ماهی از سفره اصفهانی‌ها به دلیل گرانی حذف شد

ماهی یکی از مهم‌ترین منابع پروتئین با قابلیت هضم، جذب و ارزش زیستی بالا و کاهش خطر بروز سکته‌های قلبی، جایگزین مناسبی برای گوشت قرمز و مرغ است اما در چند سال اخیر با افزایش قیمت‌ها این کالای پروئینی در ردیف اقلام لاکچری جاخوش کرده و نه تنها در عید باستانی بلکه در طول سال هم از سفره و سبد خوراک خانواده‌های بی‌بضاعت و متوسط جامعه حذف شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد مدت‌ها است که گرانی گریبان‌گیر بازار اقلام پروتئنی مردم شده، قیمت‌ها سر به آسمان گذاشته و با وجود کاهش تقاضای مصرف‌کنندگان شاهد افزایش بی‌رویه و چند برابری قیمت ماهیان آبزی‌پروری به ویژه انواع دریایی در بازار خرده‌فروشی‌های شهر اصفهان هستیم.
این پایان ماجرا نیست چرا که با سیر صعودی 2 تا 3 برابری نرخ‌های عجیب و غریب در بازار ماهی از اواخر سال گذشته تاکنون برخی مسئولان مرتبط در استان با عدم بی‌اطلاعی از دلایل گرانی‌ها، فقط رشد هزینه‌های کرایه حمل و نقل را از علل افزایش افسارگسیخته انواع ماهی در بازار اصفهان می‌دانند و بعضی دیگر هم با عادی انگاری رشد سرسام‌آور قیمت‌ آبزیان، عقب ماندگی بهای این مواد پروتیئنی را از کارناوال گرانی‌های تمام اقلام کشور از جمله گوشت و لبنیات ناچیز می‌پندارند. بر همین اساس برای بررسی قیمت‌ها به یکی از مراکز ‌فروش میگو و ماهی در اصفهان رفتیم، زیرا قدم زدن در میان مردم و صحبت با آنها درباره وضعیت بازار نتایج واقعی‌تر و ملموس‌تری از اقتصاد کشور را روشن می‌کند.
یکی از خرده فروشان ماهی و میگو در بازار اصفهان با فاکتور گرفتن نام خود از افزایش 200 تا 300 درصدی قیمت انواع ماهی در مقایسه با سال گذشته خبر داد و گفت: همه ساله در ایام پایانی سال قیمت ماهی به دنبال ازدیاد تقاضا برای خرید و سنت دیرینه ایرانیان دستخوش نوساناتی قرار می‌گیرد اما طی سال جاری افزایش مجدد و ناگهانی نرخ انواع ماهی به نسبت اواخر سال قبل ما را هم شوکه کرده است.
این خرده‌فروش ماهی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه دلایل گرانی انواع ماهی طی یک ماه گذشته تاکنون در بازار اصفهان چیست، اظهار داشت: بازار ماهی هم مثل سایر صنوف تحت‌ تاثیر کرونا و شرایط اقتصادی قرار گرفته است اما کاهش شدید صید در سواحل جنوبی و شمال، افزایش هزینه‌های حمل و نقل، نوسانات ارزی و عدم نظارت کافی در بازار سبب گرانی انواع ماهی دریایی نسبت به سال گذشته در اصفهان شده است.
وی با ابراز تاسف از اینکه بالا بودن قیمت ماهی علت اصلی عدم مصرف بیشتر ماهی در بین خانواده‌ها است، افزود: هم اکنون در بازار اصفهان قیمت هر کیلو قزل‌‌آلای پرورشی 50 تا 68 هزار تومان، حلوا سیاه 180 تا 230 هزار تومان، ماهی شیر از 110 تا 200 هزار تومان، ماهی قزل آلای دریایی از 50 تا 90 هزار تومان، ماهی سنگسر 100 تا 130 هزار تومان، ماهی سفید از 110 تا 170 هزار تومان، سالمون نروژی از 400 تا 500 هزار تومان و میگو 120 تا 200 هزار تومان نرخ‌گذاری شده که نسبت به سال قبل بیش از 2 تا 3 برابر افزایش قیمت داشته است.
این خرده‌فروش ماهی در بازار اصفهان با بیان اینکه قدرت خرید مردم نسبت به سال‌های گذشته 50 تا 60 درصد کاهش یافته، اما بازار عرضه و تقاضای کالاهای خوراکی و مایحتاج اولیه آحاد جامعه چون جزء سبد اصلی خانوار است، هیچ‌گاه راکد نمی‌شود، گفت: به دلیل گرانی‌ها، مردم نیازهای خود را اولویت‌بندی کرده‌اند و هر نیازی که اولویت بالاتری دارد زودتر پاسخ می‌گیرد و در حال حاضر با افزایش قیمت انواع ماهی و کاهش تقاضا رکود بر بازار ماهی اصفهان سایه افکنده است.
وی بیان کرد: براساس گفته‌های مسئولان استانی طی سال گذشته تولید ماهیان پرورشی خوراکی در استان اصفهان رشد چشمگیری داشته است، اما در حال حاضر با توجه به گرانی نهاده‌ها و سود ناچیز تولید، تولیدکنندگان دیگر رغبتی به تولید ندارند و کج‌دار و مریض به دلیل نبود مشکلی دیگر و عدم بیکاری تولیدات خود را سرپا نگه‌ داشته‌اند.
در گذر از بازار ماهی اصفهان با یکی دیگر از فروشندگان باب صحبت را باز کردیم که وی هم با ادعای اینکه قیمت انواع ماهی نسبت به اواخر سال گذشته با چند برابر افزایش روبه‌رو شده است، گفت: این روزها بیشتر قشر متوسط و آسیب‌پذیر اجتماع تنها گشتی در بازارها می‌زنند و وقتی به جیب خود و قیمت‌های درج شده روی اجناس نگاهی می‌اندازند. بی‌هیچ حرفی از کنار مغازه‌ها می‌گذرند.
این خرده‌‌فروش ماهی در اصفهان که خود را قاسم معرفی کرد با بیان اینکه در آستانه نوروز قیمت انواع ماهی به‌طور طبیعی با درصدی رشد روبه‌رو می‌شود، اما امسال نرخ‌ها برای ما هم تأمل‌برانگیز است، اظهار داشت: روند سوددهی برای فعالان این بازار به دلیل افزایش نرخ مقطعی است، زیرا با رشد نرخ نهاده‌ها در آینده تولید با مشکل روبه‌رو خواهد شد.
وی پیرامون اینکه بنا بر ذائقه مردم اصفهان بیشترین واردات انواع ماهی به داخل استان اصفهان از جنوب کشورمان است، افزود: براساس تحقیقات از صیادان جنوبی افزایش قیمت ادوات صیادی و نرخ‌گذاری آن‌ها با دلار، کاهش شدید صید، رشد هزینه کرایه حمل و نقل از جنوب به اصفهان بر سیر صعودی بهای انواع ماهی وارداتی از جنوب به داخل استان اصفهان بسیار تاثیرگذار است اما نبود نظارت‌ها توسط ارگان‌ها و سازمان‌های مرتبط بر تمام علل این گرانی‌ها مقدم‌تر است.
کاهش قدرت خرید مردم و عدم تحقق وعده‌های مسئولان  
یکی از شهروندان اصفهانی که در حال خرید ماهی شوریده بود، گفت: این ماهی مورد علاقه خانواده‌ام است، در حالی که ماه گذشته آن را کیلویی 88 هزار تومان خریداری می‌کردم اکنون 700 گرم آن به 105 هزار تومان رسیده است.
این مرد میانسال اظهار داشت: من و همسرم به دلیل عارضه قلبی و پوکی شدید استخوان باید هر هفته در سبد غذایی خودمان طبق سفارش‌های مشاور تغذیه، از ماهی استفاده کنیم، اما افزایش ناگهانی نرخ انواع این کالا جوابگوی هزینه‌های ما نیست.
وی ادامه داد: قدرت خرید مردم نسبت به سال گذشته حتی چند ماه قبل پایین‌تر آماده و تمامی فروشندگان دلیل اصلی گرانی‌ها را همانند سال‌های گذشته بر سر نوسانات دلار می‌اندازند که بر هزینه کرایه حمل و نقل تاثیرگذار است. به‌طور قطع معلوم نیست این رویه تا چه زمانی ادامه دارد.
مرد میانسال اصفهانی بیان کرد: این روزها بیشتر قشر متوسط و آسیب‌پذیر اجتماع در بازار تنها با گشت‌زنی و نیم‌ نگاهی به اقلام اساسی که با قیمت‌های سرسام‌آور پشت ویترین‌ها خودنمایی می‌کنند خرید هر موادغذایی مورد نیاز خود را به لقای خودش بخشیده‌اند.
وی که خود را بازنشسته شرکت ذوب‌آهن اصفهان معرفی کرد در ادامه بیان کرد: سیر صعودی بهای کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم با رشد افسارگسیخته روبه‌رو شده و به رغم وعده‌های مسئولان هنوز ترمز آن کشیده نشده است.
این بازنشسته ذوب‌آهن اصفهان با اشاره به صحبت‌های رئیس جمهور کشورمان طی اوایل اردیبهشت ماه مبنی بر اینکه "اگر مردم به جای استفاده از گوشت و مرغ به سمت آبزیان بروند تحول بزرگی است!" خاطر نشان کرد: گویا آقای روحانی نمی‌داند ماهی و میگو خیلی قبل‌تر از گوشت و مرغ از سفره‌های مردم حذف شده و ایشان از قیمت‌ها‌ کاملا بی‌خبر است! چرا که قیمت یک کیلو ماهی برای حقوق بگیران و اقشار ضعیف جامعه آنچنان بالاست که نه تنها در عید باستانی ایرانیان بلکه در ایام سال هم توان خرید آن را ندارند.
وی در ادامه افزود: البته آبزیان پرورشی با قیمت‌های کمتری در بازار عرضه می‌شود، اما تمام ارزش غذایی و مواد مغذی ماهیان دریایی در وجود آن‌ها یافت نمی‌شود.
  عدم افزایش گرانی ماهی هم‌تراز با گوشت و لبنیات  
مدیر شیلات و امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه در سال گذشته بالغ بر 10 هزار و 252 تن انواع آبزی و ماهی گرمابی در استان پرورش یافته است، گفت: حدود 10 تا 20 درصد تولیدات استانی مصارف داخلی دارد و مابقی از جنوب و سواحل خلیج‌فارس و شمال کشورمان وارد استان می‌شود.
محمدرضا عباسی پیرامون اینکه نزدیک به 35 گونه انواع ماهی گوشتی از جنوب و شمال کشور تحت نظارت شیلات ساحلی صید و به اصفهان وارد می‌شود و با کیفیت بهداشتی بالا زیرنظر اداره دامپزشکی استان در بازار‌های تخصصی ماهی در استان اصفهان توزیع می‌شود، اظهار داشت: در این بازارها شاید 5 گونه ماهی‌های پرورشی و تولیدی استان عرضه شود و اکثر آبزیان مورد تقاضای شهروندان ماهی‌های جنوب کشورمان است.
وی درباره اینکه سرانه مصرف ماهی در جهان برای هر فرد 21 کیلوگرم است اما در اصفهان این سرانه 11 کیلوگرم برآورد شده، افزود: متخصصان تغذیه بر اهمیت مصرف ماهی به‌دلیل منبع با ارزش پروتئین، ویتامین و اسید چرب امگا 3 برای همه سنین توصیه می‌کنند که برای پیشگیری از بیماری، هفته‌ای یک یا دو بار ماهی مصرف شود.
مدیر شیلات و امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه سرانه مصرف ماهی در اصفهان نصف جهان است، گفت: عدم شناخت از تنوع و ارزش غذایی انواع ماهی و روش‌های مختلف پخت از جمله دلایل پایین بودن سرانه مصرف ماهی در اصفهان است.
وی میزان درآمد اقتصاد خانوار را هم در مصرف ماهی مهم تلقی کرد و اظهار داشت: در حال حاضر قیمت برخی از انواع ماهی مانند قزل‌آلا و کپور از گوشت قرمز پایین‌تر است و با برنامه‌ریزی می‌توان حداقل یکبار در هر ماه، فرآورده‌های دریایی را با تنوع زیاد آن‌ها برای حفظ سلامت افراد خانواده در سبد غذایی خانوار گنجاند.
عباسی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه باوجود سفارش‌ها و توصیه‌های مطلوب برای مصرف ماهی به مردم، قیمت آن در بازار اصفهان نسبت به سال گذشته 2 تا 3 برابر افزایش داشته و افراد آسیب‌پذیر جامعه حتی توان خرید یک کیلوگرم ماهی را ندارند، افزود: با افزایش قیمت تمام اقلام غذایی در کشور به‌تبع بهای آبزیان هم رشد داشته اما گرانی انواع ماهی هم‌تراز گوشت و لبنیات نبوده است.
وی با تاکید بر اینکه به دلیل تنوع آبزیان دریایی و پرورشی در بازارهای تخصصی عرضه ماهی در استان اصفهان قیمت نمی‌تواند در میزان مصرف ماهی خانوار تاثیرگذار باشد، ادامه داد: با وجود انواع ماهی خوارکی در این بازارها، شهروندان مجبور به خرید ماهی‌های گران نیستند چرا که ماهی ارزان پرورشی با بهای بالای 30 هزار تومان هم موجود است و مواد مغذی و پروتئینی آن همانند دیگر آبزیان از ارزش غذایی بالایی برخودار است.
مدیر شیلات و امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان پیرامون اینکه طی پیگیری‌هایی دلایل گرانی ماهی جنوب، محدودیت صید و کاهش تولید عنوان شده است، بیان کرد: چنانچه در صدد بررسی و پیگیری بیشتر علل گرانی‌ آبزیان هستید باید با دفتر شیلات ایران تماس بگیرید چرا که سازمان دامپزشکی در استان می‌تواند پاسخگوی چگونگی کیفیت و بهداشتی این ماده پیروتئینی باشد و نظارت‌ها هم تحت کنترل تعزیرات است.
رئیس اتحادیه فروشندگان گوشت سفید در اصفهان با اظهار بی‌اطلاعی از دلایل گرانی ماهی در بازار، گفت: به‌دلیل نبود ماهی در اصفهان، عمده‌ترین آبزیان از جنوب کشور وارد استان اصفهان می‌شود و احتمالا افزایش هزینه‌ کرایه حمل و نقل از بندرگاه‌ها سبب گرانی ماهی باشد.
محمدعلی فروغی پیرامون اینکه طی سال جاری هزینه کرایه حمل و نقل تا چند درصد افزایش داشته که توانسته بر نرخ‌گذاری انواع ماهی 2 تا 3 برابر تاثیرگذار باشد، اظهار داشت: دقیقا اطلاعی از افزایش درصد کرایه حمل و نقل آبزیان ندارم اما طی امسال هزینه کامیون‌های بزرگ حمل مرغ زنده در اصفهان 75 درصد سیرصعودی داشته و به‌تبع هزینه‌های ماهی هم همین‌طور خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه قدرت خرید مردم به نسبت سال‌های گذشته خیلی کمتر شده است، افزود: در حال حاضر چنانچه شهروندان در صدد خرید اقلام اساسی و مورد نیاز خود باشند در زمینه تخم‌مرغ و مرغ است و احتمالا خریداری کالاهای پروتیئنی ماهی و گوشت قرمز از توان آن‌ها خارج باشد.
رئیس اتحادیه فروشندگان گوشت سفید در اصفهان با ابراز تاسف از اینکه نمی‌دانیم مسئولان بی‌خیال شدند و یا دیگر مردم توان خرید ندارند، خاطرنشان کرد: کنترل بر بازار آبزیان استان کم و بیش وجود دارد اما قیمت آن همانند مرغ نرخ خاصی ندارد که بگویند این میزان نهاده‌ها تحویل واحدهای تولیدی شده باید با بهای تعیینی هم در اختیار متقاضیان قرار بگیرد بلکه مثل بازار گوشت قرمز که ترمز آن رها شده و نظارت‌ها هم دیگر کارسازی ندارد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در سال "تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها" چه راهکاریی برای حمایت از واحدهای تولیدی باید اجرایی شود، افزود: در این زمینه مسئولان مربوطه باید پاسخگو باشند چرا که آنها بیش از دیگران راهکارهای اساسی و اجرایی را می‌دانند.
به گزارش تسنیم براساس گفته مسئولان استانی هر چند در سال‌های اخیر سرانه مصرف انواع ماهی در استان از 2 کیلوگرم در سال 1374 به حدود 11 کیلوگرم افزایش یافته که گویای بیش از پنج برابری آن در 3 دهه گذشته است و فرهنگ رفتاری مردم این خطه نشان می‌دهد که آنها در مصرف ماهی در جایگاه چندان خوبی نیستند و اصفهان یکی از استان‌هایی است که در رتبه‌های پایین مصرف ماهی قرار دارد اما تراژدی تلخ بی‌ثباتی روند قیمت‌گذاری‌ و گرانی ساعتی آبزیان بدون هیچ‌گونه نظارتی در بازار دیگر جایی برای پایه‌ریزی رفتارهای فرهنگی نمی‌گذارد چرا که با وجود تاکید کارشناسان تغذیه بر ضرورت مصرف ماهی، سهم این اقلام در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی به‌ ویژه دهک‌های درآمدی پایین جامعه به‌شدت کاهش یافته است.