پره اکلامپسی یک نوع اختلال خطرناک دوران بارداری است که معمولا ۵ تا ۸ درصد زنان باردار دچار آن می شوند. از علایم پره اکلامپسی فشار خون بالا و نیز وجود پروتئین در ادرار می باشد، این عارضه که معمولا بعد از هفته ۳۷ بارداری شروع می شود و در نیمه دوم حاملگی و حتی تا یک هفته بعد از زایمان نیز امکان دارد دیده شود. بیماری پره اکلامپسی ممکن است خفیف یا شدید باشد و تنها راه بهبود آن نیز زایمان است.
پره اکلامپسی یا فشار خون بالا اگر به موقع درمان نشود، ممکن است خطرات جبران ناپذیری را برای مادر و جنین به دنبال داشته باشد. بنابراین خانم های باردار باید در طی دوران حاملگی، فشار خون خود را چک کنند و نتایج آزمایش ادرار آنها در هر نوبت به وسیله پزشک بررسی شود. در ادامه با علائم پره اکلامپسی و روشهای درمان این بیماری آشنا خواهید شد.
پره اکلامپسی چیست و چه علائمی دارد؟
پره اکلامپسی معمولا علائم هشدار دهنده ای ندارد و اغلب تنها راه تشخیص و شناسایی آن، اندازه گیری فشار خون و نیز نتیجه آزمایش ادرار در معاینات پزشکی می باشد؛ ولی با این وجود در صورت مشاهده علائمی مانند سردرد شدید، درد در ناحیه زیر دنده ها، استفراغ شدید، مشکلات بینایی مثل تاری دید و یا جرقه زدن چشم و همچنین تورم ناگهانی دست و صورت پزشک خود را در جریان بگذارید، زیرا ممکن است این مشکلات جزو علایم پره اکلامپسی باشند.
به طور معمول ۱۰ تا ۱۵ درصد خانم های باردار فشار خون بالا را تجربه می کنند، اما این به این معنا نیست که آنها حتما مبتلا به پره اکلامپسی هستند؛ شاخص ترین نشانه پره اکلامپسی وجود پروتئین در ادرار است. یکی از علامت های اصلی در جنینی که مبتلا به پره اکلامپسی شده، رشد ضعیف آن می باشد زیرا در اثر این عارضه جریان خون به جفت محدود شده است.
برخی از دلایل ابتلا به پره اکلامپسی
- اولین بارداری فرد باشد.
- سن زن باردار ۴۰ یا بالای ۴۰ سال باشد.
- فاصله بین دو بارداری طولانی ، مثلا ۱۰ سال باشد.
- مشاهده علایم پره اکلامپسی در خانم هایی که اضافه وزن زیاد دارند.
- داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به پره اکلامپسی
- در زنانی که چند قلو باردار هستند.
- سابقه فشار خون بالا قبل از بارداری
- داشتن فشار خون بالا در بارداری قبلی
- بیماری های کلیوی، دیابت و بیماری های سیستم ایمنی
عوارض پره اکلامپسی
وجود این مشکل در دوران بارداری از دریافت خون کافی توسط جنین جلوگیری می کند، در نتیجه اندازه جنین بسیار کوچک خواهد شد به این نوع اختلال محدودیت رشد جنین می گویند.
همچنین این عارضه از جمله شایع ترین علتهای تولد زودرس و مشکلات ناشی از آن همچون اختلال یادگیری، فلج مغزی، اختلال بینایی و شنوایی می باشد. این بیماری همچنین می تواند منجر به بروز عوارض نادر همچون سکته، تشنج، نارسایی قلبی، تجمع مایعات در قفسه سینه، کوری برگشت پذیر، خونریزی کبد و خونریزی بعد از زایمان شود.
آسیب عارضه پره اکلامپسی (اکلامپسی) به سلول های کبدی و خونی می تواند منجر به بروز عارضه سندرم HELLP شود که این کلمات مخفف شده موارد زیر می باشند :
- همولیز (H)؛ هنگامی اتفاق می افتد که گلبول های قرمز حامل اکسیژن خون از بین می روند.
- افزایش آنزیم های کبدی (EL)؛ مقدار زیادی از این مواد شیمیایی در خون به نشانه مشکلات کبدی می باشد.
- تعداد پلاکت پایین (LP)؛ زمانی رخ می دهد که به دلیل تعداد پایین پلاکت ها، انعقاد خون مختل شود.
سندرم HELLP در صورت بروز با علائم مثل تاری دید، درد قفسه سینه یا شکم، سردرد، خستگی، نارحتی معده، استفراغ، تورم صورت یا دست ها و خونریزی لثه یا بینی همراه خواهد بود.
پره اکلامپسی حاملگی می تواند موجب جدا شدن ناگهانی جفت از رحم شده و نیز منجر به تولد نوزاد مرده می شوند.
تشخیص پره اکلامپسی
اگر خانوم بارداری دچار فشار خون بالا و یکی از علایم زیر باشد به پره اکلامپسی مبتلا است :
- بالا بودن مقدار پروتئین در ادرار
- مقدار پایین پلاکت خون
- مقدار زیاد مواد شیمیایی مرتبط با کبد در خون
- وجود مایع در ریه ها
- سردرد مقاوم به دارو
پزشک به منظور اطمینان از تشخیص خود می تواند تجویز آزمایش های زیر را دهد :
- آزمایش خون که برای بررسی پلاکت ها و وجود مواد شیمیایی مربوط به کلیه یا کبد انجام می گیرد.
- آزمایش ادرار به منظور اندازه گیری پروتئین ها لازم است.
- سونوگرافی نیز یک آزمایش بدون استرس به منظور بررسی رشد کودک می باشد.
در صورت وجود هر کدام از موارد اشاره شده در بالا، احتمال ابتلا به پره اکلامپسی در خانم های باردار افزایش می یابد. زنانی که دچار این عارضه می شوند، باید تحت نظر پزشک قرار گیرند و لزوماً داروهایی برای کاهش فشار خون آنها تجویز می شود؛ گاهی اوقات مادران مبتلا در موارد شدید این بیماری ناچارند زایمان زود هنگام داشته باشند که معمولا این کار به روش سزارین و یا القای زایمان انجام می شود.
