کمبود منابع آبی در استان گلستان، سالهاست که به یک معضل جدی تبدیل شده است اما خشکسالی شدیدی که سال آبی گذشته ( مهر 1399 تا مهر 1400 ) گریبان این استان را گرفت، وضعیت را بدتر کرد.
بخش زراعت، باغی، پرورش دام و طیور خسارت بسیاری از کاهش شدید منابع آبی در استان متحمل شد اما آنچه بیشتر از همه به چشم آمد، قطعیهای گسترده و بیش از 10 ساعته آب در برخی شهرها و روستاها از جمله گرگان، مرکز استان گلستان، بود.
براساس طرحهای مطالعاتی که در یک دهه گذشته انجام شده بود، گرگان در افق 1400 با کمبود 450 لیتری آب مواجه بود که وقوع دومین خشکسالی بسیار شدید در نیم قرن اخیر، کاهش شدید منابع آبی را سبب شد تا جاییکه ذخیره آبخوانهای استان بیش از 270 میلیون مترمکعب کمتر شد.
وابستگی تقریبا کامل آب شرب شهرها و روستاهای استان از جمله گرگان به منابع زیرزمینی سبب شده تا در زمان وقوع خشکسالی، سطح آب چاهها به شدت دچار افت شده است. ضمن اینکه پراکنده بودن 700 حلقه چاه آب شرب در میان حدود 35 هزار حلقه چاه مجاز و غیرمجاز بخش کشاورزی، میزان آب دهی چاههای شرب را کمتر کرده است.
با روشن شدن موتور چاههای بخش کشاورزی، مشکلات تأمین آب شرب در شهر گرگان بیشتر میشود تا جایی که بهار و تابستان امسال مردم این شهر، با قطعیهای چند ساعته آب شرب مواجه بودند.
برای رفع مشکل کمبود آب در استان گلستان، یکی از اقدامات ساخت سد میرداماد یا همان شصت کلاته است؛ سدی که با وجود اینکه مطالعات آن انجام شده بود اما دولت یازدهم و دوازدهم با ساخت آن موافقت نمیکرد تا اینکه پس از دوندگیها و پیگیریهای بسیار و ایجاد بحران در تأمین آب شرب گرگان، دولت دوازدهم در ماههای پایانی عمر خود با تخصیص اعتبار 14 میلیارد تومانی برای شروع عملیات اجرایی ساخت این سد موافقت کرد.
دولت دوازدهم زمانی با اختصاص ردیف بودجه برای ساخت این سد موافقت کرد که شهر گرگان برای تأمین آب شرب با یک بحران جدی مواجه شده است. حالا این دولت سیزدهم است که باید بار بی تدبیری مسئولان دولت دوازدهم را به دوش بکشد و هرچه زودتر برای ساخت سد میرداماد، آستین همت را بالا بزند.
با توجه به جمعیت 400 هزار نفری شهر گرگان سالانه حدود 32 میلیون مترمکعب آب در این شهر مصرف میشود. ظرفیت سد میرداماد 13 میلیون مترمکعب بوده که 8 میلیون مترمکعب آب برای شرب پیش بینی شده است. به عبارتی دیگر سد میرداماد در صورت ساخت و بهره برداری حدود یک چهارم نیاز آبی گرگان را تأمین خواهد کرد.
مدیرعامل آب منطقهای استان گلستان در این باره به خبرنگار تسنیم گفت: بر اساس محاسبات انجام شده سد میرداماد در شصتکلاته گرگان هشت میلیون متر مکعب آب در سال تامین خواهد کرد. مطالعات فاز یک این سد انجام شده و مناقصه آن در حال برگزاری است تا مطالعات و اجرای فاز دو انجام شود.سیدمحسن حسینی با بیان اینکه سد میرداماد میتواند 25 درصد نیاز شرب شهر گرگان را تأمین کند، اظهار داشت: تکمیل مطالعات فاز دو، خرید اراضی برای ایجاد کارگاه و زیربناهای مربوط به سد برای دسترسی و رایزنی برای جذب سرمایهگذار، مهمترین محورهای پروژه سد میرداماد هستند که کلنگ آن سال آینده به زمین زده خواهد شد.
وی افزود: حدود 100 میلیارد تومان برای استملاک اراضی سد میرداماد نیاز بوده و تلاش ما نیز تسریع در استملاک اراضی داخل مخزن سد و دیگر تاسیسات جانبی آن است.
مدیرعامل آب منطقهای استان گفت: برای استملاک اراضی تلاش داریم این اعتبار در سال جاری تأمین و همزمان مطالعات فاز دوم طرح نیز انجام شود.
وی یادآور شد: سد میرداماد 8 میلیون مترمکعب تخصیص شرب دارد 24 میلیون مترمکعب دیگر آن برای کشاورزی، صنعت و زیست محیطی است. ضمن اینکه امسال برای اولین بار 14 میلیارد تومان برای استملاک بخشی از اراضی و انجام مطالعات فاز 2 این سد اختصاص پیدا کرده و امیدواریم با جذب اعتبارات بیشتر، مطالعات و اجرای سد سرعت بگیرد.
غلامرضا منتظری، دبیر مجمع نمایندگان استان گلستان در مجلس شورای اسلامی نیز در این باره اظهار داشت: بهار و تابستان امسال مردم استان به ویژه در شهر گرگان با مشکلات زیادی برای تأمین آب شرب مواجه بودند و مسئولان باید تلاش کنند از تبدیل شدن این موضوع به یک بحران اجتماعی و امنیتی جلوگیری کنند.
وی گفت: در کنار شیرین سازی آب دریا که در اواخر فعالیت دولت دوازدهم مجوز آن صادر شد باید به فکر احداث سد برای تأمین نیاز آبی شهر گرگان باشیم.
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی افزود: مشکل اصلی در گرگان این است که تأمین آب این شهر مانند همه شهرها و روستاهای استان وابسته به منابع زیرزمینی است که در تابستان و همزمان با فصل کشاورزی که موتور چاهها روشن میشود، کمبود آب شدید و قطعیهای آب شرب بیشتر میشود.
وی بر آغاز عملیات اجرایی ساخت سد میرداماد تا پایان امسال تأکید کرد و گفت: اگر ساخت سد امسال آغاز شود میتوان در لایحه بودجه سال آینده، اعتبار بیشتری برای آن در نظر گرفت.
منتظری افزود: انجام مطالعات فاز دوم و استملاک اراضی واقع در مخزن سد باید هر چه سریعتر انجام شود. ضمن اینکه در کنار آن اقدامات ضربتی برای تأمین آب شرب مورد نیاز شهر گرگان باید با جدیت بیشتری در دستور کار قرار داشته باشد.