( عکس) سفر به تهران قدیم؛ «قلعه دختر» تهران کجاست؟

ایرانیان زرتشتی قبل از ظهور اسلام در «خورآذین» یا همان قلعه مرتفعی که هنگام طلوع خورشید زودتر از قله های مجاور خود با نور خورشید روشن می شد پرستشگاه ساختند. قله قلعه دختر هم یکی از خور آذین هایی بود که پرستشگاهی بر فراز آن ساختند.

یکی از مهمترین شاخص ها برای نامگذاری ارتفاعات در پایتخت، استفاده از نام های مذهبی است و تاثیر این شاخص روی نامگذاری ارتفاعات و کوههای شمیران که پیشینه تاریخی آن به قبل از اسلام برمی گردد دیده می شود.

ار ارتفاعات قلعه دختر که در نزدیکی روستای آهار و شکراب واقع شده می توان به عنوان نمونه نام برد. بنای قلعه دختر در دوره ساسانی بر فراز این قله ساخته شده و آنطور که در منابع مکتوب تاریخی آمده در دوران قبل از اسلام، پرستشگاه زرتشتیان بوده است.

داریوش شهبازی، تهران پژوه، پیشینه تاریخی قله قلعه دختر را با نامگذاری آن مرتبط می داند و می گوید: «یکی از معروف ترین نمونه های استفاده از نام های مذهبی در دوران قبل از اسلام، ارتفاعات قلعه دختر است. ایرانیان زرتشتی قبل از ظهور اسلام در «خورآذین» یا همان قلعه مرتفعی که هنگام طلوع خورشید زودتر از قله های مجاور خود با نور خورشید روشن می شد پرستشگاه ساختند. قله قلعه دختر هم یکی از خور آذین هایی بود که پرستشگاهی بر فراز آن ساختند. واژه دختر اشاره ای به ناهید دارد که الهه زایش در دین زرتشت است. بنا براین قله قلعه دختر یکی از پرستشگاههای قبل از دوران اسلامی شمیرانات است که برای نامگذاری آن از یک نام مذهبی استفاده کردند.»

گذاشتن نام های مذهبی روی ارتفاعات شمیرانات به دوره قبل از اسلام محدود نمی شود و این رویه در دوره اسلامی هم ادامه داشته است.

شهبازی در این باره می گوید: «در دوره اسلامی برخی از امامزادگان که تحت تعقیب خلفای عباسی بودند به ارتفاعات شمیران پناه آوردند و در همین آبادی ها سکونت پیدا کردند. به همین دلیل در آن دوره تاریخی هم نام های مذهبی را روی برخی ارتفاعات شمیرانات گذاشتند. به طور مثال ارتفاعات دزج علیا یا همان دژ علیا به نام بقعه مبارک امامزاده قاسم(ع) معروف شد و هنوز هم به همین نام شناخته می شود.»

قلعه دختر یکی از قله های تاریخی البرز مرکزی است که ارتفاع آن به ۳۲۵۰ می رسد و به لحاظ قدمت و دیرینگی در مقایسه با سایر ارتفاعات این منطقه برتری محسوسی دارد. برای صعود به این قله تاریخی ۳ مسیر شرقی، غربی و شمالی وجود دارد. مسیر شرقی از روستای آهار در دسترس قرار می گیرد.

مسیر غربی در جاده چالوس و روستای شهرستانک است و صعود از مسیر شمالی با عبور از روستای ده تنگه، یکی دیگر از روستاهای نزدیک به آهار امکانپذیر خواهد بود.

منبع: همشهری