خراسان رضوی| بزرگترین بادامستان دیم کشور زیر تیغ خشکسالی
18 سال پیش که خشکسالی در کاشمر آغاز شد سطح زیر کشت بادامستانهای دیم بخش کوهسرخ از 21 هزار هکتار بود و حالا این سطح به 13 هزار هکتار کاهشیافته است و این نشان میدهد که خشکسالی به جنگ بادامستانهای این منطقه رفته و این جدال نابرابر همچنان ادامه دارد.
رئیس فیزیولوژی درختان میوه معتدله و عضو هیئتعلمی پژوهشکده میوههای معتدله و سردسیری موسسه تحقیقات باغبانی کشور اظهار کرد: باوجود تمام پتانسیلهای بادامستان دیم کوهسرخ، تاکنون هیچ تبلیغی در این خصوص نشده است.
علی ایمانی گفت: متأسفانه 80 درصد محصول بادام کوهسرخ به دلیل سرمازدگی خسارتدیده است. از سویی به دلیل خشکسالی وسعت بادامستان این بخش از 21 هزار هکتار به 15 هزار و 500 هکتار کاهشیافته است.
ایمانی متوسط عملکرد بادام آبی را بیش از یکتن اعلام کرد و گفت: هرچند در مناطقی که بارندگی 100 تا 200 میلیمتر است باید 70 درخت کشت شود اما در کشت آبی 400 درخت کاشته میشود.
از روشهای سنتی غافل شدهایم
در ادامه رئیس حیات مدیره انجمنهای علمی سیستمهای سطوح آبگیر باران ایران گفت: متأسفانه به دلیل خشکسالی بزرگترین بادامستانهای کشور از جمله کوهسرخ و استهبان را از دست میدهیم.
محمد تاجبخش بیان کرد: متأسفانه از زمانی که خشکسالیها در کشور مستمر شد دسترسی به منابع آبی کمتر و انتقال آب به مناطق مختلف دشوار شد از سویی شور شدن و افت سفرهها در پی آن حتی فرونشستها در سطح کشور بسیار عینی و واضح شده است.
او افزود: در این راستا استفاده از روان آبها و استحصال آب در کشور در دستور کار قرار گرفت و در توسعه و ایجاد کشت دیم با سیستمهای استحصال آب تلاش بسیاری شد. تاجبخش عنوان کرد: هرچند در مناطقی مانند کوهسرخ قادر به استفاده از روان آبها نیستیم ولی از سیستمهای سنتی بهرهوری استفاده از سیلابها که بالغبر سه هزار سال سابقه زیست در این کشور دارد نیز غافل شدهایم.
50 درصد بادامزارهای کوهسرخ زنده هستند
مشاور مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی بادامستانهای دیم کوهسرخ را نیازمند توجه جدی ذکر کرد و افزود: راهکاری جز اجرای طرحهای آبخیزداری در منطقه کوهسرخ نداریم. محمود اعظمی عنوان کرد: از سال 93 موضوع طرح پایلوت مدیریت جامع مطرح و اولین جایی که در این خصوص اعلام شد کوهسرخ بود، اکنون مجوز مدیریت طرح جامع را که هر استان یک منطقه پایلوت دارد در کوهسرخ داریم. او گفت: بهجز تلاشهای مسئولان خود مردم منطقه نیز باید مشارکت داشته باشند. برخی مواقع با اجرای طرحهای کوچک میتوان کارهای بزرگی کرد، 50 درصد بادامزارهای کوهسرخ هنوز زنده هستند و میشود آنها را زنده نگه داشت و احیاء کرد.
رئیس جهاد کشاورزی بخش کوهسرخ هم اظهار کرد: متأسفانه به دلیل خشکسالیهای 18 سال اخیر خسارتهای بسیاری به بادامستانهای دیم این منطقه واردشده است.
رضا علیاکبری ذخایر ژنتیکی بادامستانهای این بخش را در کشور منحصربهفرد ذکر کرد و افزود: برخی ارقام موجود در منطقه که از سالیان قبل کشتشده مقاوم به سرما و خشکسالی نیستند. او عنوان کرد: در سال 76 حدود 21 هزار هکتار سطح زیر کشت با 400 کیلوگرم عملکرد و 8 هزار و 400 تن تولید سالانه بادامستانهای دیم بوده که اکنون این سطح به 13 هزار هکتار با عملکرد 150 کیلو و میزان تولید هزار و 950 تن کاهشیافته است.
راهی جز استفاده از علم روز نداریم
در همین خصوص فرماندار کاشمر ورود دانشگاه به موضوع بادامستان دیم کوهسرخ و انجام کارهای پژوهشی را ضروری دانست و گفت: برای نجات بادامستان کوهسرخ راهی جز استفاده از علم روز نداریم. محمدعلی نبی پور افزود: با این شکل کشاورزی سنتی و بحران بیآبی موجود مشکلات رفع نمیشود، از سویی مشکلات خشکسالی در بخش کوهسرخ ملموستر است.
او با بیان اینکه بادامستان دیم کوهسرخ یکی از مهمترین بادامستانهای کشور است؛ عنوان کرد: باید به مردم و کشاورزان منطقه بهخصوص کوهسرخ گوشزد کرد که اگر از هماکنون اجرای طرحهای آبخیزداری را شروع نکنند در کمتر از یک دهه بحرانهای جدی حوزه باغبانی و کشاورزی را دربرمی گیرد.
