در فاصله ی ۴۰ کیلومتری و در سمت شمالی شهر اردکان و در فاصله ۲۰ کیلومتری و در سمت جنوبی شهر انارک کویری واقع شده است که بخش مهم آن در اصفهان (توابع بخش انارک) جای گرفته است. معدن چاه پلنگ اردکان در مجاورت کویر سیاه کوه و برخی معدن های دیگر در مجاورت این کویر واقع گردیده است. شاید با شنیدن این مطلب گمان کنید که از دیدنی های استان اصفهان است؛ اما جالب است بگوییم که از دیدنی های استان یزد بوده که شکل این کویر مانند هلال ماه است. در ادامه بیشتر با این کویر آشنا خواهید شد.
آشنایی با کویر سیاه کوه یزد
این کویر یا همان عقدا با شکلی مانند هلال ماه درون فرورفتگی پراکنده ای در نزدیکی ۲ کویر زردین و اردستان واقع گردیده که از دیدنی های استان یزد محسوب می شود. در کنار آن پوششی از سنگهای آهکی و آذرین وجود دارد. در انحنای درونی شکل هلالی این کویر؛ «سیاه کوه» با بلندی «۲۰۵۰» جاخوش کرده است که از طرف شمال به به بلندی های انارک، از طرف جنوب به کوه نمک و گریگونف از طرف غربی به ۲ بیابان نوگنبد و نابین منتهی می شود. متوسط بلندی این کویر از سطح آب های آزاد تقریبا ۹۶۱ متر می شود.
در پیرامون این کویر سرزمین های بلندی قرار دارد که به همین علت سیلاب های سطحی به طرف آن حرکت می نمایند که به خاطر شور بودن خاک اراضی پیرامون، نمک آنها بعد از بخار شدن درون این حوضچه باقی می ماند. مخروط های آبرفتی گسترده ای در ادامه جنوب غربی بر روی این کویر گسترش یافته اند. ۲ رودخانه ی اصلی آن از حد جنوب غربی کویر از ته شمالی و جنوبی به درون کویر می ریزند، جریان هایی سیلابی هم از طرف جنوب شرقی یزد به داخل کویر نامبرده راه پیدا می کند.
در بخش جنوبی این کویر و در مرز زمین های نمک زار و باد کرده، مردابی قرار دارد که اغلب سطح رس این کویر دارای ناصافی و آماسیده می باشد که دلیل آن زیاد بودن نمک موجود و شوری بسیار، همچنین زیاد بودن میزان آب زیرزمینی در آن می باشد. در ادامه ی قسمت غربی این کویر روزنه و فرورفتگی هایی وجود دارد که به دلیل کم شدن سطح زمین ایجاد گردیده اند. برخی از آن ها به شکل تخم مرغی است و درازای آن نزدیک به ۱ متر می شود. از نظر پهنا ۶۰ سانتیمتر و از نظر ژرفا ۱۵ سانتی متر می باشد.
امکانات توریستی
در این مکان کمپ کویری «ریگ زرین» استقرار دارد که دارای تجهیزات مناسبی برای اقامت و تفریح است. از جمله تفریحات موجود در این منطقه می توان به سوارکاری، سافاری، موتورسواری، شتر سواری و توقفگاه پرورش اسب، با پاراگلایدر به پرواز درآمدن در وسط این کویر اشاره نمود. کمپ نامبرده اقامتگاه و واحدهای کویری، مزرعه محصولات طبیعی، یک آشپزخانه مجزا برای پختن خوراکی های فست فودی همچون پیتزا دارد که صدای ساز نوزانده ها نیز معمولا در میان این کمپ شنیده می شود. همچنین یک سالن سینما با تجهیزات بالا را برای هرچه بهتر خاطره سازی ایجاد نموده اند.
بعد از دیدن این کویر جهت اقامت می توانید به اقامتگاه بومگردی «ناروسینه» واقع در شهر «انارک» دز باستانی آبادی «اسماعیلان» بروید. در این مکان ۱۰ اتاق، ۳ سرویس بهداشتی و حمام دارای اشتراک وجود دارد. در صورت تمایل به سفارش و خوردن غذای خوش طعم جداگانه باید مبلغی جداگانه غیر را پرداخت نمایید.
پوشش گیاهی و جانوری
سیاه کوه مثل دیگر کوه ها پوشش گیاهی خیلی کمی دارد که در کناره ی آن درخت های گز مشهود می باشد. از مشخصه های خیلی خوب پوشش گیاهی این کویر رشد گیاهانی دارویی مانند کاکوتی، خارشتر، تره تیزک، اسفنتاج وحشی است که دارای فواید بسیاری می باشد. موقع دیدن از این کویر پرنده هایی همچون کبک، کبوتر، عقاب، تیهو و کبوتر چاهی در حالی که در آسمان پرواز می کنند، مشهود می باشد. از دیگر جانورانی که در این منطقه سکونت دارند؛ می توان به گرگ، روباه، کفتار، روباه و بزمچه، مار، مارمولک، عقرب اشاره نمود.
بهترین زمان سفر به کویر
اغلب بادهای تقریبا سختی در این کویر وزش دارد که چه در فصل زمستان و چه در فصل تابستان در شبانه روز با افت و خیز دمایی زیادی روبرو می باشد. دما در طی سال دستکم میان – ۲۰ تا + ۴۶ درجه سانتیگراد متغیر است. در طول سال ماه های تیر و مرداد بیشترین دما و ماه های دی و بهمن کمترین دما را دارند. قسمت شمالی کویر سیاه کوه در ماه مرداد که بیشترین دما را دارند، باز هم دارای رطوبت و قسمت جنوبی در انتهای ماه خرداد و در ابتدای ماه شهریور دوباره دارای رطوبت می شوند.
و اما زمان مناسب سفر به این کویر را می توان فصل پاییز دانست. که تاکید می کنیم از سفر در ماه های تیر، مرداد (بیشترین دما را دارند) پرهیز کنید.
دیدنی های کویر
در فاصله ۴۰ کیلومتری این کویر، پارک ملی انجیر واقع شده که در صورت تمایل پس از بازدید از این کویر، می توانید از آن نیز دیدن کنید. آبادی خاص و زیبایی به اسم «خرانق» با بسیاری از سازه های باستانی، آبادی عقدا، معبد زرتشتی ها یا پیر سبز چک چک، کاریز جهانی زارج و شهر زیبای اردکان و تعدادی سایر دیدنی ها در مجاورت کویر نامبرده واقع شده اند که قابل بازدید هستند. همچنین شهرستان نابین می تواند یکی دیگر از جاذبه های دیدنی اطراف به حساب آید.
با وجود این همه جذابیت و شگفتی، در صورتی که انتخاب شما سفر به این کویر و بازدید از دیدنی های آن است لازم است به اراضی پیرامون کویر حواستان باشد, چرا که خیلی باتلاقی می باشند. اما بازدید از این کویر برای افرادی که طبیعت گردی در نواحی دست نخورده و خلوت را دوست دارند؛ انتخابی عالی به شمار می آید.
در این مطلب شما علاقمندان را با کویر سیاه کوه یکی از جاذبه های توریستی یزد آشنا کردیم. امیدواریم در صورت سفر به یزد از این کویر نیز دیدن کنید
