طلای سرگردان کویر را دریابیم/ فرآوری محصولات شتر درآمدی سودمند در اقتصاد منهای نفت

حضورشان در برخی از بیابان‌های استان کویری خراسان جنوبی به وفور دیده می‌شود، حیوانی بلند قامت و تنومند که اگر در مسیر حرکت خودرویی قرار گیرد چه بسا حوادث ناگواری در انتظار راننده و سرنشینان باشد و در بیشتر حوادث جاده ای که بین شتر و خودرو سواری رخ داده بیشترین آسیب به خودرو وارد شده است.
شتر، گیاه‌خواری است که بیشتر از خارها و گیاهان شورزی تغذیه می‌کند و تاب آوریش در آب و هوای گرم بسیار بالاست و وجود عرصه‌های بیابانی، هوای گرم و خشک خراسان جنوبی را به مکانی مناسب برای پرورش شتر تبدیل کرده است.
خراسان جنوبی را می‌توان دومین قطب تولید شتر در کشور دانست اما نیازمند توجه است چرا که با روش‌های موجود که همان روش سنتی است درآمدزایی زیادی برای پرورش دهندگان شتر ندارد.
95 درصد شترداری در استان به صورت سنتی انجام می‌شود این در حالی است که آن سوی مرزها برای محصولات جانبی این حیوان پرسود، سر و دست می‌شکنند.
روزهای خوب شترداری پشت سر هم می‌گذرند اما اگر سرمایه‌های بیابان از سرگردانی در آیند و به سمت پرورش صنعتی رفته و زیرساخت‌ها تأمین شود علاوه بر اشتغالزایی به توسعه اقتصادی منطقه نیز کمک خواهد شد.
آن طور که مسئولان می‌گویند در حال حاضر 95 درصد صنعت شترداری در خراسان جنوبی به روش سنتی است و روش سنتی مانعی بزرگ بر سر درآمدزایی شترداری در استان‌های کویری است.
اکبری که یکی از شترداران شهرستان نهبندان است در تاییدگفتگو با خبرنگار تسنیم، دارایی شترش را 20 نفر شتر اعلام کرد و گفت: به دلیل کمبود آب و علوفه برخی از شترداران حال و روز خوبی ندارند چرا که این حیوان سرگردان بعد از طی کیلومترها وقتی آب و علوفه‌ای برای تغذیه پیدا نمی‌کند به مرور زمان دچار بیماری شده و از بین می‌رود.
وی که سابقه زیادی در شترداری دارد معتقد است شترداری یکی از مشاغلی است که اگر به درستی مدیریت شود درآمد زایی زیادی دارد که می‌توان از شیر شتر، گوشت، پشم و دیگر فراورده‌های شتر درآمدزایی کرد اما متاسفانه در چرخه فرآوری دچار مشکلاتی هستیم و شاید همین امر سبب شده تا شترداران بیشتر به همان سبک سنتی ادامه کار دهند.
یکی دیگر از شترداران نهبندان که بیشتر عمرش را در این حرفه گذرانده است معتقد است: شیر شتر خاصیت های زیادی دارد اما واحد فراوری نداریم که اقدام به تولید محصولات جانبی کنیم در نتیجه شتردار برای جمع آوری شیر شتر رغبتی ندارد و این درحالی است که اگر شیر شتر فرآوری و به خارج از کشور صادر شود بسیار پر درآمد و باعث رونق اقتصادی است.
ملایی با بیان اینکه شیر شتر محصولی است که تمام دنیا برای آن سر ودست می‌شکنند اما ما نمی‌توانیم آن را بفروشیم چون با وجود نبود واحد فراوری کسی رغبت به جمع‌آوری شیر ندارد و اگر ظرف مدت کوتاهی به فروش نرسد ترش می‌شود از این رو این طلای سفید در خراسان جنوبی از آن استفاده نمی‌شود.
دوماهی است که با کمک بنیاد برکت خط فراوری شیر شتر در کنار شیر گاو در شهرک صنعتی بیرجند راه اندازی شده تا به این دغدغه چندین ساله شترداران استان خاتمه دهد  و بنیاد برکت با طرح هاب شتر به هر دامدار تعدادی شتر داده و با خرید تضمینی شیر و گوشت را از شتردار خریداری می‌کند.
این واحد تولیدی تنها واحد مجهز فرآوری شیر شتر در شرق کشور است که حتی از استان‌های مجاور مانند سیستان و بلوچستان نیز شیر برای فرآوری ارسال می‌شود.
این کارخانه فرآوری شیر شتر خواهان حمایت و توجه بیشتر است چرا که در صورت حمایت می‌تواند ظرفیت تولید خود را از دو تن به 10تن در هر دو هفته برساند.
البته این همه ماجرا نیست چرا که  چند وقتی است شرکت دانش بنیانی توانسته گام مهمی در تولید علوفه و گوشت ارزان قیمت بردارد که در این راستا علوفه‌ای که در اختیار دامدار قرار می‌گیرد قیمت تمام شده آن ارزان‌تر و قابل دسترس همه روستائیان کشور است. علوفه‌ای که این شرکت تولید می‌کند چیزی جز خارشتر نیست و خارشتر گیاهی سازگار با آب و هوای کویری است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز از موافقت برای واردات 10 هزار نفر شتر به استان خبر داد و گفت: در مرحله نخست 100 نفر شتر و در مجموع تاکنون 344 نفر شتر وارد استان شده است.
قوسی افزود: طرح هاب شتر به عنوان یکی دیگر از پروژه‌های اشتغالزایی استان در بخش کشاورزی است که این طرح وارد فاز اجرایی شده و ایستگاه قرنطینه و نگهداری دامی حیدرآباد نهبندان آماده بهره‌برداری است.
وی افزود: دو هزار و 500 هکتار زمین برای تامین علوفه در اختیار ستاد اجرایی فرمان حضرت امام قرار گرفته و تاکنون 400 هکتار خارشتر زیرکشت رفته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اظهار داشت: تاکنون 14 تن شیر شتر در یک ماه گذشته جمع‌آوری شده که از این میزان یک هزار و 700کیلوگرم تبدیل به شیر خشک شده و در حال رایزینی برای صادرات آن هستیم.
خراسان جنوبی یکی از استان‌های پرروش شتر است و 30 هزار نفر شتر دارد که سالانه 1200 تن گوشت و 8 هزار لیتر شیر شتر تولید می‌کند و اگر به سمت صنعتی شدن این بخش برود جهشی بزرگ در تولید گوشت، شیر و سایر فرآورده‌های شتر رقم خواهد خورد.
باید قدر داشته‌های خود را خوب بدانیم چرا که در اقتصاد منهای نفت می‌توان از فرآورده‌های لبنی شتر برای کشور سودآوری کرد و از شیر خشک شتر درآمد زایی کرد.
کشورهای امریکایی و اروپایی بیشترین خواهان شیرخشک شتر هستند و اگر موانع صدور مجوز صادراتی از پیش پای تولیدکننده برداشته شود در سال جهش تولید گام های خوبی در ارزش آوری برای کشور فراهم می‌شود.