آیا طرف‌های غربی برنامه خود را برای بازگشت به تعهداتشان اعلام می‌کنند؟
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا دور هشتم مذاکرات رفع تحریم‌ها در حالی از عصر امروز- دوشنبه- به وقت وین با برگزاری جلسه کمیسیون مشترک با شرکت ایران و اعضای گروه ۱+۴ رسما آغاز می‌شود، که تیم مذاکره کننده ایران بامداد امروز وارد وین شده است.
پیش از آغاز نشست کمیسیون مشترک، دیدار سه‌جانبه روسای هیأت‌های ایران، روسیه و چین و همچنین دیدار دوجانبه دکترعلی باقری رییس هیات مذاکره‌کننده ایرانی و انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد.
به روال معمول در آستانه گفت و گوها طرف‌های مذاکره کننده مواضع خود را در خصوص مذاکرات بیان می‌کنند. در این زمینه امروز حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان در حاشیه پنجمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران بار دیگر بر لزوم رفع تحریم‌ها، تضمین و راستی آزمایی اجرای تعهدات طرف مقابل تاکید کرد.
وزیر امورخارجه با اشاره به شروع دور جدید مذاکرات وین گفت که سند مشترک و قابل‌قبولی روی میز مذاکره‌کنندگان داریم که آنها را از امروز اسناد یکم و پانزدهم دسامبر (۱۰ و ۲۴ آذرماه) می‌خوانیم؛ هم در موضوع هسته‌ای و هم تحریم‌ها. یعنی دیگر سند ژوئن ۲۰۲1 (خرداد ۱۴۰۰) را کنار گذاشتیم به سند جدید و مشترکی رسیدیم و از امروز مذاکرات ما حول آن سند مشترک شروع می‌شود.
طی هفته‌های اخیر برخی رسانه‌های غربی بر روی متون پیش نویس مذاکراتی حواشی ایجاد کردند مانند اینکه ایران در پیش‌نویس‌های خود مطالبات فرابرجامی داشته است. با این حال اظهارات امروز وزیر امور خارجه و سعیدخطیب زاده حاکی از این است که طرف‌های مذاکره کننده به نوعی توانسته‌اند بر حواشی غلبه کنند. اینکه طرف‌های غربی چه میزان در گفت و گوها جدیت داشته و حاضر به اجرای تعهدات خود باشند، موضوعی است که طی روزهای آینده مشخص می شود اما تاکید تهران بر لغو تحریم‌های ظالمانه‌ای است که با برچسبهای مختلف علیه ملت ایران اعمال شده است.
در این زمینه امیر عبداللهیان امروز گفت: مهمترین مسئله برای ما این است که در ذیل این واژه‌ها و این موضوعات به نقطه‌ای برسیم که اولا نفت ایران به آسانی و بدون هیچ مرزی فروخته شود و پول نفت به صورت ارزی در حساب‌های بانکی ایران وارد شود و ما از همه مزایای اقتصادی در بخش‌های مختلف استفاده کنیم.
عامل اصلی القای ناامیدی نسبت به نتیجه مذاکرات، بیش از آنکه به دلایل موثر سیاسی و دیپلماتیک مربوط باشد فضاسازی‌های غیرواقعی رسانه‌های غربی و عبری در مورد رویکرد دولت سیزدهم در روابط خارجی و ناتوانی تیم مذاکره کننده در ایجاد فهم مشترک نسبت به منافع پایدار طرفین در مذاکرات شکل گرفت. اکنون با مبنا قرار گرفتن پیش‌نویس جدید که همه طرف‌های مذاکرات بر قطعیت آن اذعان نموده‌اند، دستور مذاکراتی مشخصی ایجاد شده و طرفین می‌توانند با استفاده از آن و با استناد به اصولی که جمهوری اسلامی مطرح کرده است، مذاکرات را ادامه دهند.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه هم امروز در نشست خبری با بیان اینکه در گفت‌وگوهای وین نگاهمان همواره رو به جلو بوده است، گفت: توصیه ما این است که طرف‌های مقابل هم با عزم رسیدن به توافق خوب به وین بیایند.
سخنگوی وزارت امورخارجه با بیان اینکه در گفت و گوها از موضوعات شکلی عبور کردیم، گفت: ما به وین آمدیم تا به یک توافق خوب و منطقی برسیم و امیدواریم این پنجره فرصت را طرف مقابل برای این دو سند مغتنم بداند. راستی آزمایی هم در کنار و متعاقب آنها پیگیری می‌شود.
این دیپلمات کشورمان اظهار کرد: آنچه برای جمهوری اسلامی ایران تحمل ناپذیر است، این است که برخی طرف‌ها با اشتباه محاسباتی تصور کنند وقت و انرژی جمع را با کمپین‌های ضد اطلاعاتی و اخبار تحریف شده تلف کنند و یا به دنبال خواسته‌هایی فراتر از برجام باشند و یا تصور کنند منافعی کمتر از آنچه در برجام است برای ایران قائل شوند. فکر می‌کنم سه کشور اروپایی می‌دانند که انتظار این است به بی‌عملی پایان دهند و برنامه جدی خود را برای چگونگی بازگشت به تعهداتشان در ذیل برجام ارائه کنند.
در هر صورت پیشنهادات ایران که عینا مبتنی بر تعهدات پذیرفته شده همه طرف‌ها در برجام تنظیم شده است در ابتدا به مذاق تروئیکای اروپایی که نشان داد برنامه ای جز دنباله روی از آمریکا ندارد، خوش نیامد، اما ورود قدرتمندانه ایران به مذاکرات هسته ای و مناسبات هوشمندانه با آژانس بین المللی انرژی اتمی باعث شد که اهرم‌های روانی طراحی شده برای هدایت جنگ روانی در فضای داخلی و بین‌المللی کارآمدی لازم خود را از دست بدهند و مذاکرات در مسیری متوازن هدایت شود.
جمهوری اسلامی ایران از ابتدا اعلام کرده بود که به دنبال یک توافق در کمترین زمان ممکن است، حتی با مطرح شدن ضرب الاجل هایی که کشورهای غربی تلاش داشتند از طریق آن بر ایران فشار ایجاد کنند، مقامات کشورمان اعلام کردند که هیچ اضطراری را نمی پذیرند و اگر غرب نگران زمان است، تلاش کند که رفتار و گفتارش در مذاکرات را منطقی و سازنده کرده و به تعهدات پذیرفته شده خود در برجام برگردد.
تعهد و جدیت جمهوری اسلامی ایران در مورد برجام حتی قبل از آغاز مذاکرات نیز اثبات شده است، بعد از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام ایران با صبر راهبردی و با وجود فشارها و تحریم‌های ایالات متحده به تنهایی سند برجام را به مدت چند سال زنده نگه داشت.
به گفته تحلیلگران این مرحله از مذاکرات به دلیل اهمیت بالای آن در تعیین اصول گفت وگوها مهمترین و سخت‌ترین مرحله است و به همین دلیل آزمون مناسبی برای مشخص شدن اراده هر یک از طرفین مذاکره برای دستیابی به توافق خوب است. به نظر می‌رسد دور جدید گفت و گوها جدیت و فشردگی بیشتری خواهد داشت.