معرفی رشته علوم تربیتی؛ لیست و چارت دروس، گرایش ها، بازار کار

علوم تربیتی  از رشته‌های علوم انسانی است که به جنبه‌های آموزش و پرورش آدمی و دانش‌های مربوط به آن می‌پردازد. درباره مفهوم آموزش و پرورش باید در نظر داشت که آموزش و پرورش منحصر به فرد، زمان و مکان خاصی نیست. یعنی به‌طور مشخص «آموزش و پرورش» منحصر به مدرسه، دانشگاه یا آموزش دروس خاصی نیست، بلکه آموزش و پرورش برای همه، و در هر زمانی و هر مکانی است. آموزش عمومی، آموزش عالی، آموزش کارکنان، سوادآموزی بزرگسالان ، خودآموزی، آموزش الکترونیکی و مجازی از انواع آموزش محسوب می‌شوند.

نیکولاس موری باتلر با کمک جان دیویی (پدر علم تربیت) علوم تربیتی را به عنوان رشته ای دانشگاهی برای نخستین بار در سال 1880 میلادی در دانشگاه کلمبیا تاسیس کرد. در ایران نیز رشته علوم تربیتی توسط محمدباقر هوشیار، عیسی صدیق، و اسدالله بیژن در سال 1313 شمسی در دانشگاه تهران تاسیس شد.

وظایف کارشناس علوم تربیتی

در اکثر مواقع کارشناسان علوم تربیتی جذب وزارت آموزش پرورش می شوند یا به عنوان معلم در مراکز مختلف آموزشی مشغول به کار می شوند. شرح وظایف آنان عبارتند از؛

• توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان
• ارجاع دانش آموزان در صورت وجود مشکلات درسی و اخلاقی به مشاور پایه
• تفهیم درست و صحیح مطالب درسی به دانش آموزان
• انجام ارزشیابی پایانی در فرآیند یاددهی و یادگیری
• تعیین حیطه های شناختی در سئوالات ارائه شده ( دانش ، کاربرد ، درک فهم ، تجزیه و تحلیل)
• بررسی علل ضعف درسی دانش آموزان و ارائه راهنمایی های لازم به آن ها
• استفاده از الگوهای جدید تدریس ، ایجاد تنوع در تدریس و انگیزه و خلاقیت در دانش آموزان
• کنترل کیفی تکالیف یا تحقیقات ارائه شده قبل از تدریس و ارائه گزارش در دفتر کلاس

رشته علوم تربیتی برای چه کسانی مناسب است؟

• علاقمند به تحصیل در رشته علوم تربیتی
• فن بیان مناسب
• بسیار صبور و با حوصله
• آشنایی با علم روانشناسی
• شناسایی نقاط ضعف و قوت دانش آموز
• خلاقیت و نوآوری در به کارگیری روش های برای آموزش و تربیت

ضریب درسی رشته علوم تربیتی در کنکور سراسری

رشته علوم تربیتی در زیرگروه 5 کنکور آزمایشی انسانی قرار دارد و درس های مهم برای قبولی در رشته علوم تربیتی عبارتند از؛

درس	ضریب درس
روان شناسی	3
علوم اجتماعی	3
ریاضی	3
اقتصاد	2
زبان و ادبیات فارسی	2
فلسفه و منطق	2
زبان عربی	1
تاریخ	1
جغرافیا	1

 

گرایش های کارشناسی رشته علوم تربیتی

گرایش های رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی عبارتند از؛

• تکنولوژی آموزشی
• مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی
• آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی
• آموزش و پرورش کودکان استثنایی

تکنولوژی آموزشی

 تکنولوژی آموزشی از گرایش های رشته علوم تربیتی به دنبال طراحی، اجرا و بررسی و ارزیابی نظام های آموزشی است به طوری که این نظام های آموزشی هم برای معلمان و تدریس آن ها کارآمد باشد و هم مسئولان نظام آموزشی بهترین شیوه تدوین کتب درسی، مدیریت آموزشی، ارزیابی و نظارت آموزشی را به کار بندند.

مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی

 مدیریت و برنامه ریزی آموزشی تلفیقی از رشته های روانشناسی، جامعه شناسی، فلسفه، مدیریت، آمار، زبان، و مشاوره است و به دنبال ایحاد شرایط و فرصت های یادگیری و آموزش برای گروه های نیازمند یادگیری است. همچنین یکی از اهداف گرایش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی تربیت نیروی متخصص در امر آموزش و تربیت است.

آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی

گرایش آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی به دنبال تربیت آموزگار و مربی است تا بتواند در بخش های گوناگون نظیر موسسات پیش دبستانی، مدارس ابتدایی، کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان، و ... فعالیت کند که در ایران نسبتا جدید بوده است. 

آموزش و پرورش کودکان استثنایی

 آموزش و پرورش کودکان استثنایی به دنبال تربیت معلمان و دبیرانی است که بتوانند به آموزش و پروش دانش آموزان با نیاز های ویژه (استثنائی) دوره ابتدایی بپردازند. هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنایی فراهم آوردن فرصت‌های مناسب و امکانات آموزشی ویژه برای این دسته از کودکان است.

دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی

دوره کارشناسی رشته علوم تربیتی 4 ساله و معادل 8 ترم تحصیلی است. دانشجویان علوم تربیتی موظفند 139 واحد درسی را در این مدت بگذرانند. همچنین بعد از گذراندن دوسال از دوره تحصیل خود می توانند یکی از گرایش های علوم تربیتی را انتخاب کنند.

واحدهای درسی دوره کارشناسی علوم تربیتی عبارتند از؛

دروس عمومی: 22 واحد

دروس پایه: 20 واحد

دروس اصلی:70 واحد

دروس تخصصی: 18 واحد

دروس اختیاری: 10 واحد

 

دروس عمومی کارشناسی علوم تربیتی

مبانی نظری اسلام	اخلاق اسلامی	انقلاب اسلامی
تاریخ وتمدن اسلامی	آشنایی با منابع اسلامی	دانش خانواده و جمعیت
ادبیات فارسی	زبان عمومی	تربیت بدنی 1 و 2

دروس پایه کارشناسی علوم تربیتی

تاریخ آموزش و پرورش در اسلام و ایران	فلسفه آموزش و پرورش	اصول و مبانی آموزش و پرورش	آموزش و پرورش تطبیقی
آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه	اخلاق اسلامی	روش ها و فنون تدریس	روان شناسی عمومی
روان شناسی تربیتی	روان شناسی رشد (1)	روان شناسی رشد (2)	جامعه شناسی عمومی
جامعه شناسی آموزش و پرورش	آموزش و پرورش کودکان استثنایی	مقدمات مدیریت آموزشی	مقدمات مشاوره و راهنمایی
مقدمات برنامه ریزی آموزشی و درسی	مقدمات تکنولوژی آموزشی	آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری	روش های آماری در علوم تربیتی
مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی	سنجش و اندازه گیری در علوم تربیتی	اقتصاد آموزش و پرورش

دروس اختیاری کارشناسی علوم تربیتی

بهداشت مدارس	بهداشت عمومی	انسان شناسی در اسلام
کلیات اقتصاد	کلیات فلسفه	روان شناسی شخصیت
روان شناسی اجتماعی	آموزش بزرگسالان	مسائل آموزش و پرورش ایران

دروس تخصصی رشته آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی

آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی	اصول بهداشت و کمک های اولیه	روان شناسی بازی	تفاوت های فردی کودکان
بهداشت و تغذیه مادر و کودک	مدیریت مراکز پیش دبستانی و دبستانی	تهیه و کاربرد وسایل مواد آموزشی	کاردستی و مهارت های فنی
آشنایی با مفاهیم و روش تدریس ریاضیات	آموزش هنر	مشاهده (کارورزی1)	کارورزی (2) پیش دبستانی
کارورزی(3) دبستان	کارورزی (4)	قصه گویی و نمایش خلاق	حرکت ورزشی و سرودهای خاص کودکان
زبان آموزی	مشاوره کودک	کار و آشنایی با طبیعت و زندگی اجتماعی	روش تدریس علوم اجتماعی و تجربی
روانشناسی آموزش خواندن	ادبیات کودکان	آشنایی با فعالیت های تربیتی - اجتماعی

دروس تخصصی رشته آموزش و پرورش کودکان استثنائی

فیزیولوژی	بازی و حرکت درمانی	تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی
روش های تدریس علوم تجربی و اجتماعی	روش تدریس ریاضی	روان شناسی عقب ماندگی ذهنی
روش تدریس زبان فارسی	روش های بازپروری حرفه ای	آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی
اختلالات رفتاری - عاطفی	اختلالات گویایی	کارورزی در روش های تدریس
اختلالات یادگیری ویژه	روش های تغییر رفتار	روش های بازپروری اجتماعی
گفتار درمانی	کارورزی در روش های بازپروری	بهداشت و کمک های اولیه
روش های بازپروری حسی – حرکتی	آزمون های تشخیص عقب ماندگی ذهنی	روش های مشاوره و مصاحبه

دروس تخصصی رشته تکنولوژی آموزشی

سمینار در برنامه ریزی درسی و آموزشی	اصول طراحی پیام های آموزشی	اصول عکاسی	انتخاب ، بهره برداری و ارزیابی مواد و وسایل آموزشی
مبانی ارتباط انسانی	تولید برنامه های تلویزیونی	آموزش باروش مبتنی بر سیستم ها	کارورزی ها و اجرای پروژه های فردی
تولید برنامه های تلویزیونی	تولید فیلم های آموزشی	ارزیابی نظام های کوچک آموزشی	برنامه ریزی درسی متوسطه
تولید مواد آموزشی	اصول برنامه ریزی درسی و تحلیل محتوا	سمینار در تکنولوژی آموزشی	رادیو- تلویزیون آموزشی
جامعه شناسی ارتباطی	برنامه ریزی درسی ابتدایی	تئوری ها و روش های کاربرد در رسانه های جمعی	آموزش برنامه ای
اصول طراحی نظام های آموزشی	کارورزی ها و اجرای پروژه های گروهی	برنامه ریزی درسی آموزش عالی و بزرگسالان	آشنایی با مراکز مواد آموزشی

دروس تخصصی رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی

اصول مدیریت آموزشی	اصول حسابداری	روابط انسانی در سازمان های آموزشی
روان شناسی اجتماعی در تعلیم و تربیت	سازمان و قوانین آموزش و پرورش ایران	نظارت و راهنمایی تعلیماتی
برنامه ریزی آموزش ضمن خدمت	اصول برنامه ریزی آموزشی	پروژه تحقیقاتی
راهنمایی تحصیلی و شغلی	مدیریت اسلامی	متون زبان خارجه
کار عملی مدیریت در آموزشگاه	مسائل نوجوانان و جوانان	مبانی امور مالی و تنظیم بودجه در آموزش و پرورش
اصول برنامه ریزی درسی	کاربرد مقدمات کامپیوتر در مدیریت آموزشی	متون زبان خارجه در مدیریت آموزشی
آموزش بزرگسالان	کار عملی مدیریت در سازمان ها

چارت دروس کارشناسی رشته علوم تربیتی

curriculum-of-educational-sciences.pdf [حجم: 283.29 کیلوبایت] (تعداد دانلود: 285)

دانشگاه های پذیرنده رشته علوم تربیتی

دانشگاه های دولتی پذیرنده رشته علوم تربیتی عبارتند از؛

دانشگاه الزهرا (س) – تهران (ویژه خواهران)	دانشگاه اصفهان	دانشگاه تهران	دانشگاه تبریز
دانشگاه علامه طباطبایی - تهران	دانشگاه اراک	دانشگاه شاهد - تهران	دانشگاه شیراز
دانشگاه فردوسی مشهد	دانشگاه شهید چمران - اهواز	دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - تبریز	دانشگاه سمنان
دانشگاه قم	دانشگاه سیستان و بلوچستان - زاهدان	دانشگاه بوعلی سینا - همدان	دانشگاه شهید باهنر - کرمان
دانشگاه بیرجند	دانشگاه کاشان	دانشگاه کردستان - سنندج	دانشگاه گیلان - رشت
دانشگاه ارومیه	دانشگاه حکیم سبزواری - سبزوار	دانشگاه خوارزمی - تهران (محل تحصیل واحد کرج)	دانشگاه لرستان - خرم آباد
دانشگاه سیدجمالالدین اسدآبادی همدان	دانشگاه مازندران - بابلسر	دانشگاه محقق اردبیلی - اردبیل	دانشگاه بجنورد
دانشگاه شهید بهشتی - تهران	دانشگاه ملایر	دانشگاه یزد

دانشگاه های غیرانتفاعی پذیرنده رشته علوم تربیتی عبارتند از؛

• دانشکده غیرانتفاعی رفاه - تهران (ویژه خواهران)
• موسسه غیرانتفاعی آل طه - تهران (ویژه خواهران)
• موسسه غیرانتفاعی آمل
• موسسه غیرانتفاعی جهاد دانشگاهی - کاشمر
• موسسه غیرانتفاعی زند دانش گستر - شیراز
• موسسه غیرانتفاعی سمنگان - آمل
• موسسه غیرانتفاعی شفق – تنکابن

همچنین این رشته در دانشگاه های آزاد اسلامی و پیام نور تدریس می شود.

 

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

فارغ التحصیلان کارشناسی رشته علوم تربیتی می تواننددر مقطع کارشناسی اشرد و دکتری ادامه تحصیل دهند.

رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی ارشد

رشته ی علوم تربیتی در مقطع ارشد دارای 13 گرایش است.

• برنامه‌ ریزی آموزشی
• آموزش و پرورش تطبیقی
• برنامه‌ ریزی درسی
• تحقیقات آموزشی
• آموزش و پرورش استثنایی
• روانشناسی تربیتی
• آموزش بزرگسالان
• مشاوره و راهنمایی
• آموزش و بهسازی منابع انسانی
• تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت
• تکنولوژی آموزشی
• مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزش عالی
• سنجش و اندازه‌ گیری در آموزش و پرورش

رشته علوم تربیتی در مقطع دکتری

رشته علوم تربیتی در مقطع دکتری در گرایش های زیر دانشجو می پذیرد.

• رشته های تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت
• برنامه‌ ریزی درسی
• روانشناسی تربیتی
• سنجش آموزش
• برنامه‌ ریزی توسعه آموزش عالی
• برنامه‌ ریزی درسی در آموزش عالی
• مدیریت آموزش عالی
• اقتصاد آموزش عالی
• برنامه‌ ریزی آموزش از راه دور

مزایا و معایب رشته علوم تربیتی

از مزایای رشته علوم تربیتی این است که بیشترین حوزه کاری اش کودکان و نوجوانان است و کسانی که بسیار عاطفی هستند می توانند در این حوزه وارد و موفق شوند. از معایب رشته علوم تربیتی به این مورد می توان اشاره کرد که هنوز در ایران ناشناخته است.

بازار کار و درآمد رشته علوم تربیتی

فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی می توانند در حوزه های آموزشی کلیه موسسات آموزشی دولتی و خصوصی فعالیت کنند و بیشترین حوزه پذیرش آن ها، آزمون های استخدامی وزارت آموزش و پرورش است.

موقعیت شغلی رشته علوم تربیتی در ایران

موقعیت شغلی رشته علوم تربیتی ، استفاده از توانایی فارغ التحصیلان آن در آموزش و پرورش و بعد از آن صدا و سیما است ولی در عمل به سختی جذب این مراکز می شوند. فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی می توانند مجوز تأسیس مهد كودک و آمادگی را اخذ كرده و در این زمینه فعالیت كنند.

از جمله مهمترین فرصت های شغلی برای داوطلبان این رشته می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• استخدام در آموزش و پرورش به عنوان کارشناسی تربیتی
• استخدام در سازمان بهزیستی به عنوان کارشناس بازپروری و تربیتی
• استخدام در وزارت ارشاد به عنوان مربی و استاد دانشگاه
• استخدام در مراکز خصوصی و دولتی آموزش کودکان استثنایی
• مربی کارورزی دانشجویان تربیت معلم
• استخدام به عنوان کارشناس گزینش و مدیریت منابع انسانی در سازمان ها
• استخدام به عنوان کارشناس گزینش و کارشناس بازپروری وزارت بهداشت

سوالات متداول رشته علوم تربیتی

رشته علوم تربیتی به انگلیسی؟

Education