معرفی رشته شنوایی سنجی؛ ضریب دروس، دانشگاه ها و بازار کار

رشته شنوایی سنجی یکی از رشته های نوظهور در ایران است که به پیشگیری و درمان بعضی اختلالات گوش می پردازد. اگر با این رشته آشنایی ندارید و سوالات زیادی در این باره در ذهن خود دارید، مطالعه این مطلب را از دست ندهید. 

رشته شنوایی سنجی 

رشته شنوایی سنجی (Audiology) در واقع به بخش شنوایی افراد و مشکلات آن می پردازد و یکی از زیر گروه های رشته تجربی و در گروه علوم پزشکی قرار دارد که برای قبولی در این رشته باید در کنکور سراسری ثبت نام نمایید . 

تاریخچه شنوایی سنجی

تاریخ پیدایش رشته شنوایی سنجی را می توان به جنگ های جهانی نسبت داد. بعد از جنگ جهانی سربازانی که بعد از جنگ دچار مشکل شنوایی می شدند به پزشکان مراجعه می کردند و به دنبال درمان آن بودند. همین موضوع سبب شد تا به تدریج رشته شنوایی سنجی به صورت در مراکز علمی سراسر جهان گسترش یابد.

در سال 1352 برای اولین بار رشته شنوایی سنجی در دانشگاه شهید بهشتی تاسیس شد. در سال 1355 دانشکده علوم توانبخشی برای اولین بار در رشته شنوایی سنجی، دانشجویان را پذیرفت و به تدریج به دانشگاه های دیگر (9 دانشگاه) گسترش یافت. مقطع کارشناسی ارشد این رشته نیز در سال 1371 راه اندازی شد.

کارشناسی رشته شنوایی سنجی در یک نگاه

در جدول و نمودار زیر به اجمال رشته شنوایی سنجی را بررسی می کنیم

شنوایی سنجی یا ادیومتریست 

رشته شنوایی سنجی یا ادیومتری رشته ای نوظهور است که در آن به دانشجویان شنوایی سنجی آموخته می شود وظایف ادیومتریست را به خوبی انجام دهد. شنوایی سنجی زیر مجموعه علوم پزشکی است و وظیفه آن مراقبت از شنوایی و سلامت گوش و کشف و درمان اختلالات شنوایی است.

ادیومتریست کسی است که به ارزیابی و تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل، پیشگیری و مراقبت از شنوایی (در برخی از مراکز و کارخانجات که ممکن است به شنوایی کارکنان آسیب بزند)، توانبخشی شنوایی، و آموزش به افراد کم شنوا (مثل نحوه استفاده از سمعک) می پردازد. او با استفاده از ابزار شنوایی سنج می کوشد تا با بررسی میزان شنوایی مراجع بکوشد تا خسارات کم شنوایی یا ناشنوایی را به حداقل برساند.

وظایف شنوایی سنجی

• تهیه گزارشات لازم برای پزشک معالج
• قالب گیری و ساخت قالب گوش و سمعک
• انجام برنامه های غربالگری شنوایی نوزادان، خردسالان، و کودکان در سنین مدرسه
• پیشگیری از آسیب شنوایی، حفاظت شنوایی
• انجام آزمایش های تکمیلی و تشخیص محل ضایعه در سیستم شنوایی
• تشخیص عیب و رفع دستگاه های شنوائی (مثل اریومتری، امیدانس، سمعک، و ...)
• برنامه ریزی و انجام غربالگری در جمعیت هایی نظیر مراکز کارگاهی، نظامی، اردوگاه ها، و ... و ارائه مشاوره شنوایی شناسی در این حیطه
• آگاه سازی و آموزش عمومی درباره عوامل تاثیرگذار بر ایجاد اختلالات و آسیب های شنوایی و تعادل مانند: ازدواج فامیلی، انواع آلاینده ها، و ...
• انجام معاینات بالینی و آزمون های رفتاری و فیزیولوژیک (مثل ایمیتانس ادیومتری) برای بررسی عملکرد شنوایی در کودکان و بزرگسالان و تفسیر نتایج آن ها و ارائه مشاوره شنوایی شناسی دراین حیطه
• ارزیابی وزوز و توانبخشی آن با استفاده از انواع روش های غیردارویی و غیر جراحی
• انتخاب، تجویز، ارزیابی، فیتینگ، کمک به سازگاری و توزیع وسایل شنوایی و ارتباطی فردی و گروهی به منظور تقویت صداها و پیشگیری به موقع از عوارض سوءآسیب های شنوایی
• اجرای برنامه های توانبخشی ادیومتریک شامل گفتارخوانی، رشد مهارت های شنیداری، رشد زبان و ...
• انجام توانبخشی برای افراد کاشت پروتز شده

تجهیزات شنوایی سنجی

• تست ادیومتری
• تست تیمپانومتری و آکوستیک رفلکس
• تست ETF
• تست OAE
• تست ABR
• سمعک قابل کاشت استخوانی BAHA
• تست کورتیکال شنوایی
• تست ASSR
• تست ECOGH
• تست VEMP
• سمعک

رشته شنوایی سنجی برای چه کسانی مناسب است؟

مهم ترین ویژگی ای که دانشجوی شنوایی سنجی و ادیومتریست باید داشته باشد، دقت است؛ چراکه پایه و اساس رشته شنوایی سنجی با دقت می تواند به بیماری ها و اختلالات شنوایی پی ببرد. همچنین فرد ادیومتریست باید صبور باشد و با حوصله به معاینه و درمان بیماری ها بپردازد.

این رشته برای افرادی که از خون و صحنه های ناخوشایند رشته های بالینی گریزان اند و در عین حال می خواهند روپوش سفید پزشکی برتن کنند، مناسب است. درس فیزیک نیز در این رشته اهمیت دارد. اگر به این درس علاقه دارید، این رشته برای شما مناسب است. علاوه براین، رشته شنوایی سنجی رشته ای نوپاست و بیشتر منابع درسی آن به زبان انگلیسی است. پس دانستن زبان انگلیسی نیز ضروری است.

ضریب دروس در رشته شنوایی سنجی

رشته شنوایی سنجی در زیرگروه 1 قرار دارد؛ به همین علت همانند رشته های پزشکی و دندانپزشکی، مطالعه و تسلط بر دروس زیست شناسی و شیمی برای کنکور تجربی اهمیت بالایی دارد. زیرا زیست شناسی ضریب 4 و شیمی ضریب 3 را در کنکور سراسری تجربی دارد. درس های دیگر مثل فیزیک و ریاضیات مهم هستند و ضریب آن ها 2 است. زمین شناسی برای رشته شنوایی سنجی برخلاف رشته داروسازی ضریب صفر را دارد.

3 شاخص اصلی رشته شنوایی‌شناسی

رشته شنوایی‌شناسی سه شاخه اصلی دارد که به شرح زیر می باشد:

• شنوایی‌ شناسی تشخیصی : این شاخه از رشته شنوایی شناسی به ارزیابی سیستم شنوایی و تعادل و تشخیص ضایعات آن می پردازد و سپس نتیجه را به پزشک گزارش می دهد.
• شنوایی‌ شناسی توانبخشی :در این شاخه فارغ اتحصیلان می توانند به تعیین و تجویز و همچنین ارزیابی مشخصات الکترو آکوستیکی و نوع سمعک و قالب مورد نیاز هر فردی که مشکل شنوایی دارد بپردازند و لب‌خوانی و گفتار خوانی را به افراد کم شنوا یا ناشنوایان آموزش دهند.
• شنوایی‌ شناسی حفاظت و پیشگیری :در این شاتخه به منظور به حداقل رساندن خسارت های ناشی از آلودگی صوتی با استفاده از آزمون غربالگری و نیزمشاوره و اجرای برنامه‌های حفاظت شنوایی آلودگی‌ های صوتی کارخانجات و مراکز پر سر و صدا را مورد بررسی قرار می دهند.

دوره تحصیل کارشناسی رشته شنوایی سنجی

مقطع کارشناسی رشته شنوایی سنجی 4 ساله (8 یا 9 ترم) است. دانشجویان رشته شنوایی سنجی می بایست 130 واحد درسی را بگذرانند.

واحدهای درسی دوره کارشناسی شنوایی سنجی:

• واحدهای درس های عمومی: 22 واحد
• واحدهای درس‌های پایه: 24 واحد
• واحدهای درس‌های اختصاصی : 62 واحد
• واحدهای درس های کارآموزی در عرصه : 22 واحد

درس های عمومی شنوایی سنجی

• دو درس از دروس مبانی نظری اسلام
• یک درس از دروس اخلاق اسلامی
• یک درس از دروس انقلاب اسلامی
• یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
• ادبیات فارسی
• زبان انگلیسی عمومی
• تربیت بدنی (1)
• تربیت بدنی (2)
• جمعیت و تنظیم خانواده

درس‌های پایه کارشناسی شنوایی سنجی

• فیزیک صوت
• بهداشت عمومی
• روانشناسی عمومی
• آناتومی عمومی با تاکید بر سر و گردن
• اصول توانبخشی
• ضروریات بافت شناسی و آسیب شناسی
• آناتومی و فیزیولوژی مغز و اعصاب
• فیزیولوژی عمومی
• بیوشیمی
• رادیولوژی سر و گردن
• بیماری های مغز و اعصاب
• ژنتیک در پزشکی
• بیماری های کودکان

درس های اختصاصی کارشناسی شنوایی سنجی

• آناتومی و فیزیولوژی دستگاه شنوایی و تعادل
• رشد طبیعی زبان و گفتار
• مبانی علم شنوایی
• آکوستیک و سایکوآکوستیک
• ارزیابی پایه شنوایی
• اختلالات ارتباطی
• روانشناسی و مشاوره کم شنوایان
• مبانی زبانشناسی و آواشناسی اکوستیک
• اختلالات زبان و گفتار
• ارزیابی تکمیلی شنوایی
• کاربرد داروشناسی در شنوایی شناسی
• آزمون های فیزیولوژیک شنوایی 1
• تجهیزات شنوایی و اصول کالیبراسیون آن ها
• بیماری های گوش و حلق و بینی و روش های درمانی
• اصول و مبانی شنوایی شناسی توانبخشی
• زبان انگلیسی تخصصی
• زبان آموزی به افراد کم شنوا
• ارزیشابی تجویز و تنظیم وسایل کمک شنوایی و ارتباطی
• قالب گیری
• آزمون های رفتاری سیستم مرکزی شنوایی
• شنوایی شناسی صنعتی
• آزمون های فیزیولوژیک شنوایی 2
• شنوایی شناسی کودکان
• تربیت شنوایی
• شنوایی شناسی بالینی
• مدیریت در شنوایی شناسی
• سمینار در شنوایی شناسی

درس های کارآموزی در عرصه کارشناسی شنوایی سنجی

• کارآموزی ارزیابی شنوایی بزرگسالان 1
• کارآموزی ارزیابی شنوایی بزرگسالان 2
• کارآموزی ارزیابی شنوایی بزرگسالان 3
• کارآموزی در درمانگاه ENT
• کارآموزی ارزیابی، تجویز و تنظیم وسایل کمک شنوایی و ارتباطی 1
• کارآموزی ارزیابی شنوایی بزرگسالان 4
• کارآموزی ارزیابی شنوایی کودکان 1
• کارآموزی ارزیابی، تجویز و تنظیم وسایل کمک شنوایی و ارتباطی 2
• کارآموزی ارزیابی شنوایی کودکان 2
• کارآموزی غربالگری شنوایی نوزادان و کودکان
• کارآموزی ارزیابی وزوز و سیستم مرکزی شنوایی
• کارآموزی ارزیابی شنوایی بزرگسالان 5
• کارآموزی تربیت شنوایی 1
• کارآموزی ENG و ERA
• کارآموزی ارزیابی، تجویز و تنظیم وسایل کمک شنوایی و ارتباطی 3
• کارآموزی ارزیابی شنوایی کودکان 3
• کارآموزی تربیت شنوایی 2
• کارآموزی ارزیابی شنوایی بزرگسالان 6

کارآموزی در عرصه رشته شنوایی سنجی

هدف از کارآموزی در عرصه شنوایی سنجی کسب مهارت در انجام وظایفی است که در شرح وظایف ادیومتریست آورده شده است. لازمه مهارت در انجام مراقبت های شنوایی سنجی ، حضور تمام وقت، کامل و منظم در عرصه ارائه خدمات و انجام مستقل، نیمه مستقل و با نظارت مراقبت ها برای کسب مهارت در شنوایی سنجی است. واحد کارآموزی در عرصه 22 واحد است. ساعت حضور دانشجویان شنوایی سنجی در عرصه تابع ساعت کاری ادیومتریست ها است.

دانشگاه های پذیرنده رشته شنوایی سنجی

با توجه به این که رشته شنوایی سنجی رشته ای نوپا در ایران است فقط 9 دانشگاه در این رشته پذیرش دارند. دانشگاه های پذیرنده رشته شنوایی سنجی عبارتند از؛

• دانشگاه های علوم پزشکی تهران
• دانشگاه شهید بهشتی
• دانشگاه شیراز
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه علوم پزشکی ایران
• دانشگاه تبریز
• دانشگاه جندی شاپور اهواز
• دانشگاه بابل
• دانشگاه همدان

طرح دوساله شنوایی سنجی

گذراندن طرح دوساله در رشته بینایی سنجی برخلاف رشته هایی نظیر پزشکی، دندانپزشکی، و ... اجباری نیست و به صورت اختیاری و مازاد بر نیاز صورت می گیرد.

محل کار شنوایی شناس:

شنوایی شناس میتونه در بیمارستان های دولتی و خصوصی، درمانگاه ها، کلینیک های خصوصی، مراکز ارزیابی شنوایی سنجی خصوصی، مراکز بهزیستی (مثل مدارس ناشنوایان، مرکز نگهداری سالمندان، کودکان، معلول ها، جانبازها، کودکان استثنایی)، توی مدارس، پزشکی قانونی، مرکزهای نظامی، کارخونه ها، شرکت های واردکننده سمعک و تجهیزات شنوایی شناسی کار کنه.

اگه سرمایه داشته باشه میتونه دفترکار ارزیابی شنوایی هم تاسیس کنه.

کسانی که دکتری شنوایی شناسی دارن هم معمولا میرن دنبال استخدام به عنوان هیات علمی.

شرایط تاسیس دفترکار شخصی:

واسه تاسیس دفترکار ارزیابی شنوایی باید سابقه کار هم داشته باشید که شهر به شهرفرق داره مثلا واسه تهران و کرج حدود ۶ سال و بعضی شهرستان ها کمتر حدود ۴ سال سابقه کار میخواد. سابقه کار چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی جاهایی که پروانه معتبر دارن قبوله. کسی هم که بره طرح یا بره خدمت سربازی اون مدت حدود ۲ سال هم براش سابقه کار حساب میشه.

هزینه تاسیس دفترکار شخصی:

واسه تاسیس دفترکار ارزیابی شنوایی یه سرمایه اولیه میخوایید که یه جا اجاره کنید یا بخرید. بعضی دستگاه های ضروری هم لازمه که اول کار بخرید. حالا اینکه شما بخواهید کدوم دستگاه ها رو اول کار داشته باشید، دست دوم بخرید یا نو بخرید سرمایه ای که لازمه فرق میکنه. الان مثلا اگه بخواهید اتاق آکوستیک بخرید حدود ۵ تومنی داره، دستگاه آدیومتر ۱ تا ۲ تومن، دستگاه ABR حدود ۱۰ میلیون داره بالاتر پایین تر هم هست، دیگه هزینه ها متغیره و هر دستگاهی بخواهید بخرید یه قیمتی داره. اما هزینه راه اندازی دفتر نسبت به هزینه هایی که رشته هایی مثل رادیولوژی، داروسازی، علوم آزمایشگاهی و … نیاز دارن خیلی کمتره و با سرمایه کمتر هم میشه دستگاه ها رو خرید و کار رو شروع کرد.

یکی از مسائل شنوایی سنجی ها اینست که آن ها نمی توانند کار پزشکان را کنند و بسیار اتفاق می افتد که متخصصان گوش، حلق و بینی بعد از بررسی بیمار آن ها را به ادیومتریست معرفی می کنند. درواقع ادیومتریست ها باید درکنار متخصصان گوش، حلق و بینی کار کنند اما پذیرش متخصصان گوش،حلق و بینی از کارشناسان شنوایی سنجی کمتر است و به لحاظ بازار کار مشکلاتی را ایجاد می کند. علاوه بر آن تهیه وسایل و تجهیزات شنوایی سنجی پرهزینه است.

رشته شنوایی سنجی کاربردهای بسیاری در جامعه دارد اما به اندازه کافی شناخته شده نیست و تمرکز بازار کار آن در تهران است.

بازار کار و درآمد رشته شنوایی سنجی

درآمد کارشناسان شنوایی سنجی بسیار متنوع است و به عوامل گوناگون بستگی دارد؛ عواملی مثل محل کار، دولتی یا خصوصی بودن آن، تجربه و مهارت ادیومتریست، تعداد متخصصان گوش، حلق و بینی که با آن ها همکاری می کنند و ... . فارغ التحصیلان شنوایی سنجی می توانند در مراکز شنوائی شناسی خصوصی، دولتی، بیمارستان ها، درمانگاه ها و مجتمع‌های توانبخشی، کارخانه‌ها و مراکز صنعتی برای ارزیابی صوت و اثرات و پیشگیری، مدارس (عادی و استثنائی)، خانه‌های بهداشت، کلینیک های خصوصی و مؤسسات شنوائی شناسی با همکاری مسؤلین فنی، مراکز مشاوره وابسته به سازمان بهزیستی مشغول به کار شوند.

همچنین کارشناس شنوایی سنجی می تواند با گرفتن مجوز و شرایط (سابقه 6 سال کار در تهران و سابقه 4 سال در شهرستان ها) و سرمایه کافی، مرکز و مطب شنوایی سنجی خصوصی تاسیس کند.

سوالات متداول معرفی رشته شنوایی سنجی: