احتمال حضور "اُمیکرون" در ایران / نظام پایش واریانت‌ها را نداریم
دکتر حمید سوری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره آخرین اطلاعات و وضعیت سویه اُمیکرون، گفت: ویروس کووید ۱۹ به طور معمول جهش‌هایی را برای بقای خودش انجام می‌دهد و این جهش‌ها عمدتا تاثیر چندانی نه بر شدت بیماری‌زایی و نه بر قابلیت بیماری‌زایی دارد، اما گاهی این جهش‌ها به صورتی انجام می‌شود که تاثیرات جدی بر روند اپیدمی دارد. تاکنون حداقل پنج واریانت یا جهش جدید از کووید ۱۹ داشته‌ایم که آخرین آن اُمیکرون است.
وی افزود: از آنجایی که سوش اُمیکرون از جنوب آفریقا آغاز شده، به سوش آفریقای جنوبی هم معروف است. اهمیت این سوش در این است که بیش از ۳۰ جهش در سویه اُمیکرون به ویژه در ناحیه اسپایک اتفاق افتاده است که علی‌رغم اینکه برخی از این جهش‌ها شبیه دلتا هستند، اما ماهیت و اثر آن متفاوت است.
به نظر می‌رسد که قابلیت بیماری‌زایی "اُمیکرون" از "دلتا" بالاتر است
سوری ادامه داد: آنچه که تاکنون در اُمیکرون می‌دانیم، یکی این است که به نظر می‌آید قابلیت بیماری‌زایی این واریانت بیش از واریانت‌های قبلی بوده و حتی به نظر می‌آید قابلیت بیماری‌زایی آن حتی از دلتا هم بیشتر باشد، اما شدت بیماری‌زایی آن اینطور نیست و بالا نیست. با این حال از آنجایی که عده زیادی مبتلا می‌شوند، هرچند که ممکن است بیماری خفیف بگیرند، اما تاثیرش در وضعیت زندگی معمول جامعه با فراوانی زیادی همراه خواهد بود. بنابراین موضوع مهم این است که از انتقال و انتشار بیماری جلوگیری کنیم. شدت بیماری به دنبال ابتلا به اُمیکرون بالا نیست. در عین حال نمی‌دانیم که این واریانت جدید چقدر می‌تواند به عنوان واریانت غالب جایگزین دلتا شود.
تمایل اُمیکرون به جوان‌ترها
وی درباره بازه سنی که ویروس اُمیکرون آنها را درگیر می‌کند، گفت: باید توجه کرد که پوشش واکسیناسیون در جنوب آفریقا نسبت به میانگین جهانی بسیار پایین‌تر است و حدود ۲۰ درصد جمعیت‌شان واکسینه شدند که عمدتا هم در گروه‌های سنی بالا بوده است. در این مناطق اطلاعات نشان می‌دهد که درصد قابل توجهی از مبتلایان متعلق به گروه‌های سنی جوان‌تر هستند. در کشورهایی که میزان پوشش واکسیناسیون بالاتر است، باز هم تمایل این ویروس به سنین پایین‌تر دیده شده است. بنابراین می‌توان گفت که ممکن است سویه اُمیکرون به سنین پایین‌تر متمایل باشد.
اعلام حضور "اُمیکرون" در اطراف ایران
مستندی نداریم که نشان دهد "اُمیکرون" وارد کشور شده است یا خیر
سوری گفت: در حال حاضر روند گسترش اُمیکرون در کشورهای مختلف بسیار بالاست و شاید تاکنون بیش از ۵۰ کشور درگیر این واریانت شدند که روزبروز هم در حال افزایش است. حتی در آمریکا مواردی گزارش شده و در اطراف کشور ما هم در کشورهایی مانند ترکیه، هند، پاکستان و ... هم دیده شده است. به نظر نمی‌آید که اُمیکرون هنوز وارد کشور ما نشده باشد، احتمالا واریانت اُمیکرون داخل کشور ما هم هست، اما متاسفانه از آنجایی که نظام پایش واریانت‌ها را در کشور نداریم، نمی‌توانیم مستندی مبنی بر وجود یا عدم حضور این واریانت در کشور را ارائه دهیم.
قدرت بالای ایجاد عفونت مجدد در اُمیکرون
این اپیدمیولوژیست درباره علائم اُمیکرون در مبتلایان نیز گفت: علائمی که تاکنون درباره اُمیکرون گزارش شده، این است که خیلی تفاوتی با سویه‌های دیگر ندارد، اما قدرت عفونت مجدد و ابتلای مجدد در آن بالاست. درمان‌هایی هم که عمدتا برای آن استفاده می‌شود، عمدتا درمان‌های ضدالتهابی است. در عین حال مطالعات متعددی در حال انجام است تا بتوانند تصویر روشن‌تری از این سویه ارائه دهند. منتها آنچه که تاکنون مشخص و قطعی شده، این است که یکی از واریانت‌هایی است که سازمان جهانی بهداشت نسبت به آن هشدار داده است. هرچند که هنوز به عنوان واریانتی تهدیدکننده شناخته نشده، اما به عنوان واریانتی نگران‌کننده و مورد توجه جدی است.
تاثیر واکسن‌ها روی اُمیکرون
سوری تاکید کرد: با شیوع اُمیکرون، توصیه شده است که کنترل مرزها به شدت انجام شود و کشورها نظارت مراقبت را تشدید کنند. همچنین Sequencing (تعیین ژنوم ویروس) موارد ابتلا به خوبی انجام شود تا کشورها متوجه شوند که چه سهمی از مبتلایان‌شان به سویه اُمیکرون مبتلا شدند و بتوانند این موضوع را با کشورهای مختلف به اشتراک بگذارند. باید توجه کرد که که سرعت انتشار این سویه بالاست. به طوری که در عرض یک هفته موارد ابتلا دو برابر شد که نشان می‌دهد که سرعت گسترش اپیدمی با این واریانت بالاست. در عین حال مهمترین اقداماتی که مردم باید انجام دهند، این است که ملاحظات و تمهیدات محافظتی را به ویژه در افرادی که واکسن تزریق نکردند، شدت ببخشند. حتی افرادی هم که مبتلا شدند یا واکسن تزریق کردند، با توجه به اینکه امکان عفونت مجدد در آنها وجود دارد، باید مراقبت کنند. زیرا تضمینی نیست که حتی کسی که دو یا سه دز واکسن تزریق کرده‌اند، به این بیماری ابتلا پیدا نکنند.
لزوم ایجاد نظام مراقبت ساختارمند برای شناسایی اُمیکرون
وی درباره تاثیر واکسن‌ها روی سویه اُمیکرون، گفت: عملا سویه‌های جدید، مقابله ویروس در برابر اقدامات جامعه بشری است. ویروس برای بقای خودش تلاش می‌کند که این تلاش‌ها به صورت جهش‌ها روز پیدا می‌کنند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که میزان تاثیر واکسن‌ها روی اُمیکرون مانند واریانت‌های قبلی باشد. به همین دلیل است که شرکت‌های بزرگ واکسن‌سازی دنیا در حال ایجاد تغییراتی متناسب با جهش‌ها روی واکسن‌ها هستند تا همچنان اثربخشی بالایی را در برابر ویروس داشته باشند.
سوری درباره نحوه شناسایی امیکرون و سیستم Sequencing ویروس در کشور، گفت: در کشور ما تست‌های مولکولی برای Sequencing انجام می‌شود و کیت‌های آن هم وجود دارد، اما باید این تست‌ها را به صورت یک نظام مراقبت ساختارمند انجام دهیم که این اتفاق در کشور نمی‌افتد و تست‌ها به صورت موردی انجام می‌شود.
لزوم واکنش سریع برای مهار واریانت‌ها
وی تاکید کرد: برای داشتن یک نظام Sequensing ساختارمند، باید تعداد تست‌های روزانه را تا هرجا که می‌توانیم افزایش دهیم. به ویژه در جاهایی که طغیان بیماری اتفاق می‌افتد. دوم اینکه باید سرعت پاسخگویی را افزایش دهیم. اکنون متاسفانه سرعت پاسخگویی به نتایج Sequensing با تاخیر است که علت آن هم به دلیل تشریفات اداری و ... است که قابل ترمیم است. هرچقدر بتوانیم با سرعت بیشتری اقدام کنیم، واکنش سریع‌تری می‌توانیم در برابر ویروس داشته باشیم و احتمال مهار واریانت‌ها را افزایش دهیم.
وی با بیان اینکه تعداد کشورهایی که اُمیکرون را گزارش می‌کنند، روزبروز در حال افزایش است، اظهار کرد: بعید نیست که این سویه در کشور ما هم باشد. بنابراین مهم است که ما بتوانیم به خوبی اقدام کرده و مستندات ارائه دهیم. در عین حال باید تمهیدات محافظتی را به ویژه در مرزها و مبادی ورودی کشور برای مسافرانی که از خارج از کشور می‌آیند، تقویت و تشدید کنیم.
توصیه مجامع بین‌المللی به تشدید تمهیدات محافظتی
سوری با اشاره به وضعیت بازگشایی‌ها نیز گفت: در حال حاضر زمان مناسبی برای بازگشت به وضعیت عادی در بخش‌های مختلف نیست. اکنون در شرایطی هستیم که جامعه به صورت بالقوه در معرض خطر اُمیکرون قرار دارد. درست است که میزان مرگ‌ومیرها در کشور کاهش یافته است، اما مرگ و میر تنها شاخص سنجش خطر نیست و در عین حال شاخص‌های رنگ‌بندی شهرها هم کامل نیست و قضاوت‌مان درباره رنگ بندی شهرها هم گمراه‌کننده و اشتباه است و باید به این مغایرت‌ها پرداخت. از یک سو مجامع بین‌المللی به دلیل بروز اُمیکرون اعلام می‌کنند که تمهیدات محافظتی باید تشدید شود، اما ما داریم بازگشت به شرایط عادی را تسهیل می‌کنیم. وقتی کشورهای دیگر دنیا دارند از گسترش اپیدمی گزارش می‌دهند، قطعا کشور ما هم از این فضا مصون نبوده و در هفته‌های پیشرو شاهد طغیان‌هایی خواهیم بود، اما مهم است که واکنش سریع و به موقع در برابر این طغیان‌ها اعمال کنیم. به این معنا که به محض مشاهده آشفتگی‌هایی در روند اپیدمی و کانون‌های آلودگی، وارد عمل شده و طغیان را در همان‌جا کنترل و مهار کنیم.