جاده‌ای 2600 ساله که پدر «راه‌آهن» به حساب می‌آید

فرادید| آن زمان، کشتی‌هایی که بین ایونیا و اژه حرکت می‌کردند، مجبور بودند پلوپونز را دور بزنند؛ مسیری خطرناک و طوفانی به طول تقریبی ۳۴۰ کیلومتر. راه‌حل این بود که «دیولکوس» ساخته شود؛ جاده‌ای سنگفرش‌شده بین بندر خلیج کورینس (دریای ایونیا) و بندر خلیج سارونیک (دریای اژه). 

به گزارش فرادید، اگرچه شواهد باستان‌شناسی کامل نیست، اما به نظر می‌رسد از یک بندر به بندر دیگر، قایق‌ها یا محموله‌ها (یا هر دو) روی وسایل چرخ‌دار بارگیری شده و از طریق تنگه کشیده می‌شدند. یکی از بخش‌های جاده دارای مسیرهایی با شیارهای هدفمند است که جزو نخستین نمونه‌های شبیه به راه‌آهن‌های امروزی در تاریخ به حساب می‌آید. 

دکتر جورجیوس اسپیروپولوس، دستیار رئیس اداره آثار باستانی کورینتی می‌گوید دیولکوس نخستین تلاش سیستماتیک برای تسهیل حمل و نقل کالا و کشتی‌های جنگی از سارونیک به خلیج کورینس و بالعکس بود. 

این مسیر باستانی به عنوان یکی از بزرگترین دستاوردهای فناوری دوران باستان، تقریباً موازی با کانال کنونی کورینس بود. به طرز شگفت‌انگیزی، بقایای این مسیر هنوز به وضوح در چند مکان در اطراف کورینس، عمدتاً در املاک دانشکده مهندسی دیده می‌شود. 

بخشی از جادۀ موسوم به دیولکوس در یک پایگاه نظامی یونانی در شمال کانال کورینتیان

یک سطح شیبدار سنگی وجود داشت که به انتهای شمال غربی دیولکوس می‌رسید، جایی که اکنون پوزیدونیا در کورینس قرار دارد. آن زمان برده‌ها از طناب‌های عظیم برای بالا کشیدن کشتی‌ها از سطح شیب‌دار استفاده می‌کردند. 

مردان آن‌ها را روی یک قاب چوبی محکم که بالای سطح شیب‌دار بود، می‌کشیدند. برای اینکه کشتی‌ها تا حد امکان سبک شوند، دکل‌ها و سایر وسایل متحرک آن‌ها پس از رسیدن به خشکی برداشته می‌شدند. سپس، با استفاده از جرثقیل‌های دستی عظیمی که توسط چند نفر هدایت می‌شدند، کشتی‌های بزرگ با زاویه نود درجه چرخانده می‌شدند تا با دیولکوس همتراز شوند. سپس، به سمت سطح شیب‌دار سنگی دیگری کشانده می‌شدند تا به بالای یک زیرآویز آهنی برده شوند. 

این چرخ‌های عظیم که شبیه زیرشاسی‌های قطار باری امروزی بودند، در طول هر دو طرف حرکت می‌کردند و کشتی‌ها را به آن سوی دیولکوس می‌بردند. جابجایی چنین کشتی‌های عظیمی در خشکی به این شیوه، مثالی از شاهکار مهندسی و قدرت فوق‌العاده است، حتی اگر شیب جاده فقط حدود سه درصد افزایش می‌یافت. 

کانال کورینس در یونان

نیروی انسانی و دانش فنی پیشرفته، دیولکوس را قادر ساخت قرن‌ها کار کند و خاطرات مردانی را که بلوک‌های عظیم اهرام مصر باستان را حمل و جابجا می‌کردند، تداعی کند. از این وسایل قرن‌ها استفاده شد. شیارهای عمیق سنگ‌ها تضمین می‌کرد چارچوب زیرین کشتی و بار گرانبهای آن تا زمانی که به سمت دیگر تنگه برسند، در مسیر سالم باقی می‌مانند. 

فرمانروایان باستانی مختلف، از جمله ژولیوس سزار و اسکندر مقدونی، به حفر کانال در سراسر تنگه کورینس فکر میکردند. سال ۶۷ پس از میلاد، امپراتور روم، نرون، تلاش کرد با استفاده از هزاران برده، کانالی بین بنادر کورینس بسازد، اما این پروژه خیلی زود رها شد. 

در دهه ۱۸۰۰، دولت یونان تصمیم گرفت از ساخت کانال کورینس حمایت کند. این کار سال ۱۸۸۹ آغاز و سال ۱۸۹۳ تکمیل شد و یک رویای بیش از ۲۰۰۰ ساله را برآورده کرد. 

این کانال بین ۲۱ تا  ۲۵ متر عرض دارد و از سنگ آهک بریده شده است. با وجود اینکه کانال فاقد قفل است، قایق‌ها را می‌توان با بالا و پایین بردن پل‌های شناور در دو انتهای آبراه کنترل کرد. پلوپونز که اکنون به طور رسمی یک جزیره است، توسط یک راپل (پل-بزرگراه) که بالای کانال قرار دارد به بقیه یونان متصل می‌شود.

مترجم: زهرا ذوالقدر