شهروند| ارز مسافرتی به آخر رسید! حالا بعد از یککلاغ و چهلکلاغهایی که درباره ارز مسافرتی سر زبانها افتاده بود، مهدی کسراییپور، مدیرکل مقررات ارزی بانک مرکزی گفته است تا چند روز آینده نحوه پرداخت ارز مسافرتی را اعلام میکنیم. این خبر کسراییپور در شرایطی اعلام میشود که بخش زیادی از نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصاد، دولت را برای پرداخت یارانه به سفرهای خارجی تحت فشار گذاشته و گفتهاند هیچ دلیلی ندارد که دولت در این شرایط دشوار اقتصادی به مسافران خارج از ایران یارانههای عجیبوغریب بدهد. دولت بعد از آنکه دلار را با رقم ٤٢٠٠ تومان تکنرخی کرد، مقررات جدیدی برای پرداخت ارز به مسافران گذاشت. براساس مقررات جدید مسافران خارج از کشور میتوانستند بین ٥٠٠ تا ١٠٠٠ یورو به صورت تقریبا نیمبها! دریافت کنند. اتفاقی که از آن بهعنوان یارانه به سفرهای خارجی تعبیر شد.
روزهای پایانی تیرماه دوباره ماجرای قطع پرداخت ارز مسافرتی سر زبانها افتاد. این بار در فضای مجازی، نامهای از بانک سامان منتشر شد که در آن نامه عنوان شده بود پرداخت ارز مسافرتی را از ٣٠ تیرماه قطع کنند. بانک سامان به سرعت به این نامه واکنش نشان داد و روابط عمومی این بانک اعلام کرد که نامه منتشرشده در فضای مجازی جعلی است و بانک سامان هنوز هیچ بخشنامهای برای تغییر نحوه پرداخت ارز مسافری دریافت نکرده است. بنابراین بعد از تعطیلات پایان هفته گذشته یعنی از شنبه همچنان ارز مسافری با مقررات قبلی پرداخت میشود.
این موضوع درحالی رخ داد که پیش از این اخبار رسمی و غیررسمی منتشر شد که بانک مرکزی به آژانسهای مسافرتی نامهای ارسال کرده و از قطع پرداخت ارز مسافرتی از ٣٠ تیرماه خبر داده است. اتحادیهها و انجمنهای صنفی آژانسهای مسافرتی این موضوع را تکذیب و اعلام کردند هیچ دلیلی ندارد بانک مرکزی به آژانسهای مسافرتی نامه بدهد و اصولا این موضوع به آنها ارتباطی ندارد.
روابط عمومی بانک مرکزی هم که مثل همیشه بسیار محتاط با رسانهها تا میکند در پاسخ به «شهروند» اعلام کرد که تا خبری روی خروجی پایگاه اطلاعرسانی بانک مرکزی قرار نگرفته است، نمیتوانیم چیزی را رسانهای کنیم! اما فعلا ارز مسافرتی با همان سبک و سیاق پرداخت میشود.
با وجود این تکذیبها انگار خبر غیررسمی قطع پرداخت ارز مسافرتی به شیوه فعلی چندان بیراه هم نبود، چراکه ایلنا از قول مهدی کسراییپور، مدیرکل مقررات ارزی بانک مرکزی نوشت که اتفاق جدیدی برای ارز مسافری در راه است و بهزودی شیوه پرداخت جدید اعلام میشود.
برای ارز مسافرتی چه اتفاقی میافتد؟
واردات موبایل، خودرو و بسیاری از کالاها در گروه ٣ طبقهبندی شد. این خبر را شاید در چند روز گذشته در رسانهها دیده باشید، اما معنای آن چیست؟ این خبر میگوید از این پس کالاهایی که به نظر دولت غیرضروریتر هستند، با دلار بازار ثانویه وارد میشوند. دلار بازار ثانویه قیمتی نزدیک به نرخ دلار در بازار غیررسمی دارد،. این یعنی اینکه تنها دستهای از کالاهای ضروریتر مانند مواد غذایی، دارو، مواد اولیه کارخانهها و ... دلار ارزان میگیرند و بقیه کالاها باید با قیمتی نزدیک به بازار آزاد وارد شوند. در این میان سفر خارجی هم انتقاد بسیاری از نمایندگان مجلس و فعالان اقتصادی را به دنبال داشته و گفتهاند ضرورتی ندارد مردم با دلار ارزان به سفر بروند.
طیبه سیاوشی، نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه هیچ مبنایی برای اختصاص ارز مسافرتی به حجاج و گردشگران وجود ندارد، از پیگیری نمایندگان برای حذف آن خبر داد. او به خانهملت گفته است: ارز دولتی تنها باید به بیماران، دانشجویان و افرادی که شرایط اضطراری و خاص دارند، اختصاص داده شود.
او اختصاص ارز دولتی به حجاج و گردشگران را «فسادبرانگیز» دانسته و تاکید کرده است: علاوه بر گردشگران به حجاج هم نباید ارز دولتی اختصاص یابد، زیرا در دنیا این موضوع به هیچ وجه مرسوم نیست، اما در ایران هنوز این سنت غلط تداوم دارد.
با این حساب به نظر میرسد دولت بهای ارز مسافرتی را براساس قیمت بازار ثانویه حساب کند و البته احتمالا تبصرههایی برای دانشجویان و بیماران در نظر بگیرد.
ارز مسافرتی چند میشود؟
در گذشته بین ٢٠٠ تا ٣٠٠ دلار ارز مسافرتی به مسافران خارج از کشور پرداخت میشد و البته این ارز تنها برای مسافران بالای ١٢سال و به نرخ مبادلهای پرداخت میشد، فاصله نرخ ارز مبادلهای با قیمت بازار آزاد چندان زیاد نبود و شاید تنها به ١٠٠ تا ٢٠٠ تومان اختلاف قیمت میرسید. این موضوع باعث شده بود دلالی ارز مسافرتی سود چندانی نداشته باشد و خیلیها دنبال دریافت آن نباشند. با مقررات جدید بانک مرکزی نهتنها حجم ارز مسافرتی بالا رفت و به ٥٠٠ تا ١٠٠٠ یورو رسید که بهای ارز مسافرتی تقریبا به نصف بهای بازار آزاد رسید که این مسأله فسادها و تقلبهای زیادی ایجاد کرد. حالا گمانهزنیها بر آن است که هم حجم پرداخت ارز مسافرتی کاهش پیدا کند و از ٥٠٠ تا ١٠٠٠ یورو عقبنشینی کند و هم قیمتها به نرخ بازار ثانویه نزدیک شود. قیمت دلار در بازار ثانویه بین ١٠٠ تا ٢٠٠ تومان از بازار آزاد فاصله دارد و به نظر میرسد با قوانین جدید جذابیت دریافت ارز مسافرتی برای خیلیها از بین برود.
یارانه مسافران خارجی معادل یارانه نقدی ٢٦میلیون نفر
بعد از اجرای سیاستهای جدید ارزی بهویژه در ماههای پایان پارسال و فروردین امسال، بسیاری از شهروندان به بهانه تهیه ارز مسافرتی در مقابل صرافیها صف میکشیدند و حتی وضع مقررات سختگیرانه نظیر ارایه گذرنامه ممهور به ویزا، پرداخت عوارض خروج و بلیت مسافرتی نیز مانع از آن نشد، زیرا تفاوت عجیبوغریب قیمت دلار در بازار آزاد و ارز مسافرتی موجب شده بود هر مسافر حداقل ٢,٥میلیون تومان سود به جیب بزند و البته آژانسهای مسافرتی هم از این سود گزاف غافل نشدند و با ترفندهایی تلاش میکردند یارانه ارز مسافرتی را به جیب خود بریزند.
گزارش بانک مرکزی نشان میدهد مسافران خارج از کشور از ٢١فروردین ماه که سیاستهای جدید ارزی اعمال شده تا ٢٣تیرماه یعنی در مدت ٣ ماه در مجموع معادل ٣١٢میلیون دلار ارز مسافرتی دریافت کردهاند. این درحالی است که میزان ارز تخصیصی برای واردات خودرو که جنجالبرانگیز شد، ١٢٠میلیون و ٨٤٥هزار و ٨٤ یورو ارز دولتی بود. اگر قیمت دلار در بازار آزاد را ٨هزار تومان در نظر بگیریم، درواقع بهازای هر دلار چیزی حدود ٣٨٠٠ تومان یارانه به مسافران خارج از کشور پرداخت شده است. به این ترتیب متوجه میشویم مسافران خارج از کشور رقمی حدود هزار و ١٨٥میلیارد تومان یارانه گرفتهاند که به خارج از کشور بروند. این عدد تقریبا معادل یارانه نقدی ٢٦میلیون نفر ایرانی است. وزارت کار اعلام کرده است برای ایجاد یک شغل در ایران چیزی حدود ٥٠میلیون تومان سرمایه مورد نیاز است، اگر یارانه پرداختشده به مسافران خارج از کشور را بخواهیم بر این عدد تقسیم کنیم، متوجه میشویم با این پول هنگفتی که تنها ظرف ٣ ماه از ایران خارج شده است، میتوانستیم ٢٣هزار و ٧٠٠ شغل در کشور ایجاد کنیم.