کپسول تتراسایکلین چیست؟ موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی

تتراسایکلین (Tetracycline) نوعی آنتی بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی مانند جوش، آکنه و زخم تجویز می شود و در اشکال کپسول 250 میلی گرم، پماد موضعی ۳ درصد و پماد چشمی ۱ درصد موجود است.

اگز شما به دنبال اطلاعاتی از پماد تتراسایکلین یا قرص تتراسایکلین هستید این مطلب را از دست ندهید تا شما را درباره داروی تتراسایکلین؛ کاربرد، مقدار و روش مصرف، عوارض جانبی و شرایط نگهداری آن آگاه کنیم و به سوالاتی از قبیل پماد تتراسیکلین ناژو ۳ درصد برای چیست؟، قرص تتراسایکلین ۲۵۰ برای چیست؟، قرص تتراکیم برای چی خوبه؟، نحوه مصرف پماد تتراسایکلین چشمی چگونه است؟، روش مصرف پماد تتراسایکلین چگونه است؟ پاسخ می دهیم:

تتراسایکلین چیست؟

تتراسیکلین(Tetracycline) داروی آنتی بیوتیک است که برای درمان برخی عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت‌ مربوط به قفسه سینه، دهان، دستگاه تناسلی و عفونت‌های ناشی از گازگرفتگی حیوانات و ناراحتی‌های پوستی مزمن مانند آکنه و رزاسه (جوش‌های قرمز) استفاده می شود.همچنین داروی تتراسیکلین به عنوان بخشی از درمان زخم روده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری نیز تجویز می‌شود. این دارو برای عفونت‌های ویروسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی کاربردی ندارد.

نحوه‌ی عملکرد داروی تتراسایکلین به این صورت است که با متوقف کردن رشد باکتری‌ها فعالیت می‌کند.

داروی تتراسایکلین را می توان با نسخه پزشک در اشکال کپسول با دوز 250 میلی گرم، پماد موضعی با دوز 3%  و پماد چشمی با دوز  1% را  با نام های تجاری تتراسیکلین، تتراسایکلین، آرئوتکس، تتراکیم، آئروتکس از داروخانه ها تهیه کرد.البته کپسول تتراسایکلین را مردم با نام قرص تتراسیکلین می شناسند.

هشدار مصرف تتراسایکلین

حساسیت: داروی تتراسایکلین ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود. بنابراین قبل از مصرف داروی تتراسایکلین در صورتی که به این دارو یا به سایر تتراسایکلین‌ها مانند داکسی سایکلین یا مینوسایکلین آلرژی و حساسیت دارید موضوع را به پزشک خود یا دکتر داروخانه اطلاع دهید.
• بارداری: مصرف تتراسایکلین در بارداریدر گروه D قرار دارد یعنی شواهدی دال بر خطر مرگ جنین با مصرف این دارو در دوران بارداری وجود دارد. بنابراین تتراسایکلین در بارداری نباید مصرف شود.
• شیردهی: داروی تتراسایکلین در شیر ترشح می شود و بنابراین مصرف تتراسایکلین در شیردهی توصیه نمی شود.
• کودکان: مصرف تتراسایکلین برای کودکان زیر ۱۲ سال عوارض دندانی و شنوایی در پی دارد که می توانند برگشت ناپذیر باشند.
• سالمندان: تتراسایکلین برای سالمندان ممکن است حساسیت بیش‌تری به عوارض جانبی داروی نشان دهند، به همین دلیل هنگام استفاده از این دارو احتیاط توصیه می‌شود.
• سوابق پزشکی: قبل از استفاده از داروی تتراسایکلین تمامی سوابق پزشکی خود از جمله سابقه‌ی ابتلا به بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های کبد، مشکل در بلع و مشکلات مری مانند هیاتوس یا بیماری رفلاکس را با پزشک خود در میان بگذارید.
• لیست داروها: تتراسایکلین با بسیاری از داروها می تواند تداخل ایجاد کند، لذا پیش از مصرف هرگونه دارو، فرآورده مکمل یا گیاهی حتما با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید.
• گیجی: داروی تتراسایکلین ممکن است موجب گیجی، ناهشیاری، تاری دید شما بشود. لذا از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به هشیاری دارند اجتناب کنید.
• الکل: هنگام مصرف تتراسایکلین از خوردن الکل پرهیز کنید و در صورت مصرف ماری‌جوانا با پزشک خود صحبت کنید.
• واکسیناسیون: مصرف داروی تتراسایکلین ممکن است باعث شود که واکسن‌های زنده‌ی باکتریایی مانند واکسن حصبه به خوبی عمل نکند. لذا در هنگام استفاده از  تتراسایکلین هیچ نوع واکسنی تزریق نکنید مگر این‌که به دستور پزشک باشد.
• حساسیت به نور: داروی تتراسایکلین ممکن است شما را نسبت به نور خورشید حساس کند.بنابراین مدت زمانی که زیر نور خورشید هستید را محدود کنید،از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنید، و از رفتن به اتاقک‌های سولاریوم اجتناب کنید.
• دارو های ضد انعقاد خوراکی: تتراسایکلین اثر دارو های ضد انعقاد خوراکی را افزایش می دهد.اگر دارو هایی مانند انوکساپارین، وارفارین، هپارین، کلوپیدگرل و... مصرف می کنید حتما به پزشک اطلاع دهید.
• موارد احتیاط:  در صورت که به نارسایی کبد و کلیه مبتلا هستید، تتراسایکلین با احتیاط فراوان مصرف شود.
• مصرف داروی تتراسایکلین ممکن است علائم بیماری های التهابی نظیر لوپوس یا بیماری های عضلانی مانند میاستنی گراویس را تشدید کند.
• مصرف داروی تتراسایکلین ممکن است با علائمی مانند ضایعات خارش دار، قرمز و کهیر در دهان و نواحی تناسلی خانم ها ایحاد کند که در این صورت به پزشک یا داروساز مشورت کنید.
• کپسول تتراسایکلین ممکن است اثربخشی قرصهای ضد بارداری را کاهش دهد لذا باید از روشهای دیگر جلوگیری از بارداری استفاده شود.
• اگر تتراسایکلین را به مدت طولانی مصرف می کنید باید آزمایشات کلیوی و کبدی بصورت دوره ای انجام شود.

کاربرد تتراسایکلین

درمان عفونت باکتریایی مربوط به قفسه ی سینه، دهان، دستگاه تناسلی 
• فونت های ناشی از بعضی گزش ها و گاز گرفتگی حیوانات 
• درمان ناراحتی های پوستی مزمن مانند آکنه و رزاسه
• درمان زخم روده

10 نکته درباره نحوه استفاده از تتراسایکلین

1. قبل از شروع درمان با داروی تتراسایکلین، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی  آن مطلع شوید. 
2. دوز و مقدار داروی تتراسایکلین، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. لذا دارو را دقیقا همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید.
3. دوره درمان با داروی تتراسایکلین را کامل کنید.حتی اگر احساس بهبودی می‌کنید و علائمتان برطرف شده است.
4. کپسول تتراسایکلین را با معده خالی (نیم تا یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا) همراه با یک لیوان آب مصرف نمایید.
5. مصرف کپسول تتراسایکلین را حداقل 2 ساعت با شیر یا فرآورده‌های لبنی، مکمل کلسیم، داروهای معده مانند شربت‌های ضد اسید معده و فرآورده‌های حاوی آهن، منیزیم و زینک فاصله دهید.
6. کپسول تتراسایکلین ممکن است موجب تحریک مری و گلو شود.بنابراین حداقل نیم تا یک ساعت پس از مصرف دارو، دراز نکشید و خم نشوید.
7. برای استفاده از پماد موضعی تتراسایکلین، محل موردنظر را ابتدا با آب و صابون بشویید، سپس خشک کنید و پماد را روی موضع بمالید.
8. دوز مصرف داروی تتراسایکلین به وضعیت بیماری و پاسخ‌گویی بدن شما به درمان بستگی دارد. برای استفاده‌ی کودکانی که بالای هشت سال سن دارند هم دوز مصرفی دارو بر اساس وزن آن‌ها تعیین می‌شود.
9. پماد تتراسایکلین موضعی نباید با چشم، بینی یا دهان تماس پیدا کند
10. در صورت بروز بیماری کلیوی، خارش و ترشحات واژینال، اسهال طولانی و بد بو، اسهال شدید، تیرگی و تغییر ظاهر زبان مصرف دارو را قطع و به پزشک خود مراجعه کنید.

اشکال دارویی تتراسایکلین

موارد مصرف تتراسایکلین

کپسول تتراسایکلین یا قرص تتراسیکلین برای درمان عفونت های ناشی از ارگانیسم های حساس، بیماری های بروسلوز یا تب مالت، عفونت های بدون عارضه مجرای ادرار، اندوسرویکال و رکتال استفاده می شود.
•  پماد تتراسایکلین برای جوش، آکنه یا اسهال خونی استفاده می شود.پماد تتراسایکلین موضعی 3 درصد مانند پماد تتراسایکلین ناژو 3 درصد در درمان موضعی عفونت های چرکی سطح پوست ناشی از ارگانیسم های حساس  و در درمان موضعی جوش های پوستی یا آکنه کاربرد دارد.همچنین تتراسایکلین برای زخم، تتراسایکلین برای سوختگی و تتراسایکلین برای ختنه و سایر آسیب های پوستی استفاده می شود.
• پماد تتراسایکلین چشمی، در درمان عفونت های سطحی چشم ناشی از ارگانیسم های حساس کاربرد دارد و در درمان کمکی در بیماری تراخم استفاده می شود.

روش و مقدار مصرف تتراسایکلین

مصرف کپسول تتراسایکلینن در بالغین: با توجه به نوع و شدت عفونت، از دوز 250 میلی گرم تا 2.5 گرم هر 6 ساعت یک بار 
• مصرف کپسول تتراسایکلین در کودکان بالای 8 سال: با توجه به نوع و شدت عفونت از دوز 25 تا 50 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت یک بار
• نحوه مصرف کپسول تتراسایکلین برای درمان جوش یا آکنه در بالغین و نوجوانان: ابتدا 250 میلی گرم هر 6 ساعت یک بار؛ سپس 500 میلی گرم هر 6 ساعت مصرف می شود.
• مصرف پماد تتراسایکلین موضعی : یک یا دو بار در روز بر روی موضع مالیده می شود.
• مصرف پماد تتراسایکلین چشمی::هر 2 تا 4 ساعت یک لایه نازک از پماد بر بروی ملتحمه قرار داده می شود.

عوارض داروی تتراسایکلین

دل درد
• تب و لرز
• التهاب زبان
• سوء هاضمه
• سر درد حاد
• اختلالات بینایی
• زخم‌های دهانی
• مشکلات گوارشی
• تغییر رنگ ناخن و دندان‌ها
• زرد شدن پوست یا چشم‌ها
• تشنگی شدید یا دفع ادرار زیاد
• اسهال مداوم و مشکل در تنفس
• خارش یا ترشحات ناحیه تناسلی
• عفونت ثانویه قارچی و باکتریایی
• راش‌های پوستی و خارش شدید
• خارش چشم (در مصرف پماد چشمی)
• مدفوع آبکی یا خونی یا با بوی متعفن
• درد، قرمزی، تورم یا سایر علائم تحریک (مصرف موضعی)

در صورت بروز علائم حساسیت به داروی تتراسیکلین مانند تنگی نفس، کهیر، تورم صورت، لب، زبان، گلو، فوراً به اورژانس مراجعه نمایید. با توجه به اینکه لیست عوارض داروی تتراسیکلین کامل نیست اگر هرگونه عوارض در شما بوجود آمد که فکر می‌کنید به دلیل استفاده از این دارو است، با پزشک خود مشورت کنید.

توجه: در صورت بروز اسهال، بدون تجویز پزشک داروی ضد اسهال مصرف نکنید.

منع مصرف تتراسایکلین

هنگام تجویز داروی تتراسایکلین در صورت داشتن شرایط یا بیماری های زیر به پزشک خود اطلاع دهید:

بارداری
• شیردهی
• مشکلات کبدی
• مشکلات کلیوی
• کودکان با سن کمتر از ۱۲ سال
• بیماری‌های التهابی نظیر لوپوس
• بیماری‌های عضلانی مانند میاستنی گراویس
• حساسیت به این دارو یا دیگر داروها و مواد

تداخل دارویی تتراسایکلین

تداخل دارویی تتراسایکلین ممکن است عملکرد و تاثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود.برخی از داروهایی که با داروی تتراسایکلین تداخل دارند، عبارتند از:

ترتینوئین
• سوکرالفات
• کلستیرامین
• ایزوترتینوئین
• آنتی بیوتیکها
• آنتی اسید یا ملین
• داروهای ضد بارداری
• داروهای ضد انعقاد خوراکی
• مکمل‌های آهن، روی، کلسیم یا منیزیم

این فهرست شامل همه تداخل های دارویی تتراسیکلین نیست و اگر دارویی مصرف می کنید حتما با پزشک مشورت کنید. 

علائم اوردوز مصرف داروی تتراسایکلین

اگر فردی بیش از اندازه از داروی تتراسایکلین استفاده کرده بود و دچار علائمی مانند بی‌هوش شدن یا مشکل در تنفس شد به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.

فراموش کردن مصرف یک نوبت تتراسایکلین

اگر دوز مصرفی داروی تتراسایکلین را فراموش کردید در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید نیازی به مصرف دو برابر داروی تتراسایکلین نیست؛ فقط دوز مقرر را مصرف کنید.

شرایط نگهداری از دارو تتراسایکلین

تتراسیکلین را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
• تتراسیکلین را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
•  داروی تامسولوسین در حمام نگه‌داری نفرمایید.
• توجه داشته باشید که داروی منقضی شده تتراسیکلین را مصرف نکنید.

اطلاعات تخصصی درباره تتراسایکلین

موارد مصرف تتراسیکلین

مکانیسم اثر تتراسیکلین

فارماکوکینتیک تتراسیکلین

دارو های هم گروه تتراسیکلین

تیگسیلین
• مینوسیکلین
• دمکلوسیکلین
• کلرتتراسیکلین
• داکسی سیکلین
• رولی تتراسیکلین
• اکسی تتراسیکلین

توجهات پزشکی - پرستاری:

در صورت بروز عفونت ثانویه، مصرف تتراسایکلین باید قطع شود.
• علایم گوارشی در بیشتر موارد در دوزهای بالای 2 گرم در روز رخ می دهد.
• دوز کپسول تتراسایکلین در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیه و کبد باید کاهش یابد.
• در شروع درمان با کپسول تتراسایکلین و در فواصل منظم باید آزمایشات بررسی عملکرد کلیوی، کبدی و خون انجام شود.
• خانم هایی که قرص های ضد بارداری را همزمان با داروی تتراسایکلین استفاده می کنند، مستعد بروز التهاب واژن کاندیدیایی هستند.

سخن آخر

کپسول تتراسایکلین یک داروی آنتی بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی کاربرد دارد و با عوارضی چون سر درد، تب و لرز ، مشکلات گوارشی، التهاب زبان همراه است. همچنین این دارو با داروهای آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد باردارر و آنتی اسید یا ملین تداخل دارویی دارد.در مطلب پربازدید دیگری به معرفی داروی آنتی بیوتیک مانند قرص تاوانکس برای چیست؟ عوارض مصرف و تداخل دارویی و قرص آزیترومایسین چیست؟ موارد مصرف و عوارض پرداختیم که در صورت تمایل می توانید مطالعه کنید.اگر درباره کپسول تتراسایکلین، نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایر آنها را با مخاطبان به اشتراک بگذارید.