شرایط قبولی در رشته دندانپزشکی؛ معرفی دروس، درآمد و دوره طرح

رشته دندانپزشکی( به انگلیسی Dentistry) یک علم تخصصی است که در مقطع دکترای عمومی مرتبط با نحوه رعایت بهداشت پیشگیری و درمان انواع بیماریهای دهان و دندان است.در این مطلب به بیان دوره تحصیلی رشته دندانپزشکی، بازار کار رشته دندانپزشکی، مزایای و مشکلات رشته دندانپزشکی، توانایی های لازم برای رشته دندانپزشکی و ... می پردازیم.

توانایی‌های مورد نیاز در رشته دندان پزشکی

برای این که دندان پزشک موفقی شوید، باید این ویژگی ها را داشته باشید:

1. آرام، پر تلاش، صبور، با دقت و خلاق 
    این ویژگی ها به شما کمک می کند بتوانید کارهای سخت را در دهان بیمار انجام دهید. زیرا انجام عمل ها و کار ابزار در دهان بیمار که فضای بسیار کوچکی است نیازمند دقت و خلاقیت است و همچنین برای کسب این مهارت نیاز دارید صبور و آرام و پرتلاش باشید.
2. شرایط جسمانی سالم
   دندانپزشکی شغلی است که اصطکاک بدنی بالایی دارد. شما باید پیشگیری های لازم برای جلوگیری از بروز بیماری هایی همچون آرتروز و دیسک کمر داشته باشید زیرا شغل شما ممکن است باعث شود این بیماری ها به سراغتان بیایند.
3. ارتباط اجتماعی بالا
   بسیاری از مردم ترس نا خودآگاهی از دندان درد و دندان پزشک و کلا پزشکی و درمان دارند، بنابراین شما به عنوان یک دندان پزشک باید بتوانید با برقراری ارتباط و ایجاد اعتماد بیمار را تحت کنترل بگیرید.
4. مهارت های عالی شناختی 
   به عنوان یک دندانپزشک باید بتوانید موقعیت های مختلف تجزیه و تحلیل کنید و نیاز های هر بیمار را به درستی شناسایی کنید.

دشواری‌ها و مشکلات تحصیل در این رشته

به علت اینکه دندانپزشکی یک کار عملی است و به صورت مستقیم با بیمار در ارتباط است امکان انتقال بیماری های عفونی مانند ایدز و هپاتیت از بیمار به پزشک تا حد زیادی وجود دارد و در درمان پزشکان باید به کنترل عفونت توجه داشته باشند چون اگر در این زمینه کوتاهی یا اشتباهی صورت گیرد ممکن است عواقب جبران ناپذیری را در پی داشته باشد و همینطور دندانپزشک باید به طور مرتب ورزش کنند تا در آینده دچار کمردرد و پادرد نشود.

+ نکات مثبت رشته دندانپزشکی

• نداشتن شیفت های طاقت فرسای شبانه و اجباری
• رفتن ساده تر مدرک دکتری و دوران تحصیلی راحت تر نسبت به پزشکی و داروسازی
• درآمد خوب حتی با داشتن مدرک دکتری عمومی بدون تخصص

- نکات منفی رشته دندانپزشکی

• دردهای عضلانی و مفصلی (به دلیل حالت‌های بدنی ثابت طولانی‌ مدت، انجام حرکات تکراری، قرار گرفتن در یک وضعیت نامناسب به مدت طولانی)
• خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی و واگیردار (با رعایت اصول ایمنی مانند استفاده از ماسک، عینک محافظ و دستکش قابل پیشگیری است)
• آلودگی به خون آلوده (این یکی از خطراتی است که همیشه متوجه دندانپزشکان است)
• کمتر شدن فرصت های شغلی در شهرهای بزرگ (در مناطق محروم نیاز مبرم به دندانپزشکان احساس می شود)

آیا رشته دندان پزشکی طرح اجباری دارد؟

دانشجویان رشته دندانپزشکی مانند 11 رشته پزشکی دیگر باید طرح 18 ماهه اجباری بگذرانند که در این دوره به نوبت به شهرهایی که باید خدمت رسانی کنند اعزام می شوند. البته اگر یکی از شرط های زیر را داشته باشید می توانید از گذران طرح معاف شوید:

• کسانی که بعد از فارغ التحصیلی به خدمت سربازی اعزام شوند.
• خانواده شهدا، خود آزادگان و همسر و فرزند آزادگان، فرزند جانباز بالای ۵۰ درصد، همسر جانباز بالای ۷۰ درصد
• فارغ التحصیلان خارج از کشور
• اگر تک فرزند باشید.
• کسانی که مشکلات بیماری خاصی که مورد تایید شورای عالی پزشکی وزارت باشد.
• بانوانی که همسرشان فوت کرده است.
• دارندگان مدال طلای المپیاد دانش آموزی
• ۱۰ نفر اول کنکور سراسری تجربی
• رتبه ۱ تا ۳ آزمون جامع علوم پایه، آزمون پیش کار ورزی و آزمون دستیاری

محتوای دوره رشته دندانپزشکی

این رشته شامل دو دوره مجزای 2 و 4 ساله است.

علوم پایه

همانطور که گفتیم این رشته شامل دو دوره مجزای 2 و 4 ساله است. که در 2 سال اول دانشجویان واحدهای علوم پایه مثل بیوشیمی، آناتومی، بافت‌شناسی، فیزیولوژی، ژنتیک، میکروب‌شناسی و ایمنی‌شناسی را می‌گذرانند.

کارآموزی

بعد از گذران 2 سال اول درس های علوم پایه، وارد دوره تخصصی دندانپزشکی می شوند و درس های اختصاصی خود را در زمینه های زیر می گذرانند:

• آسیب‌شناسی فک و دهان
• ارتودنسی
• اندودنتیکس
• پروتزهای ثابت و اکلوژن
• پروتزهای متحرک و فک و صورت
• پریودنتولوژی
• ترمیمی و مواد دندانی
• بیماری‌های دهان و دندان
• جراحی دهان و فک و صورت
• دندانپزشکی کودکان
• رادیولوژی دهان و فک و صورت

تعداد و عناوین واحدهای اصلی و اختصاصی

طول دوره تحصصی رشته دندان‌پزشکی 5 سال است و درس های آن در سه بخش : عمومی، پایه و اختصاصی برنامه‌ریزی شده است که از لحاظ نحوه تعلیم و تدریس، به درسهای نظری، عملی نظری، عملی تقسیم می‌شود.

این دوره شامل دو مرحله است:

مرحله اول (1/5 سال)

در این مرحله دانشجویان درس های نظری و عملی علوم پایه و عمومی را در دانشگاه (کلاس و آزمایشگاه)‌ می‌گذرانند.

مرحله دوم (3/5 سال)

در مرحله دوم دانشجویان باید درسهای تخصصی خود را در کلاس های دانشگاه و بخش های کلینیک یاد بگیرند و برای برخورداری از کارایی آموزشی درمانی، بیش ترین بخش در کلینیک های دانشکده و بیمارستان های وابسته به ارائه خدمات بهداشتی درمانی انجام می شود و باید بدانید که گذراندن درس های پایه برای ورود به دوره کلینیک الزامی است و باید تمامی درسهای پایه پاس شوند. هر واحد درس نظری 17 ساعت و هر واحد درس عملی 34 ساعت است. کل واحدهای درسی این دوره 203 واحد است.

درس های پایه

درس های پایه درواقع بستر لازم برای ورود دانشجو به درسهای اصلی و تخصصی و یادگیری آنها را فراهم میکند. تعداد واحدهای درس های پایه 43 واحد است که عبارتند از:

• فیزیک پزشکی
• بیوشیمی
• بافت‌شناسی انسانی
• جنین‌شناسی
• تشریح
• ژنتیک انسانی
• میکروب‌شناسی
• ایمنی شناسی
• فیزیولوژی
• روان‌شناسی عمومی
• آسیب‌شناسی عمومی

درس های اختصاصی

درس های تخصصی در مورد درس هایی هستند که اطلاعات کافی در مورد رشته تخصصی را به دانشجو می آموزند و آن را با مفاهیم اصلی رشته آشنا می کنند تا آموزش های کافی رشته را ببیند باخته تخصصی که در رشته دندانپزشکی باید به دانشجویان آموخته شود عبارتند از:

• کالبدشناسی و مرفولوژی دندان
• زبان خارجی اختصاصی
• جنین و بافت‌شناسی فک و دهان
• آسیب‌شناسی دهان
• ارتودنسی
• اندودنتیکس
• بیماریهای دهان و تشخیص
• بیولوژی دهان
• پریودنتولوژی
• دندان‌پزشکی ترمیمی (پروتز متحرک پارسیل، پروتز ثابت، پروتز کامل)
• جراحی دهان و فک و صورت
• دندان‌پزشکی کودکان
• رادیولوژی دهان
• گوش و حلق و بینی
• نظام پزشکی و طب قانونی
• بهداشت عمومی و اکولوژی
• بهداشت محیط زیست
• دندان‌پزشکی مجتمعی
• بیماریهای روانی
• بیماریهای درونی
• فارماکولوژی
• بهداشت دهان و تغذیه
• دندان‌پزشکی پیشگیری مواد دندانی و پایان‌نامه (رساله)‌

در اواخر سال چهارم با تایید استاد راهنما هر دانشجو موضوعی را برای پایان‌نامه انتخاب میکند و درمورد آن تحقیقاتش را شروع میکند. ولی واحد پایان‌نامه در سال آخر محاسبه میشود که دانشجو پایان‌نامه را به هیات داوران ارایه داده و از آن دفاع کرده است.

بعضی از درسهای تخصصی الزامی دندانپزشکی

• اندودنتیکس
  مفاهیم اصلی این درس حاوی بررسی اتیولوژی، تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریهای پالپی و بافتهای نگهدارنده دندان‌ناشی از ضایعات پالپ به منظور حفظ سلامت و نگهداری دندان های طبیعی است.
• بیماریهای دهان و تشخیص
  هدف این درس شناسایی، تشخیص کلینیکی و پاراکلینیکی ضایعات حفره دهان و درمان ضایعات مخاطی آن و ارتباط آن با سایر بیماریهای بدن است.
• پروتزهای دندانی
  این درس عملی آموزش درمورد مسایل ترمیمی و بازسازی دستگاه جونده (دندانها و ساختمان مجاور کناری صورت) از طریق پروتزهای ثابت، متحرک (پارسیل و کامل) و فک و صورت بحث می‌شود. همچنین مسایل مربوط به اصول اکلوژن را انجام میدهد.
• رادیولوژی
  درس رادیولوژی یکی از درس های دندان‌پزشکی است که از علوم اساسی جهت دستیابی و شناسایی حالات طبیعی و غیرطبیعی استخوان فک ها و دندان ها است.
• دندان‌پزشکی کودکان
  در درس دندان‌پزشکی کودکان که قسمتی از درس های دندان‌پزشکی است، تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری‌ دهان و دندان کودکان، معلولان و معلولان ذهنی و شناسایی رابطه آن با سلامت عمومی آنها مطالعه می شود.
• دندان‌پزشکی ترمیمی
  این درس شامل بررسی اتیولوژی، تشخیص ، پیشگیری و درمان و ترمیم ضایعات بافتهای سخت دندانی با هدف حفظ سلامت و زیبایی دندانهای طبیعی و بافتهای نگه‌دارنده آنهاست.

برنامه ارائه دروس دوازده ترم دانشجویان رشته دندانپزشکی

« نیمسال اول »

«نیمسال دوم»

«نیمسال سوم»

«نیمسال چهارم»

« نیمسال پنجم »

« نیمسال ششم »

« نیمسال هفتم »

« نیمسال هشتم »

« نیمسال نهم »

« نیمسال دهم »

« نیمسال یازدهم »

« نیمسال دوازدهم »

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

امکان ادامه تحصیل تا مقطع فوق دکتری در گرایش های مختلف رشته دندان‌پزشکی در ایران وجود دارد.

• ارتودنتیکس (متخصص ارتودنسی):
  تصحیح روابط نامناسب فکی و دندانی، تنظیم و تصحیح روابط بین دندانها و استخوانهای سر و صورت و به طور کلی ناهنجاری های دندانی و فک و صورت از جمله وظایف یک متخصص ارتودنسی به شمار می رود. طول دوره این تخصص رشته دندانپزشکی ۳ ساله است، معمولا بهترین رتبه های آزمون تخصص وارد این رشته می شوند.
• پاتولوژی فک و دهان و صورت (آسیب شناسی):
  توانایی متخصصان این رشته دندانپزشکی بررسی نمونه های برداشته شده از ضایعات دهان، فک و صورت از لحاظ تشخیص انواع بدخیمی، سرطان و سایر ناهنجاری های بافتی می باشد.
• اندودنتیکس (تخصص درمان ریشه دندان):
  وظیفه متخصص این رشته دندانپزشکی درمان های پیچیده ریشه و یا جراحی هایی است که معمولا از عهده توانایی های دندانپزشکان عمومی خارج است.
• پریودنتیکس (تخصص بیماریهای لثه و بافتهای نگه دارنده دندان):
  این افراد در تشخیص بیماری های لثه، گذاشتن ایمپلنت، عملکرد و زیبایی ساختار لثه تخصص پیدا می کنند.
• دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی:
  ترمیم و بازسازی دندان های طبیعی و تأمین زیبایی ظاهری دندان ها بخشی از وظایف متخصصان این شاخه رشته دندانپزشکی است.
• جراحی فک و دهان و صورت
• رشته دندانپزشکی کودکان
• تخصص پروتزهای دندانی

برترین دانشگاه های رشته دندانپزشکی در ایران

3 دانشگاه برتر رشته دندانپزشکی در ایران به ترتیب عبارت اند از دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران است. از دیگر دانشگاه های ارائه دهنده این رشته در ایران عبارت اند از:

• دانشگاه شاهد – تهران
• دانشگاه علوم پزشکی البرز – کرج
• دانشگاه علوم پزشکی اراک
• دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
• دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
• دانشگاه علوم پزشکی ایلام
• دانشگاه علوم پزشکی بابل
• دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
• دانشگاه علوم پزشکی بندر عباس
• دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
• دانشگاه علوم پزشکی تبریز
• دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
• دانشگاه علوم پزشکی گلستان – گرگان
• دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور – اهواز
• دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
• دانشگاه علوم پزشکی مازندران – ساری
• دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی – بجنورد
• دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
• دانشگاه علوم پزشکی زنجان
• دانشگاه علوم پزشکی سمنان
• دانشگاه علوم پزشکی قزوین
• دانشگاه علوم پزشکی قم
• دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
• دانشگاه علوم پزشکی کاشان
• دانشگاه علوم پزشکی کردستان – سنندج
• دانشگاه علوم پزشکی شیراز
• دانشگاه علوم پزشکی لرستان – خرم آباد
• دانشگاه علوم پزشکی کرمان
• دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
• دانشگاه علوم پزشکی گیلان – رشت
• دانشگاه علوم پزشکی مشهد
• دانشگاه علوم پزشکی همدان
• دانشگاه علوم پزشکی یاسوج
• دانشگاه علوم پزشکی یزد

محل کار دندان‌پزشک

فارغ التحصیل دندان‌پزشکی می‌تواند در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، درمانگاه‌ها و سایر مراکز درمانی مشغول به کار شود. اما اغلب دندان‌پزشکان مطب شخصی داشته و به طور مستقل کار می‌کنند. در هر دو شکل فوق، فعالیت دندان‌پزشک جنبه درمانی داشته و او مستقیمأ با بیمار ارتباط خواهد داشت.

دندان‌پزشکان همچنین می‌توانند در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به عنوان هیئت علمی یا همان استاد دانشگاه استخدام شوند. برای این کار علاقه به مباحث علمی، آموزش، تدریس و داشتن تخصص از مهم‌ترین شرایط لازم به حساب می‌آید.

در ضمن اساتید دندان‌پزشکی معمولأ در کنار کار تدریس، به تحقیقات علمی و فعالیت‌های پژوهشی نیز می‌پردازند. البته ناگفته نماند، امروزه در دانشگاه‌ها استخدام هیئت علمی به سختی اتفاق می‌افتد و اکثر دانشگاه‌ها، اساتید را به صورت پیمانی دعوت به کار می‌کنند.

آینده شغلی رشته دندانپزشکی

در حال حاضر کشور ایران نزدیک به 12 هزار دندانپزشک دارد و هر سال 18 دانشکده دندانپزشکی بیش از هزار دندانپزشک را تربیت می کند. اما باید بدانیم که آیا برای تمامی افراد و تحصیلات موقعیت شغلی و بازار کار وجود دارد یا خیر. شاید چند سال قبل موقعیت شغلی دندانپزشکان خیلی بهتر بود اما در چند سال گذشته به دو دلیل این فرصت های شغلی محدودتر شده که یکی از آنها پیشرفت بهداشت در کشور است و حرکت و پیشرفت جمعی در جهت افزایش سطح بهداشت و مهار کردن بیماری ها باعث شده که مردم کمتر به بیماری‌های دهان مبتلا شوند و کمتر به دندانپزشک مراجعه کنند و از سمت دیگر در چند سال اخیر تعداد دندانپزشکان نسبت به نرخ رشد جمعیت زیاد شده است و این به این معنی است که شکل سابق موقعیت شغلی برای دندانپزشکان وجود ندارد به این صورت که شاید در بعضی از نقاط برای هر دو هزار نفر یک دندانپزشک وجود داشته باشد.

نظر قطعی این است که رشته بهتر و بدتر وجود ندارد. اما برخی تفاوت ها می تواند به شما بگوید که کدام رشته برای شما بهتر است. این تفاوت ها را با هم بررسی می کنیم:

1-دوره تحصیل در پزشکی حدود 8 سال و دوره تحصیل در دندانپزشکی 6 سال است.

2-در رشته پزشکی شیفت های شب اجباری وجود دارند اما رشته دندانپزشکی اینگونه نیست.

3-رشته دندانپزشکی با مدرک دکتری عمومی معمولا درآمد مناسبی دارد اما در رشته پزشکی برای کسب درآمد بالاتر باید به سراغ تخصص بروید. البته این امری است که با توجه به شرایط شما ممکن است متغیر باشد. همچنین درآمد یک فوق تخصص پزشکی به خصوص در حوزه جراحی ممکن است چندین برابر یک دندان پزشک باشد.

4-در رشته پزشکی ممکن است ارتباط شما با مرگ و میر و آلودگی های مربوط به خون، سوختگی و …بیشتر باشد. اما در رشته دندانپزشکی شما ارتباط بسیار کمتری با این مسائل دارید.

5-با توجه به شرایط کاری، معمولا فشار ها و آسیب های جسمانی در رشته دندانپزشکی بیشتر است.

6-در رشته دندانپزشکی معمولا هزینه های اولیه راه اندازی مطب بسیار بالاتر است.

این ها تقریباً مواردی هستند که تفاوت های این دو رشته را بررسی می کنند. بنابراین با توجه به شرایط باید بررسی کنید که کدام رشته برای شما بهتر است.

سخن پایانی

امیدواریم که از مطالعه این مطلب نهایت استفاده را برده باشید. همچنین اگر در زمینه تحصیل در رشته دندان‌پزشکی و در مورد این مطلب، پیشنهاد، انتقاد، نظر و یا سوالی دارید، از قسمت ارسال دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول