خراسان شمالی| فرش ترکمن در تاروپود مشکلات
به گزارش مهر، صنعت قالیبافی و فرش ترکمن یکی از برجسته‌ترین صنایع‌دستی خراسان شمالی بشمار می‌رود، به‌طوری‌که دوستداران فرش، نام این منطقه به‌ویژه شهرستان راز و جرگلان را با نام هنر ارزشمند قالیبافی می‌شناختند اما طی سال‌های گذشته به دلایل متعدد این صنعت کم‌رنگ شده است. فرش ترکمن تنها فرشی ایرانی است که شکل آن با سایر فرش‌های کشور متفاوت است و بدون توجه به نوع بافت آن با چشم مستقیم قابل‌تشخیص بوده و این حائز اهمیت است. دراین‌بین فرش دورو ابریشم از بارزترین هنرهای بافندگان راز و جرگلان بشمار می‌رود که ترکمنان این منطقه با روش و ظرافت خاصی، نقش فرش را بر دار قالی گره می‌زنند و همچنین رنگ‌بندی آن‌یک نوع اثر هنری فوق‌العاده‌ای است که هر علاقه‌مندی را محو تماشا می‌کند. متأسفانه باوجوداینکه این اثر هنری ارزشمند که می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغال‌زایی درزمینه ارزآوری و تحول در اقتصاد خراسان شمالی تأثیر بسزایی داشته باشد اما مورد غفلت قرارگرفته و سال‌هاست در فراز و نشیب به سر می‌برد چراکه مدیریت دقیقی در این حوزه وجود نداشته و از طرفی حمایت نشدن بافندگان و نبود بازار در کنار مشکلات تحریم اوضاع فرش خراسان شمالی را آشفته کرده و کمتر بافنده‌ای تمایل به بافت فرش دستبافت دارد.
باوجوداینکه خراسان شمالی از مرز مشترک و گمرک برخوردار است اما اکثر تولیدات هنرمندان این استان با برند سایر مناطق صادر می‌شود و نامی از محصولات صنایع‌دستی استان در لیست صادرات گمرک نبوده است. دراین‌بین فرش دستبافت خراسان شمالی نیز همچون دیگر محصولات به دلیل نداشتن امکانات خاص با بسته‌بندی دیگر استان‌ها همچون تهران صادر می‌شود، مسلما همین امر زمینه وجود دلالان را فراهم می‌کند.
نبود خریدار انگیزه بافت را از بافندگان راز و جرگلان گرفته است
یکی از بافندگان فرش دستبافت خراسان شمالی می‌گوید: طی چند سال اخیر به دلیل نبود خریدار و به میان آمدن پای دلالان انگیزه بافندگان کم شده چراکه برای به فروش رفتن تولیداتشان تردید دارند. محمد یزدانی اظهار می‌کند: پیش از افزایش قیمت‌ها و تحریم‌ها، برخی ایرانیان مقیم خارج از کشور درزمینه خریدوفروش فرش دستبافت ترکمن و دورو تجارت می‌کردند اما اکنون تعداد آن‌ها انگشت‌شمار شده و این به دلیل مشکلات موجود است. او می‌افزاید: متأسفانه باوجوداینکه کیفیت و زیبایی فرش دورو از دیگر فرش‌های ایران متمایز است اما به علت ناشناخته بودن در بازارهای داخلی طرفدار زیادی ندارد. این تولیدکننده فرش در خراسان شمالی تصریح می‌کند: طی چند سال گذشته حدود ۴۰۰ بافنده در کارگاه تولیدی بنده مشغول فعالیت بودند اما اکنون تعداد آن‌ها کم شده است. یزدانی می‌گوید: علاوه بر اینکه زمینه اشتغال بسیاری از بافندگان از بین رفته در بخش ارزآوری هم نتوانسته‌ایم مؤثر واقع شویم.
وضعیت اقتصادی تمایل به خرید فرش را کم کرده است
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان شمالی در رابطه با وضعیت خریدوفروش فرش دستبافت این استان به خبرنگار مهر می‌گوید: وضعیت آشفته‌بازار، مشکلات اقتصادی و از همه مهم‌تر تحریم‌های حاکم بر ایران، تمایل خارجیان را برای خرید فرش دستبافت کم کرده است. محمد صمدی اظهار می‌کند: نمی‌توانیم فرش را با اجبار به خارجیان بفروشیم، بنابراین باید زمینه به وجود آمدن خریدار را فراهم کرد. صمدی می‌افزاید: به‌منظور صادرات فرش خراسان شمالی بازاریابی و رایزنی‌هایی انجام‌شده اما هنوز خریداری اعلام آمادگی نکرده است. او تصریح می‌کند: فرش دورو و ترکمن خراسان شمالی در کشورهایی همچون آلمان، ایتالیا و سایر اروپا معرفی‌شده اما مشکلات موجود زمینه صادرات و خرید آن را فراهم نکرده است. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان شمالی تأکید می‌کند: البته نظر مشتری در انتخاب و تقاضا برای خرید فرش دستبافت حائز اهمیت است که در این رابطه باید قوی‌تر در حوزه بازاریابی عمل کرد. صمدی بیان می‌کند: در حال حاضر کشوری برای خرید فرش دستبافت خراسان شمالی اعلام آمادگی نکرده است. او می‌گوید: از ۱۰۰ سال گذشته فرش خراسان شمالی همچون دیگر فرش‌های ایران به سایر نقاط دنیا صادر می‌شد اما برنامه اصلی برای صادرات این اثر هنری ارزشمند پیگیری و تقویت بازار خرید است.
صادرات فرش تنها یک نوبت انجام گرفت
مدیر گمرک خراسان شمالی هم می‌گوید: طی چند سالی که از استان شدن خراسان شمالی می‌گذرد تنها یک نوبت صادرات فرش از گمرک این استان انجام گرفت. جواد جعفری با بیان اینکه سال‌های زیادی از صادرات فرش از گمرک خراسان شمالی می‌گذرد، اظهار می‌کند: امکانات لازم برای صادرات فرش در گمرک استان وجود ندارد به همین دلیل از تهران صادر می‌شود.
ارزآوری یک‌میلیون دلاری با سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
مدیرکل اقتصاد و امور دارایی خراسان شمالی می‌گوید: از زمان تشکیل استان تاکنون یک‌میلیون دلار ارز آوردی در بخش سرمایه‌گذاری خارجی در این استان را داشته‌ایم. مجید درخشانی با بیان اینکه صادرات و سرمایه‌گذاری خارجی دو بحث مهم ارزآوری خراسان شمالی بشمار می‌رود، اظهار می‌کند: صادرات عمده استان مربوط به بخش دولتی است و درزمینه صادرات بخش خصوصی رقم بسیار پایینی نسبت به صادرات محصولات دولتی کسب کرده‌ایم. درخشانی می‌افزاید: متأسفانه در حال حاضر در بخش سرمایه‌گذاری خارجی موفقیت خاصی برای خراسان شمالی درزمینه ارزآوری کسب نشده است. او تصریح می‌کند: میزان صادرات از گمرک خراسان شمالی ۵۰ میلیون دلار بوده که عمده‌ترین محصول صادراتی کود شیمیایی بوده است. مدیرکل اقتصاد و امور دارایی خراسان شمالی بیان می‌کند: آمار صادرات از گمرک استان تقریبا یک‌سوم است، یعنی کمتر از نصف و در بخش صنایع‌دستی نیز آمار ارزآوری ما صفر است.