حسین یزدانمهر ، از آغاز عملیات پایش و مرمت بنای تاریخی "گنبد باز" بر فراز قله کوه "باز" در این شهرستان خبر داد و اظهار داشت: باغشهر تاریخی نطنز با بیش از چهار هزار سال حیات متمدنانه دارای آثار تاریخی ارزشمندی است که متناسب با برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده پایش این آثار در راستای حفاظت بهینه از آن‌ها در فصول مختلف سال انجام می‌شود.
وی افزود: بنای تاریخی گنبد باز یکی از منحصر به‌فردترین بنای تاریخی در فلات مرکزی ایران است که در عصر سلطنت شاه عباس اول صفوی و به دستور او بر روی مقبره باز شکاری مورد علاقه شاه، برفراز کوه باز که مشرف به منطقه غربی باغشهر تاریخی نطنز است بنا شده است.
یزدانمهر با اشاره به اجرای عملیات پایش این بنای تاریخی تأکید کرد: با توجه به قرارگیری این بنای تاریخی برفراز کوه، با ارتفاعی در حدود هزار متر، همه ساله در دو فصل تابستان و زمستان با توجه به بارش‌های جوی در این شهرستان، این بنای تاریخی به‌دلیل اینکه در منطقه‌ای صعب العبور واقع شده در دو نوبت مورد بازدید و پایش قرار می‌گیرد.
وی گفت: امسال و در فصل زمستان نیز با توجه به بارش‌های مناسب تاکنون و همچنین پیش‌بینی بارش‌های متناوب تا پایان فصل زمستان، کارشناسان و مرمت‌گران این اداره با صعود به قله کوه باز، ضمن پایش این بنای تاریخی، مرمت‌هایی را نیز در پایه‌های این بنا به‌دلیل بروز نم‌زدگی در پایه‌ها شامل رفع نم و رطوبت و استحکام بخشی پایه‌های بنا به مدت سه روز اجرا می‌کنند.
به گزارش تسنیم؛ گنبد باز به شماره 644 در تاریخ بیست و دوم فروردین سال 1346 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است؛ درباره داستان باز شکاری اینگونه روایت شده است که روزی شاه عباس صفوی برای ییلاق به نطنز رفته بود و قصد می‌کند تا از کوهی که امروز به نام گنبدباز شهرت گرفته بالا برود.
شاه عباس صفوی بعد از رسیدن به میانه کوه تصمیم می‌گیرد تا از آبی که در کوه جاری بوده است بنوشد اما باز از این کار شاه عباس صفوی ممانعت می‌کند و ظرف آب شاه عباس صفوی را بر روی زمین می‌اندازد و این کار چند بار تکرار می‌شود و در نهایت شاه عباس صفوی دستور می‌دهد تا سر باز را بزنند و از خوردن آب منصرف می‌شود و به بالا رفتن از کوه ادامه می‌دهد.
بعد از رفتن مسافتی متوجه می‌شود که در آب جاری شده بر روی کوه، ماری بزرگ و سمی مرده است و باز به همین دلیل مانع خوردن آب می‌شده و برای همین دستور می‌دهد تا مقبره‌ای برای او بر روی کوه بنا کنند و بر همین اساس نام او را گنبدباز می‌نامند.
