موج نگرانی در بیماران دیالیزی؛ هراس در مراکز دیالیز

حسین کرمانپور، سرپرست مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، اما دیروز عنوان می‌کند: «این ماجرا مربوط به سال گذشته بوده و امروز جای هیچ‌گونه نگرانی در این باره نیست.» او همچنین در شبکه ایکس می‌نویسد: «مطرح‌کردن فوت ٧٠ هموطن ما در موضوع دیالیز که تماما در دوره قبل اتفاق افتاده بسیار تاسف‌برانگیز و طرح آن در این زمان شاید به انگیزه رسیدگی سریع‌تر قضایی باشد. در همان دولت، پرونده قضایی تشکیل شده و احتمالا با تسریع در رسیدگی می‌توان پاسخگوی افکار عمومی بود.» او تاکید می‌کند: «با اقدامات فوری مایع صفاقی آلوده همان زمان از بازار جمع‌آوری شده و در حال حاضر جای هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد.»

در همین زمینه روابط عمومی سازمان غذا و دارو هم در اطلاعیه‌ای می‌آورد: «فرآیندهای تولید و نظارت در این حوزه تابع قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌ای است که اجازه هیچ‌گونه تخلف یا کاستی را نمی‌دهد. اگرچه در حال حاضر تنها یک شرکت داخلی مسوولیت تولید این داروی حساس را بر‌عهده دارد، اما این به معنای چشم‌پوشی از کیفیت یا استانداردها نیست. سازمان غذا و دارو با دقت کامل و بر اساس اصول علمی، بر روند تولید این محصول نظارت دارد و هرگونه تخلف احتمالی، بر اساس ضوابط، مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.» درحالی که ماجراهای قضایی مربوط به انتشار این خبر در سطح دولت و مجلس در حال بررسی است؛ باید دید که این روزها در مراکز درمانی بر بیماران دیالیزی چه می‌گذرد. بر اساس آخرین آماری که رئیس انجمن پیوند کلیه ایران در سال ۱۴۰۲ اعلام کرده «با وجود ۴۰ هزار بیمار دیالیزی در کشور سالانه ۲ هزار نفر به بیماران دیالیزی افزوده می‌شود.»

 تلاش شده تا اطلاعاتی از شرایط بیماران دیالیزی در حال حاضر در مراکز درمانی بگیرد. بیمارانی که هر روز یا یک روز در میان باید از یک میلیون و ۸۰۰ تا دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه پکیج درمانی بدهند و بیمارانی هستند که نزدیک ۲۳سال است که دیالیز می‌شوند. از سوی دیگر آنها دچار مشکلات روانی به دلیل فشارهای ناشی از سپری کردن ساعت‌های دیالیز می‌شوند.

هراس در مراکز دیالیز

در بسیاری از مراکز دیالیز پس از انتشار خبر درگذشت ۷۰ بیمار دیالیزی نگرانی و اضطراب موج می‌زند. بسیاری از بیماران در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی از قول سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خوانده‌اند که این مرگ‌ها به دلیل استفاده از داروهای بی‌کیفیت بوده‌اند. بیمارانی که احتمالا به عنصر آلومینیوم آلوده شده‌اند. گفته می‌شود، شرکت ثامن تنها شرکت دارویی ایران که در این زمینه فعالیت می‌کند، از دی‌ماه سال گذشته دارای دو منبع تولید بوده که ناخالصی بالایی داشته‌ و باعث غلظت بالای آلومینیوم در سرم‌های صفاقی شده و عوارض آن هم با آلودگی مورد اشاره انطباق داشته است.

به گزارش خبرگزاری مهر، رئیس سازمان غذا و دارو می‌گوید: «پس از این اتفاقات وزارت بهداشت، گروهی را برای مطالعه بیشتر به شرکت ثامن فرستاد تا بررسی کند منبع آلودگی کجاست. شرکت ثامن هم اعلام کرد، برای هر دو منبعی که این محلول‌ها را تولید می‌کردند، آلودگی ایجاد شده است. دلیل وقوع این اتفاق، نبود کنترل کیفی روی محصولات بوده است.» کارکنان و پرستاران با توضیحاتی آنها را آرام می‌کنند. یکی از این کارکنان به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «از صبح برای تک تک بیماران توضیح می‌دهم که این مشکل مربوط به بیماران همودیالیزی نمی‌شود اما نمی‌دانم چقدر می‌توانم از اضطراب آنها کم کنم.» بیمارانی که هرگاه روی تخت‌ مخصوص دیالیز می‌نشینند، چشم‌هایشان به روبه‌رو خیره می‌شود و به نظر هیچ چشم‌انداز روشنی نمی‌بینند.

اینجا افرادی که تحت دیالیز یا تراکافت قرار می‌گیرند باید فرآیندی طولانی‌مدت را طی کنند. این فرآیند معمولا ۴ ساعت به درازا می‌کشد تا خون بیماران دچار نارسایی کلیه تصفیه شود. مسوول یکی از این مراکز به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «دیالیز یک بیماری مزمن است. این بیماران در سخت‌ترین شرایط به سر می‌برند. دیالیز درمان نیست یک جایگزین است. ما باید به صورت مصنوعی خون را تصفیه کنیم تا بیمار کلیه پیدا کند.» بیشتر بیماران دیالیزی در نرمال‌ترین شرایط هم دچار بیماری‌های عصبی می‌شوند و افسردگی. آنها معمولا شغلشان را از دست می‌دهند و موارد بی‌شماری دیده شده که دچار از هم‌گسیختگی خانوادگی هم می‌شوند. مسوول این مرکز درمانی که نمی‌خواست نامش آورده شود، می‌گوید: «کنار بسیاری از بیماران دیالیزی باید یک روان‌شناس و یک روان‌پزشک حضور داشته باشد، اما هزینه‌های بالای دیالیز اصلا اجازه نمی‌دهد که آنها به مشکلات روحی و روانی خود بپردازند.»

هزینه هر پکیج دیالیز در چهار ساعت از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان آغاز می‌شود و تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد. هر بیمار باید هر روز یا یک روز در میان این هزینه را‌ بدهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت این پکیج‌ها هر ساله در حال افزایش است. یکی از این بیماران به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «هر روز از خدا می‌خواهم که زودتر بمیرم. هزینه‌ها سرسام‌آور است و هر بار که به درمانگاه می‌آیم برای تصفیه خونم می‌گویم این‌بار دیگر تجهیزات درمان وجود ندارد.... حالا هم این سرم‌های آلوده به دیگر مصیبت‌های ما اضافه شده است.»

تعرفه‌های اندک بیمه برای بیماران دیالیز

یکی دیگر از کارکنان بخش دیالیز می‌گوید: «قیمت پکیج‌های دیالیز هر ساله در حال افزایش است، اما تعرفه بیمه‌ها تغییری نکرده. مهم‌تر از آن بیمه‌ها با تاخیری طولانی هزینه بیمارها را پرداخت می‌کنند. هر بار خرید تجهیزات دیالیز سخت‌تر می‌شود. ما باید برای دیالیز، دپوی سه‌ماهه داشته باشیم، اما به دلیل پرداخت‌های طولانی بیمه امکان این کار وجود ندارد.» مشکل اما برای بیماران دیالیزی فقط هم دیالیز نیست بلکه عوارض بسیار بالایی است که بیمارها به آن دچار می‌شوند. به هر حال هر بیمار باید کلیه پیدا کند تا دیالیزش تمام شود. در انجمن حمایت از بیماران دیالیزی معمولا کلیه‌ها بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون به فروش می‌رسد، اما بیرون از انجمن و کسانی که با توافق طرفین کلیه را می‌خرند این رقم گاهی به ۴۰۰ میلیون هم می‌رسد.

کادر درمان بیماران مزمن شاهد دشواری‌های زندگی بسیاری از این بیماران هستند. یکی از آنها می‌گوید: «من بارها پابه‌پای آنها گریه می‌کنم. بسیاری از تجهیزات آنها موقع دیالیز خراب می‌شود. رگ مصنوعی آنها می‌گیرد و دردشان چند برابر می‌شود.» نبود پزشک متخصص در شهرستان‌ها مشکل دیگری است که بسیاری از دیالیزی‌ها با آن روبه‌رو می‌شوند. آنها بیشتر اوقات مجبور هستند که برای درمان به مراکز شهرهای بزرگ مراجعه کنند. این در حالی است که منشأ بیماری کلیوی معمولا «فشارخون» و «دیابت» است. یکی از متخصصان این بیماری می‌گوید: «اگر این بیماری‌ها کنترل شود، امکان پیش‌گیری از بیماری‌های کلیوی به‌شدت بالا می‌رود. وزارت بهداشت اگر از روش‌های غربال‌گری استفاده و شرایط درمان بیماری‌های فشارخون و دیابت را فراهم کنند، می‌توانیم از افزایش بیمار‌های دیالیزی جلوگیری کنیم.» روش‌هایی که در ایران در بیشتر مواقع نادیده گرفته می‌شود و هر بار باید گرفتار حل ماجراهایی همچون آلودگی داروها یا کمبود داروها برای دیالیزی‌ها باشیم.