خاطره بسیاری از ایرانیان از ماجرای فرزندخواندگی به کارتون‌های خارجی «بابا لنگ دراز» یا «آن شرلی» بر می‌گردد که کودکان بسیاری جویای سرپرست بودند و چه دغدغه‌هایی برای سرپرستی آنها هم از سوی شیرخوارگاه‌ها و هم سرپرستان وجود داشت اما بیشترین فشار روانی روی کودکان بود.
بسیاری از کودکان آن دوران احساس می‌کردند که چیزی به این نام در ایران وجود ندارد. اما کم کم متوجه شدیم که در ایران هم شیرخوارگاه‌هایی است که کودکانی در انتظار دست یاری سرپرستان هستند و دغدغه‌هایی برای داشتن پدر و مادرانی دارند که به آنها مهر بورزند.
فرهنگ خواهرخواندگی در بین یزدی‌ها
البته این فرهنگ در بسیاری از شهرها متفاوت بود. برخی از شهرها به ویژه شهرهای کوچکی چون یزد فرزندخواندگی را امری نادرست می‌دانستند وعقیده داشتند که خون پدر و مادر باید در رگ‌های فرزند در جریان باشد، غافل از اینکه آنچه در دل و جان جاری می‌شود، محبت است.
کم کم این فرهنگ بهتر شد و یزدی‌ها با این موضوع کنار آمدند. با پیشرفت علم و تبدیل شدن یزد به قطب درمان ناباروری کشور و پروفسور شهیری به نام دکتر عباس افلاطونیان، امیدها برای فرزندآوری افزایش یافته است و هستند کسانی که با روش‌های درمانی باردار شدند اما کم کم کسانی که ناامید شدند، سر از شیرخوارگاه‌ها درآوردند.
اما باز هم هنوز فرهنگ فرزندخواندگی جای خود را باز نکرده بود به طوری که یزدی‌ها در شرایطی که فرزند بی سرپرست یا بدسرپرست در شیرخوارگاه‌های استان وجود داشت، به استان‌های همجوار از جمله کرمان می‌رفتند و مسئولیت فرزندی را به عهده می‌گرفتند.
هر چه جلوتر رفتیم شرایط بهتر شد و امروز شاهد این هستیم که خانواده‌های یزدی که قدرت فرزندآوری نداشته و حتی تک فرزند دارند و علاقه‌مند به حمایت از فرزندان بی سرپرست هستند، از این موضوع استقبال می‌کنند و نسبت به فرزندخواندگی ابایی ندارند.
۸ کودک شیرخوارگاه استان در انتظار فرزندخواندگی
رئیس شیرخوارگاه بهزیستی یزد از پذیرش ۳۸ کودک بی‌سرپرست و بدسرپرست در این شیرخوارگاه از ابتدای امسال خبر داد و گفت: هم‌اکنون هشت کودک این شیرخوارگاه شرایط فرزندخواندگی دارند.
عفت برقیان با بیان اینکه در این مرکز کودکان زیر سه سال پذیرش می‌شوند، اظهار کرد: از ابتدای سال جاری ۳۸ کودک بی سرپرست و بدسرپرست پذیرش شده‌اند که از این تعداد ۲۲ نفر دختر و ۱۶ نفر پسر بوده‌اند.
وی، تعداد کودکان حاضر در شیرخوارگاه را ۲۰ نفر ذکر و عنوان کرد: از این تعداد هشت کودک شرایط فرزندخواندگی دارند و مابقی با فراهم شدن شرایط حضور در خانواده به خانواده بازگردانده می‌شوند.
برقیان تخصیص نیافتن اعتبار کافی برای تأمین هزینه‌های مربوط به درمان، نگهداری و نیروی انسانی مرکز، کمبود فضای کافی برای جداسازی کودکان بیمار و جدیدالورود و دیدار خانواده با کودکان، کمبود پرسنل بویژه پرستار و مربی در شیفت‌های کاری را از جمله مشکلات این شیرخوارگاه برشمرد.
به حاشیه رفتن فرزندخواندگی در شهر قطب درمان ناباروری
کارشناس فرزندخواندگی اداره بهزیستی یزد هم در این زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تبلیغاتی در زمینه فرزندخواندگی در یزد انجام نمی‌شود و تنها به چند صفحه اینستاگرام محدود شده است، اظهار داشت: با این حال تقاضای فرزندخواندگی در یزد افزایش یافته است اما خانواده‌های فاقد فرزند در این زمینه دیر اقدام می‌کنند.
فاطمه حمیدیا اضافه کرد: یزد قطب ناباروری است و افراد به امید درمان سال‌ها و سال‌ها صبر می‌کنند و البته خیلی‌ها هم از درمان نتیجه می‌گیرند اما بسیاری از آنها زمانی برای فرزندخواندگی اقدام می‌کنند که ۱۵ سال از ازدواجشان گذشته است و اولویت را بر درمان قرار داده اند در صورتی که در کنار درمان می‌توانند برای فرزندخواندگی هم اقدام کنند چرا که این فرایند چند سال طول می‌کشد و باید در نوبت بمانند.
وی درباره باور عمومی که باید همه اموال پدر و مادر به نام فرزندخوانده ثبت شود، اظهار داشت: این شامل یک سوم اموال والدینی می‌شود که فرزندخوانده می‌پذیرند و بعد از ارزیابی کارشناسی صورت می‌گیرد، اما الزامی ندارد این تعهد به محض واگذاری فرزند انجام شود اما والدین طبق یک تعهد محضری که قابلیت پیگیری حقوقی دارد، تعهد می‌دهند که این کار را انجام دهند.
و اما شرایط فرزندخواندگی
کارشناس فرزندخواندگی اداره بهزیستی یزد درباره شرایط واگذاری فرزند گفت: قبول داریم که همه حق داشتن فرزند را دارند اما تلاش ما این است که فرزند را از شرایط آسیب دیده خارج کرده و وارد شرایطی کنیم که از آینده مالی بچه خیالمان راحت باشد به همین دلیل هم است که بچه در سال اول واگذاری به صورت مستمر و در پنج سال بعد زیر نظر قرار کارشناسان بهزیستی دارد تا اثبات شود که در شرایط خوبی زندگی می‌کند.
وی اعلام کرد: فرزندخواندگی تنها برای کسانی که فاقد فرزند هستند نیست، بلکه کسانی که تک فرزند دارند می‌توانند برای فرزندپذیری اقدام کنند اما اولویت با کسانی است که فرزندی ندارند اما آنها هم در نوبت فرزندخواندگی قرار می‌گیرند اما باید پذیرفت که تعداد فرزندان دارای شرایط واگذاری در یزد کم است.
دختران یا پسران؟
کارشناس فرزندخواندگی اداره بهزیستی یزد درباره سن متقاضیان فرزندخواندگی اظهار داشت: سن آنها از ۲۷ تا ۵۰ سالگی است و فرزندانی که تقاضای پذیرش دارند عمدتاً شیرخواران دختر هستند چرا که شرایط محرمیت پسر سخت است و مراحل طی کردن محرمیت دختران، راحت‌تر از پسران است و از سوی برخی والدین عقیده دارند که تربیت دختران راحت‌تر است.
وی درباره علت تقاضا برای شیرخواران نیز گفت: بسیاری عقیده دارند که با پذیرش شیرخوار، زمینه تربیت بهتر فراهم است اما باید گفت که بچه‌های دو تا سه ساله هم چون آسیب دیده هستند، وقتی احساس امنیت کنند و بداند جایگاهش ثبات دارد، با خانواده اخت می‌گیرند و روش‌های تربیت خانواده روی آن اثر می‌گذارد.
حمیدیا درباره اتفاقاتی نظیر پیگیری خانواده یا اقوام کودک از بهزیستی برای بازپس گرفتن آنها نیز اظهار داشت: تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است اما اداره بهزیستی در زمان واگذاری تمام اقدامات لازم را از طریق دادگاه انجام می‌دهد که در صورت بروز اتفاق، آسیبی متوجه کودک و والدینش نشود.
مجردها و مطلقه‌ها هم می‌توانند فرزندخوانده داشته باشند
وی اعلام کرد: افراد مجرد و مطلقه هم در صورت داشتن شرایط مالی و نداشتن فرزند، می‌توانند فرزندپذیری داشته باشند اما شرایط آنها با تشکیل کمیته‌های تخصصی بررسی می‌شود که این صلاحیت به اثبات برسد.
در جریان فرزندخواندگی هیچ اطلاعاتی از فرزند در اختیار والدین قرار نمی‌گیرد، گذشته بچه تمام شده و او به امید آینده وارد خانه‌ای می‌شود که امید دارد بیشتر از مسائل مالی از لحاظ عاطفی تأمین شود و طعم شیرین فرزند بودن با داشتن والدین مهربان و دلسوز را بچشد، چیزی که شاید بسیاری از کودکانی که والدین اصلی خود را دارند، از آن محروم هستند.
