دلار تا کجا بالا می‌رود؟ و پرسش‌هایی دیگر

سوال نخست: بهترین سیاست ارزی در شرایط بحرانی فعلی چیست؟
بهترین سیاست سپردن قیمت ارز به بازار و عدم تخصیص هر گونه یارانه ارزی است. برای کمک به اقشار ضعیف می‌توان یارانه ریالی پرداخت کرد. این یارانه می‌تواند در قالب سبد کالا و محدودیت خرید برخی کالاهای خاص که حداقلی از پروتیین، ویتامین و... را تأمین کند، پرداخت شود. کمبود اصلی در بحران فعلی کمبود ارز است و بهتر است قیمت آن کاملا واقعی باشد تا مکانیسم قیمت‌ها خودش سبب کاهش تقاضای ارز و جایگزین‌شدن کالاهای خارجی با کالاهای داخلی شود. الان دیگر این استدلال که واقعی‌شدن نرخ ارز تورم ایجاد می‌کند، صحیح نیست؛ چرا که ارز در بازار سیاه به ٩‌هزار تومان هم رسید و تمام کالاها، چه کالاهایی که یارانه ارزی می‌گرفتند و چه غیر آن، خود را با نرخ ٩‌هزار تومانی تعدیل کرده‌اند و اثر تورمی‌اش را گذاشته است. پس حالا که چوبش را خورده‌ایم پیاز را هم نخوریم!
سوال دوم: راه‌حل خوبی؛ نه بهترین راه که دولت انگیزه بیشتری برای اجرای آن داشته باشد، کدام است؟
اگر دولت اصرار داشته باشد که یارانه ارزی بدهد، یعنی ٤٢٠٠ تومان را حفظ کند می‌توان طرحی داشت که طی آن ١) ٤٢٠٠ تومان فقط به ١٠ الی ١٥‌میلیارد دلار واردات اساسی نظیر سویا، ذرت، کنجاله و... داده شود. ٢) قیمت مابقی ارز مورد نیاز در بازار آزاد تعیین شود. ٣) واردکنندگان با ارز ٤٢٠٠ تومانی صرفا باید به‌عنوان حق‌العمل کار دولت عمل کنند و مکانیسم توزیع کالا کاملا در اختیار خود دولت باشد تا سوبسید ارزی به مصرف‌کننده نهایی منتقل شود. ٤) پیمان سپاری ارزی به منظور جلوگیری از خروج سرمایه اجرا شود. هر چند با قیمت‌های بالای ارز، انگیزه خروج ارز از کشور بشدت کاهش خواهد یافت.
سوال سوم پرتکرارترین سوالی است که پرسیده می‌شود: نرخ ارز تا کجا افزایش می‌یابد؟
مدل‌های مختلف اقتصادی نشان می‌دهد که نرخ واقعی دلار که با تورم داخلی و خارجی در بازه‌های زمانی مختلف تعدیل شده باشد حدود ٦٠٠٠ الی ٧٠٠٠ تومان است. پس اگر دولت بازار را آزاد بگذارد نرخ به این محدوده بازخواهد گشت. بنابراین کسانی که دلار و سایر ارزها را بالاتر از این خریده‌اند، ضرر خواهند کرد.
سوال چهارم: چرا نرخ ارز بیش از نرخ واقعی افزایش یافته است؟
  نرخ ارز در میان‌مدت و بلندمدت صرفا براساس فاکتورهای اقتصادی تعیین می‌شود اما نرخ در کوتاه‌مدت صرفا تحت‌تأثیر فاکتورهای اقتصادی نیست و عوامل سیاسی، ریسک‌ها و یا سیاست‌های مختلف دولت می‌تواند نرخی بالاتر یا پایین‌تر از نرخ واقعی را رقم بزند. یکی از عوامل اصلی افزایش شدید نرخ دلار، سیاست ممنوعیت خرید و فروش دلار در بازار آزاد بود که باعث شکل‌گیری بازار سیاه شد و صادرکنندگان را ترغیب به نگه‌داشتن ارزشان در خارج و مردم را تشنه دلار کرد. اگر این سیاست غلط لغو شود، یک تعدیل جدی در دلار خواهیم داشت. همان‌گونه که نسیم کاهش شدت آن باعث افت شدید دلار در دو روز گذشته شد.