کرک‌ دام‌های استان خراسان جنوبی تن پوش خارج‌نشینان؛ کم سود برای دامداران

خراسان جنوبی استانی کویری است که درگیر خشکسالی و مشکلات زیادی است و از آن جایی که کشاورزی و دامداری شغل بیشتر مردم در این استان است یکی از پتانسیل‌های با ارزش منطقه وجود بز کرکی بومی در خراسان جنوبی است که امکان ایجاد فرصت‌های شغلی را در روستاها و حتی روستاهای بسیار کم جمعیت فراهم کرده است.
اما مشکل اینجاست که به دلیل هزینه‌های بالای تولید و سودی که به جیب دلالان می‌رود دیگر دامداران علاقه‌ای به این شغل ندارند و در همین راستا مسئولان استانی اگر به فکر توسعه استان و جلوگیری از مهاجرت هستند با راهکارهایی می‌توانند ارزش افزوده این محصول را با استان بازگرداند و شاهد رونق اقتصادی استان باشند.
خراسان جنوبی یکی از قطب‌های تولید کرک جهان  
استان خراسان جنوبی یکی از قطب‌های تولید کرک در ایران و جهان است که به همراه استان کرمان سالانه کرک زیادی را در کشور تولید می‌کند اما قیمتی که کرک را خریداری می‌کنند با قیمتی که لباس‌های خارجی از طریق کرک تولید می‌شود بسیار متفاوت است.
آن سوی  دنیا قدر کیلو به کیلوی کرک  را می‌دانند اما این سو دامداران کرک‌هایشان را به کنار خیابان یا در نزدیکی شهرها می‌آورند و با التماس به دلال بین 70 تا 80 هزار تومان می‌فروشند دلالان هم کرک‌ها را جمع‌آوری کرده و به افغانستان صادر می‌کنند و سپس از آنجا  روانه اروپا می‌شود.
خلاصه اینکه بازار کرک دست دلالان است و آنها هم هیج سهمی از بازار سودآوری این صنعت ندارند و کرک ایران را مفت می‌برند چرا که فرآوری کرک در ایران بسیار ضعیف است و با وجود تولید زیاد کرک اما ایران سهمش در بازار جهانی کرک زیاد نیست.
کرک بزهای خراسان جنوبی پوشش گرانبهایی است که سال‌هاست به صورت خام از کشور خارج می‌شود و در قالب پارچه‌های گران  بهایی در قالب کشمیر بر تن خارجی‌ها چشم‌نوازی می‌کند.
مهم‌ترین استفاده کرک در تهیه لباس‌های زمستانی است که لباس تهیه شده از کرک بسیار زیبا سبک گرم و ظریف است که مشتریان زیادی در کشورهای خارجی دارد.
خراسان جنوبی با تولید 310 تن کرک به صورت سالانه یکی از دو قطب برتر کرک در کشور است که حدود 274 تن آن بدون برند و توسط دلالان به کشور افغانستان و از آنجا به چین و پاکستان و کشورهای اروپایی صادر می‌شود.
حال بز کرکی به واسطه تولید کرک مرغوب و کیفیت بالا از ارزش اقتصادی بالایی در بازارهای جهانی برخوردار است که در ایران بزهای کرکی، بومی منطقه خراسان جنوبی و کرمان است و کرک خراسان جنوبی دارای مزیت‌های زیادی از جمله بافتی ظریف، محکم، سبک، لطیف و دارای خاصیت جذب مطلوب و بالا است اما کرک بزهای خراسان جنوبی پوشش گرانبهایی است که سال‌هاست به صورت خام از کشور خارج می‌شود.
سربیشه یکی از قطب‌های تولید کرک در کشور است که به تنهایی برای رونق اقتصادی منطقه کافی نیست و باید زنجیره فرآوری تکمیل شده و ارزش افزوده بیشتری نصیب بهره‌برداران شود.
پوشش منحصر به فرد کرک در این شهرستان سبب جهانی شدن آن شده کرکی که خواستگاه آن در کشور از آن خراسان جنوبی و سربیشه است و در همین راستا ایستگاه نژاد بز کرکی در سربیشه در سال 78 با هدف حفط توده ژنتیکی بز بومی ایجاد شده و در حال حاضر 200 راس بز مولد و 159 راس دام نابالغ دارد و آنچه از کرک در این شهرستان به دست می آید بدون فرآوری از کشور خارج می‌شود.
از ویژگی‌های کرک این است که به آسانی شعله‌ور نمی‌شود به همین دلیل در صنعت هم از آن استفاده می‌شود و خاصیت‌های کرک باعث بالا رفتن ارزش آن در دنیا شده است.
کرک موکشی شده و تمیز با قیمت بسیار بالایی در دنیا خریداری می‌شود حال کرک خراسان جنوبی دارای مزیت‌های زیادی است که متاسفانه دسترنج دامداران بدون فرآوری به بازارهای خارج از کشور صادر شده و سود حاصله به جیب دلالان رفته و دامدار درآمد زیادی از طریق این امر کسب نمی‌کند.
بیش از 40 درصد حجم کرک استان از ایستگاه اصلاح نژاد است 
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه بیش از 40 درصد حجم کرک استان از ایستگاه اصلاح نژاد است افزود: دام دامداران به دلیل مشکلات خشکسالی و گرانی علوفه از تراکم بالایی برخوردار نیست.
غلامرضا قوسی با بیان اینکه دامداران بیشتر به سمت دام شیری رفته‌اند و دیگر تمایلی به کرک ندارند گفت: چرا که از نظر اقتصادی با توجه به هزینه‌های تولید برای آنها توجیه ندارد که بخش‌های حاکمیتی می‌توانند با ارائه مشوق‌هایی به سرمایه‌گذار از نظر زمین، منابع آبی و تسهیلات کم بهره کارخانه‌ای را احداث کنند که کرک خراسان جنوبی و کرمان را فرآوری کنند و ارزآوری خوبی برای استان و کشور داشته باشد.
وی با تاکید براینکه دلالان کرک‌ها را به افغانستان می‌برند و از آنجا به چین، پاکستان و کشورهای اروپایی صادر می‌کنند گفت: حجم کرک استان  آن قدر بالا نیست که سرمایه‌گذاری در آن توجیه اقتصادی برای سرمایه‌گذار داشته باشد مگر اینکه در سطح کشوری انجام شود.
وی ادامه داد: مشکل کرک برای امسال نیست چرا که چندین سال است که این وضعیت ادامه دارد اما برای ریسندگی سرمایه بسیار بالا نیاز است که تاکنون هیج سرمایه‌گذاری وجود نداشته اما در بخش موگیری می‌توان آن را انجام داد.
ارزش کرک در صورتی که فرآوری شود 40 درصد افزایش می‌یابد  
مدیر جهاد کشاورزی سربیشه هم با بیان اینکه ارزش کرک در صورتی که فرآوری شود 40 درصد افزایش می‌یابد اما این ارزش افزوده در حال حاضر به دلیل نبود صنایع فرآوری نصیب کشورهای خارجی می‌شود گفت: پرورش گوسفند و بز از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشاغل اقتصادی و از عوامل تاثیرگذار و تاریخی کشور است.
جوادی بایگی افزود: حفظ و حراست از این سرمایه ملی و افزایش میزان انواع تولیدات دامی، سرمایه‌گذاری، آموزش و تحقیق و نیز بهبود مدیریت و اصلاح‌نژاد دام را طلب می‌کند.
مدیر جهاد کشاورزی سربیشه بیان کرد: یکی از پتانسیل‌های با ارزش منطقه وجود بز کرکی است که به لحاظ آشنایی روستائیان و عشایر با دامداری و ویژگی‌هایی که این فعالیت تولیدی دارد، امکان ایجاد فرصت‌های شغلی را در روستاها فراهم کرده است.
وی افزود: هدف کلی این طرح ترویج و حفظ ذخایر ژنتیکی منطقه با توزیع دام‌های اصلاح شده بین گله‌های منطقه، رشد کمی و کیفی تولید کرک، تامین مواد اولیه صنایع و کارخانجات و فراهم کردن امکان توسعه بز کرکی منطقه است.
مدیر جهاد کشاورزی سربیشه اظهار کرد: این ایستگاه در منطقه محروم جنبه آموزشی و ترویجی داشته و در هدایت و آموزش فنی پرورش بز نقش مثبت ایفا می‌کند و سالانه با توزیع دام‌های اصلاحی در بین دامداران باعث بهبود نژاد دام منطقه می‌شود.
وی با اشاره به اجرای پروژه ملی اهدای بزکرکی در صندوق‌های خرد زنان در بخش مود، بیان کرد: در جهت اشتغال‌زایی و توان‌افزایی  زنان روستائی، پروژه ملی اهدا بز کرکی، پرورش و تهیه کرک با کمک اداره ترویج استان و شهرستان اجرا و توزیع 19 راس بز کرکی و 19 بزغاله کرکی در بین  19 نفر از اعضا صندوق‌های اعتباری خرد زنان روستایی و عشایری بشگز بخش مود صورت پذیرفت.
کشورهای اروپایی متقاضی خرید کرک استان هستند 
وی بیان کرد: کشورهای اروپایی متقاضی خرید کرک استان هستند اما به دلیل وجود تحریم‌ها صادرات این محصول آن هم به صورت خام تنها به کشورهای همسایه انجام می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی سربیشه اظهار کرد: بزهای کرکی جثه کوچک با دست و پای کوتاه، کمر صاف و سر و صورت کوچک، دو شاخ ساده و بیشتر خنجری شکل، ریش، گردن غالبا پوشیده از کرک و مو و بدون منگوله، رنگ سیاه و تعداد کمتری قهوه‌ای تیره و تعداد بسیار اندکی هم رنگ حنایی دارند.
جوادی بایگی با بیان اینکه ارزش کرک در صورتی که فرآوری شود 40 درصد افزایش می‌یابد اما این ارزش افزوده در حال حاضر به دلیل نبود صنایع فرآوری نصیب کشورهای خارجی می‌شود تصریح کرد: نرخ فروش کرک را سازمان جهاد کشاورزی تعیین نمی‌کند و دلالان تعیین کننده نرخ فروش کرک هستند و این محصول مستقیم توسط دلالان به فروش می‌رسد.