(عکس) سفر به تهران قدیم؛ باغ طوطی یا باغ توتی؟ گورستانی به نام سوگلی پادشاه

باغ طوطی که آن را باغ توتی هم می‌نویسند، از محل‌های مهم تاریخی و گردشگری منطقه ۲۰ شهرداری تهران است. این باغ معروف یکی از گورستان‌های تاریخی پایتخت است واقع در جوار حرم حضرت عبدالعظیم و در ضلع‌غربی آن. قدمت باغ طوطی به زمان قاجاریه برمی‌گردد و علت نام‌گذاری آن دقیقا مشخص نیست ولی چند روایت متفاوت و جالب در این باره وجود دارد.

سید محسن ماجدی، تهران‌پژوه، در باره باغ طوطی می‌گوید: «فتحعلی شاه‌ قاجار یک سوگلی داشت به نام «طوطی‌خانوم» یا «طوطی شاه» که از لرهای طایفه زند و محبوب دربار پادشاه بود. او در جوانی از دنیا رفت. به دلیل علاقه‌ای که شاه به او داشت، دستور داد مقبره ای در محل باغ برای او بسازند و همیشه بر سر مزار او یک نفر قرآن بخواند و شمع روشن باشد. بعدها در دهه ۲۰ شمسی و تغییرات این باغ، قبر طوطی خانوم تخریب شد و از بین رفت. اما روایت دیگری هم وجود دارد که می‌گویند به دلیل وجود درختان توت فراوانی که در این محل بود این باغ به باغ توتی معروف شد. روایت سومی هم هست که گفته می‌شود به خاطر طوطی‌های بی‌شمارش، این محل به باغ طوطی شناخته شده است.»

باغ طوطی که محلی‌ها به آن باغچه طوطی نیز می‌گویند به خاطر اتفاقات تاریخی و حوادثی که در اطراف این محل افتاده است و اشخاص معروفی که در دل گورستان طوطی جای گرفتند، از اهمیت تاریخی ویژه‌ای برخوردار است. از جمله اتفاقات تاریخی این بنا، می‌توان به ترور ناصرالدین شاه قاجار در ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ شمسی اشاره کرد.

در گذشته باغ طوطی، درنزدیکی مدرسه امین‌السلطان بود که این مدرسه هم بعدها تخریب شد و بخش بزرگی از صحن باغ طوطی، به قبرستان اضافه شد.

حاج رضا منفرد، از معتمدین محله سرتخت، درباره باغچه طوطی می‌گوید: « از نکات مهم باغ طوطی، وجود مشاهیر دفن شده در آن گورستان است. از بین این مشاهیر می توان به اشخاصی چون علی اصغر حکمت، علی رزم آرا، مصطفی عدل، عبدالله مستوفی، ابوالقاسم ناصرالملک، عبدالحسین فرمانفرما، بدیع‌الزمان فروزانفر، میرزا عباس خیاط موسوی، عالم ربانی حاج ماشاالله زمانی، ستارخان از سرداران جنبش مشروطه، سید ابوالقاسم کاشانی فقیه و سیاستمدار و... اشاره کرد.»

منبع: همشهری