سوزاک چیست؟
سوزاک (Gonorrhea) یک بیماری عفونی است که باکتری‌های آن از طریق رابطه جنسی به بدن انسان منتقل می‌شوند. این بیماری می‌تواند هم در مردان و هم در زنان ایجاد شود. بیماری سوزاک در اکثر موارد در مجاری ادرار، راست روده (قسمت انتهایی روده بزرگ) و گلو ظاهر می‌شود؛ همچنین در زنان ممکن است این بیماری در دهانه رحم نیز نمایان شود.
راه‌های انتقال بیماری سوزاک
رابطه جنسی واژن: دهان یا مقعد. سوزاک ممکن است حتی در صورت عدم وجود علائم گسترش پیدا کند. این بدان معناست که می توانید از شخصی که علامت یا علائمی نداشته باشد، سوزاک دریافت کنید.
لمس دستگاه تناسلی: یک مرد برای انتقال بیماری سوزاک نیازی به انزال ندارد. لمس مایعات آلوده خارج شده از واژن یا آلت تناسلی با دهان و چشم نیز انتقال پیدا کند.
خانم باردار به جنین: بیماری سوزاک همچنین می تواند حین زایمان به نوزاد خود انتقال دهند که منجر به عفونت های شدید در چسم نوزاد منجر می شود که در نهایت منجر به کوری نوزاد می شود.
علائم سوزاک چیست؟
علائم معمولا ظرف دو تا ۱۴ روز بعد از ابتلا به بیماری ظاهر می‌شود. با این حال، بعضی از افراد مبتلا به این بیماری هرگز دچار علائم قابل توجه نمی‌شوند. لازم به ذکر است فرد مبتلا به سوزاک که هیچ علامتی ندارد باز هم ناقل بیماری است. اگر علائم در فرد ظاهر نشود، احتمال انتقال بیماری به دیگران بیشتر می‌شود.
علائم در مردان
ممکن است مردان تا چند هفته علامت نداشته باشند. بعضی از مردان هرگز دچار علامت نمی‌شوند. معمولا عفونت یک هفته بعد از انتقال شروع به بروز علائم می‌کند. در اغلب موارد، اولین علامت قابل توجه در مردان احساس درد یا سوزش هنگام ادرار است. هرچه بیماری پیشرفته‌تر شود، شاهد علائم زیر خواهیم بود:
- تکرر ادرار
- ترشح (یا قطرات) چرک‌مانند از آلت تناسلی (سفید، زرد، بژ یا سبز رنگ)
- التهاب یا قرمزی آلت تناسلی
- خارش، بلع دشوار یا تورم گره های لنفاوی گردنی
- احساس درد یا التهاب بیضه‌ها
- گلودرد مداوم
علائم در زنان
علائم سوزاک در بسیاری از زنان بارز نیست. علائم درصورت بروز، خفیف یا شبیه به سایر عفونت ها است بنابراین تشخیص آن دشوارتر خواهد شد. این بیماری می‌تواند بسیار شبیه به قارچ واژن یا عفونت باکتریایی باشد.
ازجمله علائم سوزاک در زنان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترشحات واژن (آبکی، مثل خامه یا کمی سبز)
- تورم در ناحیه فرج
- خونریزی های شدید ماهیانه
- احساس درد یا سوزش هنگام ادرار
- تکرر ادرار
- گلودرد
- احساس درد هنگام دخول
- درد شدید زیر شکم
- تب
- درد چشم، حساسیت به نور یا ترشحات چشمی که بیانگر عفونت هستند.
نشانه‌های سوزاک در سایر قسمت‌های بدن
علاوه بر موارد ذکر شده، سوزاک می‌تواند قسمت‌های زیر را نیز تحت تاثیر قرار دهد:
راست روده: به قسمت انتهایی روده بزرگ انسان، راست روده گفته می‌شود. علائمی که بیماری سوزاک در این قسمت از بدن ایجاد می‌کند شامل خارش مقعد، ترشحات چرک مانند مقعد، وجود لکه‌های خون به رنگ قرمز روشن روی دستمال توالت (پس از استفاده از آن) و وارد شدن فشار هنگام حرکت روده می‌شود.
چشم‌ها: در صورتی که بیماری سوزاک، چشمان شما را تحت تاثیر خود قرار دهد، می‌تواند درد چشم، حساسیت چشم به نور و خارج شدن ترشحات چرک مانند از یک یا هردو چشم را ایجاد نماید.
گلو: علائم و نشانه‌های سوزاک در گلو، شامل گلودرد و تورم غدد لنفاوی گردن می‌شود.
مفاصل: در صورتی که باکتری‌ها به یک یا چند مفصل راه پیدا کرده و آن را آلوده کنند، مفاصل آلوده شده گرم، به رنگ قرمز و ملتهب بوده که با درد شدید، بخصوص هنگام حرکت همراه است.
سوزاک چگونه درمان می‌شود؟
معمولا جهت درمان سوزاک، به بیمار آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً به صورت قرص مصرف می‌شوند. اگرچه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند سوزاک را درمان کنند، اما نمی‌توانند آسیب‌های دائمی را که به بدن وارد شده است را برطرف کنند. به همین دلیل، انجام آزمایش بسیار اهمیت دارد.
به منظور دریافت یک نتیجه مطلوب از آنتی‌بیوتیک‌ها باید تمام آنتی‌بیوتیکی‌هایی که پزشک تجویز کرده مصرف شوند و به اصطلاح دوره درمان کامل شود، حتی اگر علائم بعد از مدتی از بین برود. آنتی‌بیوتیک‌هایی که فرد برای درمان سوزاک مصرف می‌کند را نباید به دیگران پیشنهاد بدهد.
در صورت از بین نرفتن علائم پس از یک دوره مصرف آنتی‌بیوتیک باید مجددا به پزشک متخصص زنان مراجعه شود. در صورت داشتن رابطه جنسی با شخصی که دچار سوزاک است، احتمال ابتلا مجدد به سوزاک وجود دارد.
چطور از سوزاک پیشگیری کنیم؟
برای کاهش خطر ابتلا به سوزاک باید موارد زیر را رعایت کنید:
۱. پرهیز از رابطه جنسی مطمئن‌ترین راه برای پیشگیری از سوزاک است؛ اما در صورت تمایل برای برقراری رابطه جنسی، در هر نوع تماس جنسی شامل مقاربت جنسی مقعدی، دهانی یا واژینال، از کاندوم استفاده کنید.
۲. برقراری ارتباط تک زوجی که در آن هریک از طرفین هیچ گونه رابطه جنسی با افراد دیگر ندارند می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
۳. قبل از برقراری رابطه جنسی، آزمایش دهید و نتایج آزمایش را به یکدیگر اطلاع دهید.
۴. از برقراری رابطه جنسی با شخصی که به نظر می‌رسد به عفونت مقاربتی ابتلا دارد، بپرهیزید. در صورتی که شریک جنسی شما نشانه یا علائم عفونت مقاربتی مانند سوزش ادراری یا بثور یا درد در ناحیه‌ی تناسلی دارد، از برقراری رابطه جنسی با وی اجتناب کنید.
۵. بطور منظم غربالگری سوزاک را انجام دهید. انجام غربالگری سالانه برای زنان دارای رابطه جنسی با سن کمتر از ۲۵ سال، و زنان مسن‌تری که در معرض خطر عفونت هستند، توصیه می‌شود.
در صورت عدم درمان سوزاک، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
سوزاکی که درمان نشود می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی در سلامتی در خانم‌ها شود، از جمله:
۱. بیماری التهابی لگن (PID)، عفونت اندام تولید مثل خانم‌ها PID می‌تواند منجر به درد مزمن لگن، مشکلات ناباروری شود، به این معنی که خانم نمی‌تواند باردار شود. سوزاک بدون درمان علت اصلی بروز بیماری التهابی لگن می‌باشد.
۲. خطر بیشتر ابتلا به ویروس HIV یا شیوع ویروس HIV
۳. اگرچه خیلی اوقات این مشکلات بروز نمی‌کند، اما سوزاک می‌تواند باعث عفونت گسترده در سایر نقاط بدن مانند خون، مفاصل، قلب یا مغز شود. این می‌تواند به مرگ منجر شود.
چه زمانی باید به پزشک متخصص عفونی مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هرگونه علائم یا نشانه‌های نگران کننده، مانند احساس سوزش هنگام ادرار یا خروج ترشحات چرکی از رأس آلت مردانه، واژن یا رکتوم، به پزشک مراجعه کنید.
همچنین در صورت ابتلای شریک جنسی خود به سوزاک، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است هیچ‌گونه علائم یا نشانه‌هایی که توجه شما را جهت اقدامات پزشکی جلب کند نداشته باشید. اما بدون درمان، شما قادر به آلوده کردن مجدد شریک جنسی خود حتی پس از معالجه بیماری سوزاک در وی هستید.
قبل از رابطه جنسی با شریک زندگی خود صحبت کنید و در صورت وجود علائم سوزاک، از پزشک خود در مورد انجام آزمایش اطلاعات لازم را کسب کنید.
