به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ در جلسه هیئت وزیران مورخ 9 خرداد ماه 1400، پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر آیین‌نامه اجرایی ماده (8) قانون هوای پاک درخصوص تعیین سن فرسودگی انواع خودروها با رویکرد حفظ حق مالکیت افراد درخصوص وسیله نقلیه و افزایش نظارت بر انجام معاینه فنی به جای تعیین مطلق سن به عنوان معیار فرسودگی خودرو به تصویب رسید.
بر اساس آیین‌نامه فوق، با توجه به کاهش ایمنی و آلایندگی انواع وسایل نقلیه با گذشت زمان در اثر استهلاک و پوسیدگی اجزا و بدنه، شاخص سن مرز فرسودگی به‌جای سن فرسودگی تعیین شده است و خودروهای مشمول ملزم به افزایش دفعات سالانه معاینه فنی و افزایش هزینه‌های تردد هستند.
این امر به نحوی است که مالک وسیله نقلیه جهت اطمینان از صحت عملکرد آن، باید در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری اقدام به معاینه فنی و بازرسی خودرو نماید. این خودروها به علت کارکرد بیشتر و طول عمرشان، عمدتاً دچار پوسیدگی بدنه و ساختار می‌شوند و ریسک بروز تصادفات در سطح جاده‌ها و شهرها را افزایش می‌دهند.
به موجب آیین‌نامه اجرایی یاد شده، سن مرز فرسودگی برای خودروهای شخصی شامل سواری و استیشن 15 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی، 2 مرتبه در سال تعیین شد.
برای خودروهای عمومی شامل تاکسی‌سواری، استیشن (ون) و سواری کار بنزینی و دوگانه سوز، پایه گازسوز و برقی، سن مرز فرسودگی به ترتیب 8، 10 و 14 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی برای هریک از آنها به ترتیب، 4 مرتبه (سه ماه یک‌بار) در سال و 3 مرتبه (4 ماه یک‌بار) در سال تعیین شد.
سن مرز فرسودگی برای وانت پایه گازسوز و بنزینی، دوگانه سوز و دیزلی به ترتیب 14 و 13 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی 3 مرتبه (4 ماه یک‌بار) در سال، برای اتوبوس درون‌شهری دیزلی، پایه گازسوز و برقی (منوط به بازسازی با رعایت قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی) سن مرز فرسودگی به ترتیب 10 و 20 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به این سن، برای اتوبوس های دیزلی و پایه گازسوز 4 مرتبه (3 ماه یک‌بار) در سال و برای اتوبوس های برقی 3 مرتبه (4 ماه یک‌بار) در سال تعیین شد.
سن مرز فرسودگی برای مینی بوس درون و برون شهری دیزلی، پایه گازسوز و برقی (منوط به بازسازی با رعایت قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی) به ترتیب 8، 10 و 20 سال و تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن فرسودگی برای هریک از آنها 3 مرتبه (4 ماه یک‌بار) در سال، برای اتوبوس برون‌شهری و کشنده، کامیون و کامیونت، سن مرز فرسودگی به ترتیب 10 و 16 سال و تعداد معاینه فنی پس از رسیدن به این سن، به ترتیب برای هریک از آنها 3 مرتبه (4 ماه یک‌بار) در سال خواهد بود.
همچنین برای موتورسیکلت‌های بنزینی کاربراتوری، بنزینی انژکتوری و برقی، سن مرز فرسودگی به ترتیب 5، 6 و 12 سال و تعداد معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی برای هریک از آنها 2 مرتبه (6 ماه یک‌بار) در سال تعیین شد.
برای سواری دولتی نیز سن مرز فرسودگی 13 سال و تعداد معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی، 3 مرتبه (4 ماه یک‌بار) در سال تعیین شده است. تعداد دفعات معاینه فنی خودروهای شخصی مندرج در آیین نامه، 5 سال پس از گذشتن از سن مرز فرسودگی به 3 مرتبه در سال (هر 4 ماه یک‌بار) افزایش یافت.
همچنین تردد وسایل نقلیه شامل تاکسی های بنزینی و دوگانه سوز و موتورسیکلت‌های بنزینی کاربراتوری با سامانه سوخت‌رسانی کاربراتوری، در شهرهای دارای اولویت آلایندگی، از ابتدای سال 1401 ممنوع می‌باشد و مشمول کلیه محدودیت‌های خودرو فرسوده مندرج در ماده (8) قانون هوای پاک می‌شوند.
تغییر پلاک انواع وسایل نقلیه عمومی به شخصی به علت کارکرد بالاتر وسایل نقلیه عمومی و افت عملکردی، ایمنی و محیط زیستی آنها، ممنوع است. در صورت بازسازی اساسی اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی درون شهری طبق دستورالعمل مشترک وزارتخانه های کشور و صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط زیست، 5 سال به سن مرز فرسودگی آنها اضافه می‌شود.
تردد خودروهای کاربراتوری در محدوده‌های LEZ (ناحیه کم انتشار) و ممنوعه طبق ماده (18) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، در شهرهای دارای اولویت آلایندگی، از ابتدای سال 1401 ممنوع است و در صورت تردد این خودروها در مناطق ممنوع اعلام شده در محدوده کلانشهرها، 2 میلیون ریال جریمه خواهند شد.
برای خودروهای سنگین و نیمه سنگین، سبک و موتورسیکلت با قوای محرکه ترکیبی (هیبریدی) سن مرز فرسودگی براساس قوه محرکه احتراقی بوده و نسبت به وسایل نقلیه دارای قوای محرکه صرفاً احتراقی، دو سال به " سن مرز فرسودگی" آنها اضافه می شود.
در موارد زیر، دو سال به سن مرز فرسودگی اضافه می شود:
الف ـ کلیه خودروهای دیزلی در صورت نصب فیلتر دوده استاندارد حداقل یک سال قبل از رسیدن به سن مرز فرسودگی
ب ـ تعویض کاتالیست استاندارد و سیستم آلایندگی اگزوز برای تاکسی های بنزینی و دوگانه سوز و پایه گازسوز
همچنین با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده در آیین نامه مذکور، انتظار می‌رود با افزایش تعداد دفعات معاینه فنی خودروهایی که به سن مرز فرسودگی می‌رسند، به مرور خودروهای دارای فناوری‌های قدیمی مانند وسایل نقلیه کاربراتوری، از چرخه مصرف خارج و اسقاط شوند. از طرفی با افزایش نظارت بر سلامت فنی، ایمنی و آلایندگی خودرو، انتظار می‌رود تلفات انسانی و خسارات مالی ناشی از حوادث رانندگی نیز کاهش یابد.
