضوع دفاع مقدس در این دوره از جشنواره فیلم فجر دانست. «موقعیت مهدی» به نوعی نسخه سینمایی مینی سریال «عاشورا» به تهیه‌کنندگی ابوالفضل صفری و محصول «سیمافیلم» است، اما با توجه به اینکه صفری پروانه تهیه‌کنندگی در حوزه سینما را نداشت، حبیب اله والی‌نژاد به عنوان تهیه‌کننده این پروژه سینمایی به جشنواره فیلم فجر معرفی شده است. حال باید دید تا شروع جشنواره صفری موفق به دریافت پروانه تهیه‌کنندگی می‌شود و یا نامش در کنار والی‌نژاد به‌عنوان تهیه‌کننده در تیتراژ قرار می‌گیرد.
محمدرضا شفاه از جمله تهیه کنندگانی است که هرچند نسبت به دیگر تهیه کنندگانی که تجربه بیشتری برای حضور در سینما داشتند، جوان‌تر است اما با نگاهی کوتاه به آثاری که تا امروز ساخته است متوجه می‌شویم که تعدادی از این آثار معمولاً با مشکل اکران مواجه شده و مخالفان و موافقان بسیاری را با خود به همراه داشته است. از جمله این آثار می‌توان به «دیدن این فیلم جرم است» به کارگردانی رضا زهتابچیان اشاره کرد، فیلمی که با توجه به داستان سیاسی آن درگیر حواشی بسیاری شد، اما در نهایت و در اکران آنلاین توانست نظر مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. یکی دیگر از پروژه‌های سینمایی که این تهیه‌کننده ساخت آن را برعهده داشته است، فیلم سینمایی «مصلحت» به کارگردانی حسین دارابی است، این فیلم نیز یک اثر سیاسی است که داستان آن در اوایل سال ۱۳۶۰ رخ می‌دهد، هرچند «مصلحت» در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کرده و جوایزی را نیز از آن خود کرد، اما این پروژه هنوز موفق به اکران در سینماهای کشور نشده است.
شفاه این بار با فیلم سینمایی «صورت فلکی» به کارگردانی حسین دارابی در جشنواره فیلم فجر حضور دارد، فیلمی که براساس خط داستانی که از آن منتشر شده است، ماجرای یک زن را روایت می‌کند، این فیلم سینمایی همانند دیگر آثار شفاه محصول حوزه هنری به شمار می‌رود.
محمدرضا مصباح از جمله تهیه‌کنندگان سینما به شمار می‌رود که آثار متفاوت در گونه‌های مختلف سینمایی را تجربه کرده است، از جمله آثار این تهیه کننده می‌توان به «پیلوت» به کارگردانی ابراهیم ابراهیمیان، «سینما شهر قصه» به کارگردانی کیوان علیمحمدی، «پوست» به کارگردانی بهمن و بهرام ارک و «یدو» به کارگردانی مهدی جعفری اشاره کرد، این تهیه‌کننده تا امروز توانسته است ۲ سیمرغ بلورین برای فیلم‌های «پوست» و «یدو» از جشنواره فیلم فجر دریافت کند. مصباح در این دوره از جشنواره فیلم فجر با فیلم سینمایی «بی‌مادر» به کارگردانی سیدمرتضی فاطمی حضور دارد، یک فیلم اجتماعی که شاید همانند دیگر آثار این تهیه کننده فضای متفاوتی را به تصویر کشد.
«بی‌مادر» با سرمایه گذاری صالح موذن‌زاده و «کانون فیلم نسیم» تولید شده است.
کیوان علیمحمدی کارگردان و تهیه‌کننده سینما که پیش از این به صورت مشترک با امید بنکدار فیلم‌های سینمایی خود را تهیه می‌کردند، امسال تهیه‌کنندگی فیلم سینمایی «۲۸۸۸» را برعهده دارد که کارگردانی آن را به صورت مشترک با علی اکبر حیدری برعهده گرفته‌اند. در برخی اخبار آمده است که شهرداری شیراز ۳۰ میلیارد ریال بودجه برای ساخت این فیلم اختصاص داده است.