سرطان ریزگردها به مغز استخوان ایران رسیده است

قرار گرفتن ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان, میزان تبخیر 10 درصد بالاتر از متوسط جهانی و میزان بارندگی پایین, کشور ما را به یکی از کانون‌های اصلی گرد و غبار در جهان  تبدیل کرده است و 2 میلیون هکتار از اراضی کشور ما به کانون‌های ریزگرد تبدیل شده‌اند.
 فقط در خوزستان, وسعت کانون گرد و غبار به 345 هزار هکتار رسیده است و اراضی کشاورزی, تالاب های خشک شده و دشت های حاصل‌خیز نیز به کانون گرد و غبار تبدیل شده اند. تعداد روزهایی که  تهدید ریزگردها به اوج می رسد در استان خوزستان به 160 روز در سال رسیده است و این ذرات به مدت 48 ساعت روی سطوح باقی می مانند.
بحران ریزگردها به سبب قدرت انتقال زیاد، 56 میلیون نفر از جمعیت ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد که این میزان دربرگیری در هیچ یک از بحران‌های زیستی دیده نمی‌شود و در حال حاضر 7 و نیم میلیون نفر از مردم ایران جزو آسیب‌دیدگان این بحران محسوب می‌شوند.
ریزگردها علاوه بر آلودگی آب, از بین بردن مراتع حاصل خیز و خاک مناسب کشاورزی و آسیب به معیشت و اقتصاد مردم, تهدید جدی برای سلامت مردم محسوب می‌شوند و می‌توانند سبب سرطان پوست, سرطان مثانه, سرطان کلیه, بیماری آسم از نوع حاد و فیبروز کبدی شوند. این ریزذرات فلزی که بیشترین تاثیر را روی سلامت کودکان و نوزادان دارند باعث بروز صدمات ژنتیکی در جنین و تولد کودکان نقص عضو می‌شود.
ریزگردهای برخاسته از خاک با گذر از مشعل‌های نفتی با فلزات سرب, جیوه و ژیپس ترکیب می‌شود که خطر آن‌ها را چند برابر می‌کند.
بر اساس آمار منشأ 84.2 درصد ریزگردها در ایران از کشور‌های همسایه است که به گفته‌ کارشناسان ذراتی که منشأ خارجی دارند به دلیل این که اندازه آن‌ها کم‌تر از 2 میکرون است قابلیت جابجایی و انتشار بیشتری دارند و به مراتب خطرناک‌تر از ریزگرد‌های داخلی با اندازه بزرگتر و قدرت انتقال کم‌تر محسوب می‌شوند.
درحالی که منشأ اصلی ریزگردها در ایران از کشورهای همسایه است به نظر می‌رسد هیچ اراده‌ای از سوی دولت و دستگاه‌های مربوطه برای حل این مشکل با این کشورها از طریق دیپلماسی وجود ندارد و افتتاح "سد ایلیسو" در ترکیه نیز به بحرانی‌تر شدن این معضل دامن می‌زند. افتتاح این سد روی رودخانه دجله بدون در نظرگرفتن حق‌آبه سایر کشورها از این رودخانه به خشک شدن تالاب هورالعظیم و افت شدید دبی آب اروندرود می‌انجامد که هر دو این پدیده‌ها افزایش میزان ریزگردها در کشور را سبب می‌شود به طوری که به گفته کارشناسان با افتتاح این سد 25 استان کشور دچار پدیده ریزگرد خواهند شد.
بر اساس اسناد بالادستی به منظور مقابله با پدیده ریزگردها مبلغ 860 میلیارد تومان برای این طرح اختصاص داده شده بود و مقرر شده بود که تمام اراضی و کانون‌های گرد و غبار نهال کاری شوند اما با گذشت 4 سال از تخصیص این بودجه تنها 25 هزار هکتار از 2 میلیون هکتار اراضی ذکر شده نهال‌کاری شده است که این امر به وضوح نشان از سوء مدیریت در حوزه مقابله با بحران ریزگردها دارد.