در دوره پادشاهان قاجار، باغ‌ها و زمین‌های تهران از شمال شهر «شمیرانات» تا جنوب شهر که «ری» بود به نام مالک آن که عمدتا از شاهزادگان یا درباریان قاجار بودند نامگذاری می‌شد. مثل باغ نصرت آباد که آن را «نصرت الدوله» که از رجال و ملاکان قاجاری بود، بنا کرد و از آن زمان تا کنون با وجود تغییر و تحولات زیادی که در این منطقه رخ داده ولی هنوز یک خیابان به همین نام وجود دارد.
خیابان نصرت در منطقه ۶ شهرداری تهران واقع شده است. از شرق به بلوار کشاورز و میدان انقلاب اسلامی، از جنوب به خیابان آزادی و توحید، از غرب به تونل توحید و بزرگراه چمران و خیابان دکترفاطمی محدود می‌شود.
باغ و قلعه شاهزاده قجری
نصرالله حدادی، پژوهشگر و تهران‌شناس، سرنوشت این اراضی را چنین نقل می‌کند: «اراضی نصرت‌آباد بعد از نصرت‌الدوله در مالکیت فیروز میرزا نصرت‌الدوله نوه عبدالحسین میرزا فرمانفرما و عزت‌الدوله دختر مظفرالدین شاه قرار گرفت.
این اراضی بعدها به نام اراضی جلالیه شناخته شد. سلطان حسین میرزا جلال‌الدوله پسر مسعودمیرزا ظل السلطان، از بطن همدم‌السلطنه دختر امیر کبیر که همسر ظل السلطان شده بود متولد شد ولی کوچکترین شباهتی به پدر بزرگ خود نداشت و بالعکس بسیار شقی و نامرد بود.»
از نصرت‌آباد به جلالیه
حدادی می‌افزاید : «نام این محله که به باغ و قلعه بزرگی تبدیل شده بود بعد از واگذاری به میرزا یوسف مستوفی‌الممالک که مالک بهجت‌آباد و یوسف‌آباد بود به جلالیه تغییر کرد. داستان این تغییر نام به ازدواج همدم‌السلطنه دختر مستوفی الممالک با سلطان حسین میرزا ملقب به جلال‌الدوله برمی‌گردد. بعد از این ازدواج بود که نام نصرت‌آباد به جلالیه تغییر کرد.
اگر چه برای دوره‌ای نام نصرت‌آباد به جلالیه تغییر کرد، اما همیشه تلاش‌های نصرت‌الدوله برای آبادانی این منطقه در خاطر اهالی ماندگار شد.» امروزه بخش مرکزی محله و باغ نصرت‌آباد سابق که همان خیابان نصرت فعلی است به همین نام شناخته می‌شود و تا به امروز تغییر نکرده است. بعد از ساخت بزرگ‌ترین بیمارستان پایتخت کم‌کم ساخت و ساز اطراف آن شکل گرفت که منجر به از بین رفتن باغ‌های نصرت‌آباد شد و چهره شهری به خود گرفت.
بزرگ‌ترین بیمارستان خاورمیانه
به گفته حدادی، اراضی نصرت‌الدوله که بعدها به نام اراضی جلالیه شناخته شد تا سال ۱۳۱۳ جزء زمین‌های کشاورزی محسوب می‌شد. نقطه تحول این منطقه بعد از طرح جامع شهری و توسعه تهران در زمان پهلوی اول، با ساخت بزرگ‌ترین مجتمع بیمارستانی در این محله شکل گرفت.
بعد از احداث مدرسه طب، بیمارستان های تهران برای آموزش بالینی دانشجویان کافی نبود به همین دلیل دولت وقت تصمیم گرفت زمینی حدود ۲۳۶ هزار متر مربع برای ساخت این بیمارستان اختصاص دهد و برای طراحی و ساخت این سازه از متخصصان آلمانی دعوت شد. ابتدا طرح بیمارستان ۵۰۰ تختخوابی که به بیمارستان پهلوی تغییر نام داد، اجرا شد. تا سال ۱۳۱۵ اقدام خاصی رخ نداد و با شروع جنگ جهانی دوم و ورود نیروهای متفقین به تهران، بیمارستان به اشغال این نیروها درآمد و تا پایان جنگ ۱۳۲۵ در اشغال متفقین باقی ماند.
بعد از خروج قوای متفقین عملیات تکمیل این بیمارستان آغاز شد که تا اواخر سال ۱۳۲۷ بخش های بیمارستانی کم‌کم به آن اضافه شد. این مجتمع درمانی در حال حاضر یک بیمارستان بزرگ آموزشی - درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران است. این مجموعه شامل چندین بیمارستان شامل امام خمینی(ره)، بیمارستان ولیعصر(عج)، انستیتو کنسر، مرکز تصویربرداری و مجتمع درمانگاهی و اورژانس است.
منبع: همشهری
منبع: faradeed-169387
