مهم‌ترین علل کمبود آهن در بدن نوجوانان چیست؟
مرجان منوچهری نائینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص اهمیت‌کاهش مصرف مکمل‌های غذایی برای‌نوجوانان، اظهار کرد: بهترین راه برای دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز نوجوانان پیروی از یک برنامه غذایی متعادل واجد مواد غذایی سالم و متنوعی از تمام گروه‌های اصلی غذایی است، در این صورت نه‌تنها نوجوانان نیازی به مصرف مکمل‌های غذایی ندارند بلکه خطر جذب بیش‌از حد مواد معدنی‌و ویتامین‌ها نیز آنها را تهدید نخواهد کرد.
وی‌با بیان علائم کم‌خونی فقر آهن نوجوانان، اضافه کرد: کمرنگ‌شدن، رنگ پریدگی مخاط داخل پلک و لب‌ها، سرگیجه، احساس خستگی‌و ضعف، خواب رفتن‌و سوزن‌سوزن شدن کف دست‌و پاها، کاهش‌قدرت تمرکز و یادگیری و افت‌تحصیلی در موارد شدید، بی‌حوصلگی، خستگی زودرس در هنگام فعالیت، بیرنگ شدن خطوط کف‌دست، تپش قلب‌و تنگی‌نفس از مهم‌ترین علائم کم‌خونی فقر آهن در بین نوجوانان‌است.
شیوع اختلالات تغذیه‌ای در بین نوجوانان دختر
مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، گفت: کم اشتهایی در دوران بلوغ دختران، ابتلاء به بیماری‌های انگلی، مصرف کم گوشت قرمز، مصرف نان‌هایی که در تهیه آنها از جوش شیرین استفاده شده باشد و مصرف‌چای قبل یا بلافاصله پس از مصرف غذا از علت‌های بروز کمبود آهن در بدن نوجوانان است.
منوچهری با تاکید به اختلالات تغذیه‌ای در دوران نوجوانی تصریح کرد: هر ساله تعداد قابل توجهی‌از نوجوانان مبتلا به اختلالات غذا خوردن و رفتارها و گرایش‌ها غلط غذایی می‌شوند، در بیشتر این نوجوانان، اختلالات غذا خوردن از سنین ۱۱ تا ۱۳ سالگی آغاز می‌شود، این مشکل در میان دختران رواج بیشتری دارد، اما پسران نیز ممکن است دچار آن شوند، معمول‌ترین اختلالات مربوط به غذا خوردن بی‌اشتهایی عصبی‌و بیماری جوع (پرخوری روانی) است.
وی ادامه داد: افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی به علت تصویر ذهنی نامناسب از شکل ظاهری بدن‌خود، از اضافه وزن می‌ترسند و در نتیجه نمی‌توانند یک وزن طبیعی را حفظ کنند، آنها با گرفتن رژیم‌های غیراصولی و سخت یا ورزش زیاد جذب غذای خود را محدود می‌کنند. فرد مبتلا به‌جوع (پرخوری روانی) حس می‌کند نمی‌تواند خوردنش را متوقف کند، بنابراین زیاد می‌خورد و سپس سعی می‌کند با استفراغ اجباری یا استفاده از مواد مسهل و یا استفراغ آور و ورزش زیاد از اضافه وزن خود جلوگیری کند.
لزوم اصلاح عادات غلط غذایی در نوجوانان
مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اظهار کرد: بر اساس توصیه وزارت بهداشت‌در دختران و پسران متوسطه اول و دوم، علاوه بر اصلاح عادات غلط غذایی، مصرف یک عدد قرص فروسولفات در هر سال به مدت چهار ماه متوالی (یک بار در هفته) می‌تواند از ابتلای این گروه سنی به کم خونی فقر آهن پیشگیری کند. ید ماده مغذی ضروری برای فعالیت غده تیروئید و ماده اصلی در ساختمان هورمون‌های تیروئیدی است که تنظیم متابولیسم بدن را به عهده دارد، نیاز به ید در دوران رشد یعنی کودکی، سنین مدرسه و بلوغ حیاتی است.
وی افزود: کمبود ید در دوران جنینی موجب ناهنجاری‌های مادرزادی، مانند کر و لالی، عقب ماندگی رشد مغزی و جسمی می‌شود. حتی کمبود ید خفیف می‌تواند موجب کاهش بهره هوشی و قدرت یادگیری کودکان بشود. در اغلب کشورهای جهان برای پیشگیری از کمبود ید نمک‌ها را، با افزودن ید غنی کرده‌اند. بهترین راه پیشگیری از کمبود ید، مصرف نمک یددار است. بنابراین دقت کنید که مقدار نمک کمی که روزانه استفاده می‌کنید حتماً از نوع یددار تصفیه شده باشد.
بایدها و نبایدهای رژیم گیاهخواری نوجوانان
منوچهری در مورد رژیم گیاهخواری نوجوانان، تصریح کرد: یکی از مواردی که متأسفانه در سال‌های اخیر در بین نوجوانان رواج یافته است، حذف انواع گوشت‌ها از برنامه غذایی است که به علت قرار داشتن این گروه در سن رشد و نیاز بیشتر بدن به آهن و سایر ریزمغذی‌های مؤثر در فرایند بلوغ، استمرار این روند در درازمدت می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به رشد و سلامتی نوجوان وارد کند.
مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، گفت: چنانچه نوجوانی اصرار بر ادامه روند فوق داشته باشد، استفاده از منابع غذایی گیاهی آهن دار مانند انواع حبوبات و گنجاندن مواد غذایی با منشأ حیوانی مانند تخم مرغ و گروه شیر و لبنیات در برنامه غذایی روزانه را برای بدن خود فراهم کند، بهترین راه برای به کار بردن این نکات در زندگی، ایجاد تغییرات کوچکی است که به تدریج تبدیل به بخشی از زندگی روزمره نوجوانان خواهد شد.
وی درباره اهمیت مصرف ویتامین A برای نوجوانان، تاکید کرد: به علت نقش ویتامین A در رشد، مقاومت بدن در مقابل بیماری‌ها و حفظ قدرت بینایی، توجه به دریافت کافی آن در برنامه غذایی کودکان سنین مدرسه و نوجوانان حائز اهمیت است، پیش ساز ویتامین A در انواع سبزی‌های سبز و زرد مانند برگ‌های سبز کاهو، اسفناج، هویج و کدو حلوایی وجود دارد، انواع میوه‌های زرد و نارنجی مانند هلو، آلو، زردالو، طالبی، خرمالو، نارنگی و انبه نیز حاوی پیش ساز ویتامین A است، مصرف منابع حیوانی ویتامین A مثل شیر و لبنیات جگر، کره و زرده تخم مرغ نیز در نوجوانان باید تشویق شود، مصرف منابع غذایی این ویتامین به عنوان میان وعده ویتامین A مورد نیاز آنها را تأمین می‌کند.