همین چند هفته پیش بود که سوسک‌های سیاه مزاحم به بعضی از شهرهای استان قزوین از جمله بویین زهرا و تاکستان حمله و با حضور میلیونی خود مردمان این شهرها را غافلگیر کردند. ضمن اینکه این سوسک‌های مشکی در شهرهای سگزآباد و شال هم دیده شده و دردسرهای زیادی را برای مردم به وجود آوردند. در این میان وحشت زیادی هم در بین اهالی سایر شهرهای استان از جمله قزوین ایجاد شد که در نهایت پس از رایزنی‌های صورت گرفته ساده‌ترین راه برای مقابله با این سوسک‌ها انتخاب شد و آن هم سمپاشی توسط شهرداری و سایر نهادهای مسئول بود. اما در این میان پرسش‌هایی برای مردم ایجاد شده، از جمله اینکه چه عواملی موجب انفجار جمعیت سوسک‌های سیاه و سرازیر شدن آنها به سمت شهرها شده است و یا اینکه آیا این سوسک‌ها می‌توانند بیماری‌های مصری مانند کرونا و طاعون را به انسان انتقال دهند؟
افزایش بارش‌ها عامل هجمه سوسک‌هاست
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه افزایش بارندگی و دمای هوا یکی از عوامل اصلی هجوم سوسک‌ها به چند شهر استان از جمله اسفرورین است، بیان کرد: این حشرات سوسک سیاه کارابیده نام دارند که در فصل‌هایی که بارندگی و افزایش دما زیاد است، زاد و ولد می‌کنند.
قدرت‌الله مهدیخانی با یادآوری اینکه میزان بارندگی در ۲ ماه اول امسال در قیاس با مدت مشابه سال قبل ۵/۸ درصد افزایش یافته است، گفت: با وجود اینکه محل زندگی سوسک‌های سیاه چمنزارها و مرغزارهاست، اما با توجه به بارندگی‌ها و نور زیاد به داخل شهرها یورش آورده‌اند.
وی سمپاشی و خاموش کردن نور شهرهای مورد هجوم را از اقدامات مدیریت بحران استان برای مقابله با سوسک‌های یادشده عنوان کرد و افزود: با توجه به سمپاشی‌های انجام شده و خاموش شدن نور شهرهای درگیر بخش اعظمی از این سوسک‌ها ظرف روزهای اخیر از بین رفته‌اند و به نظر می‌رسد که این بحران دوباره تکرار نخواهد شد.
سوسک‌های کارابیده برای کشاورزی مفیدند
همچنین ر ئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین هم با ذکر اینکه سوسک‌های زمینی کارابیده از مهمترین شکارگرهای عمومی‌خوار در بوم‌نظام‌های کشاورزی به شمار می‌روند، به خبرنگار مهر گفت: این سوسک‌ها به دلیل تغذیه از آفات کشاورزی مانند تخم ملخ و همچنین بذر علف‌های هرز برای کشاورزی مفید هستند و به همین دلیل در برخی از کشورهای پیشرفته جهان آنها را تکثیر کرده و به مقابله با آفت‌ها می‌فرستند.
فاطمه خمسه علت وفور سوسک‌های کارابیده در استان قزوین را تمایل آنها به زندگی در مزارع کلزا، گندم و گوجه فرنگی دانست و اضافه کرد: از آنجایی که بخش زیادی از اراضی و زمین‌های زیرکشت استان به کشت این ارقام اختصاص دارد، زیستگاه مناسبی برای این نوع سوسک ایجاد شده که البته تا زمانی که بتوانیم سوسک‌های مذکور را در پیرامون مزارع نگه داریم، می‌توانیم از هجوم آنها در امان بوده و در عوض راندمان کشت محصولاتی مانند کلزا و گندم را افزایش دهیم.
وی با رد هر گونه خطر سوسک‌های کارابیده برای بهداشت و سلامت انسان تصریح کرد: این سوسک‌ها آفت بهداشتی به حساب نمی‌آیند و هیچ گونه خطری برای سلامت مردم ندارند. ضمن اینکه تاکنون هیچ گزارشی از انتقال بیماری توسط سوسک‌های گفته‌شده در دنیا گزارش نشده است.
خمسه ادامه داد: این سوسک‌ها برای دفاع از خود گاز بدبویی را در هوا متصاعد می‌کنند که سبب فرار دشمنان آنها شده و هیچ خطری برای انسان ندارد. به همین خاطر نیازی به مبارزه با این حشرات از طریق سموم حشره‌کش موجود نیست و بهتر است با ایجاد موانع فیزیکی و خاموش کردن نورهای اضافی از ورود آنها به مناطق مسکونی جلوگیری کرد.
احتمال تأثیر آلودگی هوا در رشد جمعیت سوسک‌ها
از سوی دیگر یک کارشناس محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با یادآوری اینکه سوسک‌ها به دلیل پوست محکم و زرهی که از جنس «کیتین» دارند، حتی در مقابل تشعشات هسته‌ای هم مقاوم هستند، گفت: وقتی در سال ۱۹۸۶ میلادی راکتور هسته‌ای چرنوبیل در شمال اوکراین منفجر شد، بسیاری از مردم و جانداران دیگر کشته یا دچار عوارض جسمی فراوان شدند؛ در حالی که سوسک‌ها هیچ آسیبی ندیدند و بعد از آن هم توانستند خود را با محیط آلوده به پرتوهای رادیواکتیو وفق داده و زنده بمانند.
سید محمد موسوی با اشاره به عوامل مهاجرت سوسک‌های کارابیده به محیط‌های شهری بیان کرد: آلودگی هوا ممکن است در کوچ پرندگان و از بین رفتن برخی از موجودات زنده که صیاد این نوع سوسک‌ها هستند، اثر گذاشته و منجر به افزایش بی‌رویه جمعیت آنها شده باشد که در این باره به تحقیقات بیشتری نیاز داریم.
از سوسک‌های قرمز بترسیم، نه سوسک‌های سیاه
این کارشناس با تاکید بر اینکه سوسک‌های خانواده کارابیده گونه مضر و مهاجمی از سوسک‌ها به شمار نمی‌روند، افزود: آنچه که باید از آن بترسیم انفجار جمعیت در سوسک‌های قرمز شهری است که به شدت ناقل بیماری‌های خطرناک از جمله طاعون، وبا و جذام هستند و وای به روزی که این سوسک‌ها آلوده به بیماری باشند.
موسوی فقدان بهداشت عمومی و رعایت نشدن بهداشت فردی در سطح شهر، معابر و پارک‌ها را سبب هجوم سوسک‌های قرمز به سطح زمین دانست و ادامه داد: در حال حاضر در سطح شهرهایی مانند قزوین شاهد جولان این نوع سوسک‌ها هستیم که باید هر چه زودتر برای کنترل جمعیت این سوسک‌ها اقدام شود.
وی وجود مشکل در سامانه جمع‌آوری فاضلاب‌ها را از علل هجوم سوسک‌های قرمز به سطح شهرها بیان کرد و گفت: از آنجایی که بخش‌های قدیمی شهر قزوین دارای شبکه فاضلاب سنتی است، شاهد افزایش جمعیت این سوسک‌های مهاجم در این مناطق هستیم که باید شهرداری به فکر مدرن کردن فاضلاب و از بین بردن زیستگاه این گونه مهاجم باشد.
آلرژی‌زایی سوسک‌ها برای کودکان
اما یک پزشک مینودری معتقد است که سوسک در هر گونه‌ای می‌تواند آلرژی‌هایی برای کودکان ایجاد کند که میزان این آلرژی‌ها با افزایش آلودگی هوا در حال افزایش یافتن است. فرنوش مرادی در این ارتباط به خبرنگار مهر گفت: قرار گرفتن در معرض اجزای خاصی از آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلاء به آلرژی سوسک را در سن ۷ سالگی افزایش دهد.
به نظر می‌رسد که لزوم مبارزه بیولوژیک با سوسک‌های مزاحم و مهاجم باید در دستورکار مسئولان مربوطه در استان قزوین قرار بگیرد و در این میان می‌توان با استفاده از دشمنان طبیعی و شکارچیان سوسک‌ها به بهترین شکل و با کمترین عوارض ممکن جمعیت آنها را کنترل کرد.
همچنین می‌توان کشت محصولاتی مانند کلزا و گندم را که مورد علاقه سوسک‌های خانواده کارابیده هستند را در مناطقی دور از شهرها انجام داد تا از خطر هجوم این نوع سوسک به نقاط مسکونی پیشگیری شود.
