درمان تبخال با آسیکلوویر؛ کاربرد و نحوه مصرف، عوارض و تداخل

آسیکلوویر (Aciclovir) از داروهای ضدویروس است که برای درمان و پیشگیری از عفونت های ویروسی به اشکال قرص، کرم موضعی، پماد چشمی و ویال تزریقی تجویز می شود.

اگر شما به دنبال اطلاعاتی از قرص آسیکلوویر ۴۰۰ و 200 ، کاربرد، مقدار و روش مصرف، عوارض جانبی و تداخل دارویی آن هستید تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا به سوالاتی مانند نحوه مصرف قرص آسیکلوویر 400 برای تبخال چگونه است؟ قرص آسیکلوویر 400 هر چند ساعت یک بار مصرف شود؟ قرص آسیکلوویر برای آبله مرغان تجویز می شود؟ زمان مصرف قرص آسیکلوویر 400 برای تبخال لب کی است؟ و... پاسخ دهیم:

 آسیکلوویر چیست؟

آسیکلوویرداروی ضد ویروس است که برای درمان و پیشگیری از عفونت های ویروسی مانند تبخال لب و دهان، تبخال تناسلی، زونا، مننژیت ناشی از ویروس هرپس و درمان عفونت ناشی از وارسیلا (آبله مرغان) تجویز می شود. داروی آسیکلوویر بیماری تبخال را درمان نمی‌کند اما شدت و طول درگیری با ویروس را کاهش می‌دهد. 

هشدار مصرف آسیکلوویر

• آلرژی: قبل از مصرف داروی آسیکلوویر، در صورت داشتن سابقه آلرژی وحساسیت به این دارو یا هر داروی دیگری، حساسیت غذایی، حساسیت به مواد نگهدارنده و حساسیت به حیوانات را به پزشک خود اطلاع دهید.
• بارداری: مصرف آسیکلوویر در بارداریدر گروه B قرار دارد یعنی قابل استفاده و در مطالعات حیوانی شواهدی دال بر خطرناک بودن این دارو مشاهده نشده است اما بهتر است مصرف قرص آسیکلوویر ۲۰۰ در بارداری‌ فقط در مواردی که به وضوح مورد نیاز باشد،مصرف شود.
• شیردهی: قرص آسیکلوویر در شیردهی منع مصرف دارد زیرا به شیر مادر منتقل می شود و خطراتی را برای نوزاد در بردارد.
• کودکان: مصرف آسیکلوویر در کودکان باعث اثرات و یا مشکلات مختلفی نسبت به بزرگسالان نمی شود.
• سالمندان: مصرف آسیکلوویر در سالمندان ممکن است در سیستم عصبی مرکزی آنان تاثیر بگذارد و باعث اضطراب، سردرگمی، سرگیجه، خواب آلودگی شود.
• خواب آلودگی: مصرف داروی آسیکلوویر ممکن است شما را دچار سرگیجه یا خواب آلودگی کند.بنابراین رانندگی نکنید و از ماشین آلات استفاده نکنید.
• الکل:مصرف همزمان داروی آسیکلوویر  با الکل یا ماری جوانا (حشیش) می‌تواند سرگیجه یا خواب آلودگی شما را بیشتر کند.
• احتیاط مصرف: در صورت وجود هیدراتاسیون، اختلال کار کلیه یا اختلالات نورولوژیک باید داروی آسیکلوویر با احتیاط فراوان مصرف شود.
• جراحی: قبل از هرگونه عمل جراحی، پزشک خود را در جریان مصرف داروی آسیکلوویر قرار دهید.
•  واکسیناسیون: هنگام مصرف آسیکلوویر از انجام واکسیناسیون مثل واکسن آبله مرغان خودداری کنید، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.
• حساسیت پوست: داروی آسیکلوویر ممکن است باعث حساسیت پوست به آفتاب شود. بنابراین سعی کنید حین درمان با این دارو از قرار گرفتن غیرضروری در برابر نور آفتاب پرهیز کرده، لباس مناسب بپوشید و از عینک آفتابی و کرم‌های ضد آفتاب استفاده نمایید.
• زنان باردار اگر به تبخال تناسلی مبتلا هستند باید قبل از زایمان، آن را درمان کنند تا در هنگام زایمان به کودک منتقل نشود.

کاربردهای آسیکلوویر

• زونا
• آبله مرغان
• تبخال تناسلی
• تبخال لب و دهان
• مننژیت ناشی از ویروس هرپس

 13 نکته درباره نحوه استفاده از آسیکلوویر

1. قبل از شروع درمان با داروی آسیکلوویر، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
2. دوز و مقدار داروی آسیکلوویر، از فردی به فرد دیگر متفاوت است.بنابراین دارو را دقیقا همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید.
3. در طول درمان با داروی داروی آسیکلوویر، به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا روند بهبودیتان را زیرنظر داشته باشد.
4. در صورتی که مدتی بعد از مصرف قرص آسیکلوویر، علائم بیماریتان بهبود نیافت یا حتی بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
5. دوره درمان با قرص آسیکلوویر را کامل کنید تا عفونت درمان شود و از عود بیماری جلوگیری شود، حتی اگر احساس بهبودی می‌کنید.
6. از تماس جنسی با شرکای جنسی غیر آلوده در زمانی که ضایعات هرپس تناسلی و علائم بیماری وجود دارد اجتناب شود زیرا ریسک آلوده شدن شریک جنسی وجود دارد.
7. بیمار در هنگام مصرف آسیکلوویر می‌بایست مایعات زیادی بنوشید.
8. کرم موضعی آسیکلوویر نباید برای درمان هرپس تناسلی استفاده شود و فقط جهت تبخال مصرف می شود.
9. کرم آسیکلوویر را نباید داخل دهان یا بینی یا پوست سالم و چشم استفاده کرد.
10. دست ها را قبل و بعد از استفاده از کرم آسیکلوویر بشویید.
11. داروی آسیکلوویر مانع از سرایت بیماری به دیگران نخواهد شد بنابراین از اینکه مناطق آلوده به ویروس در تماس با سایر افراد قرار بگیرد، ممانعت کنید. 
12. قبل از استفاده از کرم موضعی آسیکلوویر نواحی تحت تأثیر هرپس، آبله مرغان و زونا باید تا حد امکان تمیز و خشک باشند.
13. برای جلوگیری از تحریک زخمها (تاولها) از پوشیدن لباس‎‌های چسبان اجتناب کنید.

توجهات پزشکی - پرستاری داروی آسیکلوویر

• جذب گوارشی آسیکلوویر تحت تاثیر غذا نمی باشد.
• اندازه گیری غلظت BUN و کراتینین قبل و در حین درمان با آسیکلوویر
• نگهداری حجم ادرار به میزان 500 سی سی به ازاء هر گرم داروی مصرفی در تزریق وریدی آسیکلوویر
• استفاده از آسیکلوویر به مدت کمتر از شش ماه برای جلوگیری از مقاومت ویروسی و بروز عوارض جانبی

توجهات بیمار - خانواده داروی آسیکلوویر

• روزانه 2 تا 3 لیتر مایعات استفاده کنید.
• از دستکاری ضایعات هرپس بپرهیزید.
• دوز و روش مصرف آسیکلوویر را مطابق دستور پزشک اجرا کنید.
• با توجه به هایپرپلازی لثه ها، مراقبت های دهان و دندان را مورد توجه قرار دهید.
• در طول درمان با آسیکلوویر در صورت مشاهده این علائم به پزشک اطلاع دهید: ضعف، سرگیجه، سردرد، درد عضلانی، اختلال تنفسی، درد اپیگاستر، تهوع و استفراغ، عدم تعادل، نبض سریع و نامنظ، هایپوتانسیون، تب و گلو درد.

 اشکال دارویی آسیکلوویر

قرص آسیکلوویر

قرص آسیکلوویر 200 همانند قرص آسیکلوویر 400 برای درمان عفونت‌های ویروسی کاربرد دارد و معمولا در مواردی که نیاز به دوز کمتر و مصرف طولانی مدت باشد، تجویز می شود. همچنین قرص آسیکلوویر ۲۰۰ برای کودکان به دلیل دوز پایین دارو تجویز می شود.

پماد آسیکلوویر

پماد آسیکلوویر یا همان کرم موضعی آسیکلوویر، یکی از اشکال این دارو است که برای بهبود علائم تبخال به صورت موضعی استفاده می‌شود.قبل از استفاده از کرم این دارو باید نکات زیر را رعایت کنید:

• ابتدا دست‌های خود را با آب و صابون قبل و بعد از استفاده از کرم آسیکلوویر بشویید.
• نواحی آسیب‌دیده را قبل از به کار بردن آسیکلوویر تمیز و خشک کنید.
• پماد آسیکلوویر را در محل آسیب‌دیده استعمال‌کنید و به آرامی بر روی ضایعه بمالید.
• پماد آسیکلوویر را معمولا پنج بار در روز (هر ۳ تا ۴ ساعت) به مدت چهار روز برای تب خال‌ها یا مواردی که پزشکتان دستور داده‌است، استفاده کنید.
• به مقدار لازم پماد آسیکلوویر استفاده‌کنید تا تمام نواحی آسیب‌دیده (تبخال‌ها و مناطقی که سوزش، مور‌مور یا قرمزی دارند) را پوشش دهد.

 شربت آسیکلوویر

شربت آسیکلوویر که برای کودکان استفاده می شود، به صورت پودر برای تهیه سوسپانسیون با دوز 200 میلی گرم در داروخانه ها موجود است و دوز آن برای شرایط و بیماری‌های مختلف به شرح زیر است؛

دوز عادی مصرف شربت آسیکلوویر برای درمان آبله مرغان:

• کودکانی که ۴۰ کیلوگرم وزن دارندیا کمتر: ۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن، ۴ بار در روز به مدت ۵ روز
• کودکانی که بیش از ۴۰ کیلوگرم وزن دارند: ۸۰۰ میلی گرم چهار بار در روز به مدت ۵ روز

آمپول آسیکلوویر

آمپول آسیکلوویر که به صورت ویال در داروخانه ها موجود است، زمانی استفاده می‌شود که بیمار سیستم ایمنی ضعیفی دارد یا برای اولین بار تبخال تناسلی در فرد دیده‌‌شود.تزریق آمپول آسیکلوویر به شکل وریدی و معمولا هر ۸ ساعت است که در طول ۱ ساعت به بدن تزریق می‌شود. 

قطره چشمی آسیکلوویر

قطره چشمی آسیکلوویر یا همان پماد چشمی آسیکلوویر، در صورتی که در چشمان بیمار تبخال دیده‌شود و یا عفونت به چشم‌ها سرایت کرده‌باشد از آن استفاده می شود. طریقه استفاده از پماد چشمی ویرولیز به این شکل است که یک سانتی متر از پماد روی چشم، ۵ بار در روز استفاده شود.‌ 

 نحوه مصرف و دوز مصرفی آسیکلوویر

نحوه مصرف و دوز مصرفی آسیکلوویر به سن، نوع و  شدت بیماری، سایر شرایط پزشکی و واکنش به دوز اول دارو بستگی دارد اما مقدار مصرف آسیکلوویر بر اساسن سن معمولا به شیوه ای زیر تجویز می شود: 

مقدار مصرف آسیکلوویر در بزرگسالان

•  عفونت هرپس (تبخال) تناسلی: درمان اولین عفونت: 200 میلیگرم هر 4 ساعت یکبار (از هنگام بیدار شدن) 5 بار در روز و به مدت 10 روز
• درمان تبخال جلدی-مخاطی: در بیمارانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند: 200 تا 400 میلیگرم 5 بار در روز و به مدت 7 تا 10 روز.
• پیشگیری از تبخال جلدی-مخاطی: 400 میلیگرم هر 12 یا هر 24 ساعت.
•  زونا: 800 میلیگرم هر 4 ساعت یکبار (از هنگام بیدار شدن) 5 بار در روز و به مدت 7 تا 10 روز.
•  آبله مرغان: 800 میلیگرم 4 بار در روز و به مدت 5 روز.

مقدار مصرف آسیکلوویر در کودکان

• برای درمان آبله مرغان در کودکان تا 2 سال: ایمنی و اثربخشی دارو اثبات نشده است؛ هرچند سمیت غیر طبیعی و یا مشکلات خاص کودکان در مطالعات انجام شده با دوز 3000 میلیگرم به ازاء هر متر مربع از سطح بدن یا 80 میلیگرم به ازاء هر کیلوگرم از وزن بدن در روز، مشاهده نشده است.
• برای درمان آبله مرغان در کودکان 2-12 سال و با وزن تا 40 کیلوگرم: 20 میلیگرم به ازاء هر کیلوگرم از وزن بدن تا 800 میلیگرم در هر دوز، 4 بار در روز و به مدت 5 روز.
• برای درمان آبله مرغان در کودکان 2-12 سال و با وزن بالای 40 کیلوگرم: دوز دارو همانند بزرگسالان میباشد.

عوارض جانبی آسیکلوویر

عوارض جانبی آسیکلوویر 200 یا آسیکلوویر ۴۰۰ همانند سایر داروها اجتناب ناپذیر است اما در صورت مشاهده هرگونه عارضه با پزشک خود مشورت کنید.از جمله عوارض داروی آسیکلوویر عبارتند از:

• خارش
• ضعف
• خستگی
• اسهال
• استفراغ
• سرگیجه
• ریزش مو
• ناراحتی معده
• تغییر در بینایی
• اختلال در بلع یا تنفس
• درد به خصوص در مفاصل
• افزایش ضربان قلب سریع
• پوست رنگ پریده
• خون در ادرار
• کاهش ادرار

با توجه به اینکه لیست عوارض داروی آسیکلوویر کامل نیست اگر هرگونه عوارض در شما بوجود آمد که فکر می‌کنید به دلیل استفاده از این دارو است، با پزشک خود مشورت کنید.

منع مصرف آسیکلوویر

اگر شرایط یا بیماری‌های زیر را دارید، قبل از مصرف داروی آسیکلوویر، پزشک را از آن مطلع کنید:

• بارداری
• شیردهی
• بیماری کلیوی
• سیستم ایمنی ضعیف
• مشکلات سیستم عصبی
• ابتلا به بیماری دهیدراسیون (کم شدن آب بدن)
• حساسیت به این دارو یا دیگر داروها و مواد

 تداخل دارویی آسیکلوویر

تداخل دارویی آسیکلوویر ممکن است عملکرد و تأثیر داروی را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. بنابراین برای مصرف این دارو، لیست تمام داروهایی که مصرف می‌کنید اعم از داروهای تجویزی و غیرتجویزی (گیاهی، مکمل و …) را با پزشکتان در میان بگذارید. تعدادی از داروهایی که با آسیکلوویر تداخل دارند عبارتند از:

• پروبنزید
• ضد ویروس‌ها
• داروی شیمی درمانی
• آنتی بیوتیک تزریقی
• داروهای اختلالات روده
• داروهای جلوگیری از پس زدن پیوند اعضا
• داروهای تزریقی پوکی استخوان
• بعضی از داروهای مسکن یا آرتریت (از جمله آسپرین)

جدول زیر شامل تمامی تداخلات دارویی آسیکلوویر نیست. به همین دلیل قبل از مصرف با پزشک و یا داروساز مشورت کنید.

جدول تداخل دارویی آسیکلوویر

علائم اووردوز با آسیکلوویر

• تحریک
• تشنج
• خستگی شدید
• از دست دادن آگاهی
• تورم دست، پا، مچ پا یا پایین پاها
• کاهش ادرار

شرایط نگهداری از داروی آسیکلوویر

• آسیکلوویر  را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
• کرم و پماد آسیکلوویر را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
• به تاریخ انقضای داروی آسیکلوویر توجه کنید و اگر تاریخ انقضای آن تمام شده است، از مصرف آن خودداری کنید.

 اطلاعات تخصصی درباره آسیکلوویر

فارماکوکینتیک

فراهمی زیستی خوراکی آسیکلوویر 10 تا 20% می باشد .غذا تاثیری بر روی جذب آسیکلویر ندارد.
آسیکلویر به مقدار وسیعی در مایعات و بافت های بدن منتشر می شود.
بیشترین غلظت آسیکلویر در سیستم عصبی مرکزی و حدود 50% غلظت پلاسمایی آن است.
متابولیسم آسیکلویر کبدی است و عمدتا بصورت تغییرنیافته توسط ترشح توبولار فعال از طریق کلیه دفع می گردد.
جذب پوستی آسیکلویر ناچیز است. نیمه عمر آسیکلویر 2.5 تا 3 ساعت می باشد.

 اسامی تجاری و قیمت آسیکلوویر در ایران

دارو های هم گروه آسیکلوویر

• ادفوویر
• انتکاویر
• ریباویرین
• تلبیوودین
• سیدوفوویر
• فامسیکلوویر
• والاسیکلوویر
• گان سیکلوویر
• والگان سیکلوویر

سخن آخر

قرص آسیکلوویر یک داروی ضد ویروسی است که برای درمان عفونت های ویروسی تجویز می شود و با عوارضی چون سرگیجه، تهوع، استفراغ، اختلالات قاعدگی همراه است.همچنین این دارو با داروهای تزریقی پوکی استخوان و داروهای جلوگیری از پس زدن پیوند اعضا تداخل دارد.

ما در مطلبی به معرفی داروهای ضد ویروس مانند قرص والاسیکلوویرچیست؟ نحوه و موارد مصرف، عوارض و تداخل دارو و کپسول اوسلتامیویر چیست؟ موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی پرداختیم که در صورت تمایل می توانید مطالعه کنید.اگر درباره قرص آسیکلوویر ، نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایر آنها را با مخاطبان به اشتراک بگذارید.