رشته مهندسی فناوری اطلاعات؛ معرفی گرایش ها، بازار کار، درآمد

فناوری اطلاعات از رشته های جذاب و جدیدی است که داوطلبان از طریق کنکور ریاضی میتوانند در آن ادامه تحصیل دهند. در این مطلب به بیان بازار کار رشته مهندسی فناوری اطلاعات ، وظایف رشته مهندسی فناوری اطلاعات ، دوره تحصیلی رشته مهندسی فناوری اطلاعات ، مزایای رشته مهندسی فناوری اطلاعات ، و ... می پردازیم.

رشته مهندسی فناوری اطلاعات

رشته مهندسی فناوری اطلاعات (Information Technology) یا IT یکی از رشته های گروه آزمایشی ریاضی – فیزیک است و می توان آن را رشته ای میان رشته ای دانست. رشته مهندسی فناوری اطلاعات یکی از رشته های پرکاربرد است که نوپا است و با شکل گیری تکنولوژی های نوین رونق گرفت.

رشته مهندسی فناوری اطلاعات شامل آموزش و مطالعه، طراحی، ساخت، راه اندازی، نگهداری سیستم های سخت افزاری و نرم افزاری، جمع آوری، سازمان دهی، طبقه بندی و انتقال اطلاعات است و با مسائلی مثل چگونگی استفاده از رایانه های الکترونیکی و نرم افزارها و سخت افزارها سروکار دارد.

هدف از تربیت دانشجویان رشته مهندسی فناوری اطلاعات مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده سازی، پشتیبانی، و یا مدیریت سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، مخصوصا برنامه های نرم افزاری و سخت افزاری است. رشته مهندسی فناوری اطلاعات به دنبال آن است که انتقال، پردازش، و نگهداری اطلاعات موجود در رایانه ها در فضایی امن صورت بگیرد.

کارشناسی رشته مهندسی فناوری اطلاعات IT در یک نگاه

وظایف مهندس فناوری اطلاعات

• تجزیه و تحلیل، طراحی و پاده سازی شبکه
• طراحی و پیکربندی سخت افزارهای رایانه ای و نظارت بر آن
• طراحی، انتخاب، نصب و راه اندازی نرم افزارهای رایانه ای
• بهینه سازی و گسترش شبکه ها
• بهینه سازی و توسعه سخت افزارها و نرم افزارها
• ارائه مشاوری در زمینه فناوری اطلاعات و تکنولوژی های نوین به مراجعه کنندگان
• راه اندازی و آموزش نرم افزارهای کاربردی مورد نیاز شرکت به کارکنان آن ها
• ارائه خدمات پشتیبانی در زمینه نگهداری، رفع نقص، و به روز رسانی برنامه های نرم افزاری و سخت افزاری موجود
• حفظ امنیت داده های موجود و مهم شرکت ها و سازمان ها
• نیازسنجی نرم افزارهای تحت شبکه و شناخت آن ها
• تقویت و ارتقاء شبکه و راه اندازی سرور های مورد نیاز
• و ...

توانمندی ها و ویژگی های لازم

این رشته اغلب به صورت عملی است که در همه سمت های شغلی به طوری با کامپیوتر درگیر هستند و اغلب سمت های شغلی این فارغ التحصیلان به صورت پشت میز نشینی و کارمندی است. مگر خود فرد یک حرفه را یاد بگیرد و درشرکت های خصوصی مشغول به کار شود. از جمله مهارت های یک مهندس آی تی می توان به مهارت های ارتباطی عالی، مهارت های اداری، مهارتهای مدیریتی، مهارت های سازمانی، مهارت های تحلیلی، مهارتهای فنی اشاره کرد.

رشته مهندسی فناوری اطلاعات مناسب چه کسانی است؟

رشته مهندسی فناوری اطلاعات به دلیل نوین بودن، تلفیقی از رشته‌های مدیریتی، کامپیوتر، مخابرات و روباتیک بوده و ماهیتی میان رشته‌ای دارد و طبیعتاً در آن بازه گسترده‌ای از علوم کاربردی هر کدام از رشته‌های مادر پوشش داده شده‌اند. بنا به انگیزه و علاقه، هر فرد در بخش مدنظر خود از حوزه‌ها و گرایش‌های مختلف این رشته، تخصص بیشتری را کسب خواهد کرد، هر چند نسبت به دیگر موضوعات نیز بایستی دید کلی وجود داشته باشد.

در واقع به بیانی ساده‌تر، رشته مهندسی فناوری اطلاعات مانند اقیانوسی به عمق یک سانتی‌متر است که دانشجو در حین تحصیل در آن، از موضوعات بسیاری مطلع خواهد شد اما در هر حوزه، اطلاعاتی که به دست می‌آورد سطحی هستند و در نهایت می‌تواند بسته به علاقه‌اش در یک زمینه منتخب، تخصص کسب کند.

زیرگروه و ضرایب درسی رشته مهندسی فناوری اطلاعات 

رشته مهندسی فناوری اطلاعات در زیرگروه یک گروه آزمایشی ریاضی قرار دارد و درس های ریاضی و فیزیک مهم ترین درس های تخصصی برای این رشته هستند. ضریب دروس اختصاصی کنکور ریاضی برای رشته مهندسی فناوری اطلاعات عبارتند از؛

• ریاضی با ضریب 4
• فیزیک با ضریب 3
• شیمی با ضریب 2

دوره تحصیل کارشناسی رشته مهندسی فناوری اطلاعات

دوره تحصیل رشته مهندسی فناوری اطلاعات 4 ساله و معادل 8 ترم تحصیلی است و 16 هفته را شامل می شود. دانشجویان دوره کارشناسی رشته مهندسی فناوری اطلاعات موظف به گذراندن 140 واحد درسی هستند.

واحدهای درسی دوره تحصیلی مهندسی فناوری اطلاعات عبارتند از؛

• دروس عمومی: 22 واحد
• دروس پایه: 20 واحد
• دروس اصلی: 59 واحد
• دروس تخصصی: 31 واحد
• دروس اختیاری: 8 واحد

 دروس عمومی مهندسی IT

• دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام
• ادبیات فارسی
• یک درس از دروس اخلاق اسلامی
• زبان عمومی
• یک درس از دروس انقلاب اسلامی
• تربیت بدنی 1
• یک درس ازدروس تاریخ و تمدن اسلامی
• تربیت بدنی 2
• یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
• دانش خانواده و جمعیت

 دروس پایه مهندسی IT

• ریاضی 1و2
• معادلات دیفرانسیل
• آمار و احتمالات مهندسی
• فیزیک 1و 2
• آزمایشگاه فیزیک 2
• کارگاه عمومی

دروس اصلی مهندسی IT

• ریاضیات گسسته
• مبانی کامپیوتر و برنامه سازی
• ساختمان داده ها
• مدارهای الکتریکی
• مدارهای منطقی
• برنامه سازی پیشرفته
• زبان تخصصی
• نظریه زبان ها و ماشین ها
• روش پژوهش و ارائه
• ریاضیات مهندسی
• معماری کامپیوتر
• سیستم های عامل
• طراحی الگوریتم ها
• طراحی کامپیوتری سیستم های دیجیتال
• ریز پردازنده و زبان اسمبلی
• شبکه های کامپیوتری
• هوش مصنوعی و سیستم های خبره
• اصول طرحی کامپایلر
• آزمایشگاه سیستم های عامل
• آزمایشگاه مدارهای منطقی و معماری کامپیوتر
• آزمایشگاه ریزپرازنده
• آزمایشگاه شبکه های کامپیوتری
• سیگنال ها و سیستم ها

 دروس تخصصی مهندسی IT

• تحلیل و طراحی سیستم ها
• پایگاه داده ها
• اصول فناوری اطلاعات
• اصول مدیریت و برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات
• یکپارچه سازی کاربردهای سازمانی
• مدیریت پروژه های فناوری اطلاعات
• مبانی رایانش امن
• اقتصاد مهندسی
• تجارت الکترونیکی
• کارآموزی
• پروژه فناوری اطلاعات

دروس انتخابی مهندسی  IT

• یک درس از کارشناسی ارشد رشته مهندسی کامپیوتر
• مباحث ویژه 1و2
• تا 8 واحد از درس های گرایش ها یا تمرکز های دیگر مهندسی کامپیوتر
• یک درس از دوره کارشناسی دانشکده های دیگر
• نمونه سازی سیستم های پیچیده سخت افزاری - نرم افزاری
• مقدمه ای بر علم اعصاب
• آزمایشگاه مهندسی نرم افزار
• آزمایشگاه اصول طراحی کامپایلر
• آزمایشگاه پایگاه داده
• آزمایشگاه مدارهای الکتریکی
• آزمایشگاه مدارهای واسط
• آزمایشگاه اصول رباتیکز
• آزمایشگاه گرافیک کامپیوتری
• آزمایشگاه بازی های کامپیوتری
• آزمایشگاه واقعیت مجازی
• آزمایشگاه امنیت شبکه
• کارگاه ساخت ربات
• کارگاه برنامه نویسی مت لب
• آزمایشگاه اتوماسیون صنعتی
• آزمایشگاه سیستم های کنترل خطی
• سیستم های اتوماسیون صنعتی
• علوم و معارف دفاع مقدس

چارت ترمی دروس مقطع کارشناسی رشته مهندسی فناوري اطلاعات 

دانشگاه های پذیرنده رشته مهندسی فناوری اطلاعات

• دانشگاه صنعتی امیرکبیر - تهران
• دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی - تهران
• دانشگاه علم و صنعت ایران - تهران
• دانشگاه قم
• دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی
• دانشگاه الزهرا(س) - تهران (ویژه خواهران)
• دانشگاه بیرجند
• دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان
• دانشگاه تربیت مدرس
• دانشگاه تهران
• دانشگاه تهران (محل تحصیل پردیس فارابی قم)
• دانشگاه رازی - کرمانشاه
• دانشگاه شهید بهشتی - تهران
• دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - تبریز
• دانشگاه شیراز
• دانشگاه صنعتی ارومیه
• دانشگاه صنعتی امیرکبیر - تهران
• دانشگاه تربیت مدرس
• دانشگاه گیلان - رشت
• دانشگاه علم و صنعت ایران - تهران
• دانشگاه تهران (محل تحصیل پردیس خودگردان جزیره کیش)

همچنین رشته مهندسی فناوری اطلاعات در دانشگاه های غیرانتفاعی، پیام نور، و دانشگاه آزاد اسلامی نیز دانشجو می پذیرد. همچنین در بعضی از دانشگاه های روزانه نیز رشته مهندسی فناوری اطلاعات در پردیس های خودگردان به دانشجویان ارائه می شود.

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

رشته مهندسی فناوری اطلاعات علاوه بر مقطع کارشناسی ، در مقاطع بالاتر کارشناسی ارشد و دکتری نیز وجود دارد و دانش آموخته گان دوره کارشناسی مهندسی فناوری اطلاعات می توانند با شرکت در کنکور کارشناسی ارشد و کسب نمره مورد نیاز در یکی از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات ادامه تحصیل دهند. گرایش های کارشناسی ارشد رشته مهندسی فناوری اطلاعات عباتند از؛

• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش تجارت الکترونیکی
• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش امنیت اطلاعات
• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش شبکه های کامپیوتری
• مهندسی فناوری اطلاعات (IT)
• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش مدیریت سیستم های اطلاعات
• مهندسی فناوری اطلاعات پزشکی
• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش سیستم های چند رسانه ای
• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش معماری سازمانی
• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش طراحی و تولید نرم افزار
• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش سامانه های شبکه ای
• مهندسی فناوری اطلاعات گرایش سیستم های تکنولوژی اطلاعات

همچنین در رشته مهندسی فناوری اطلاعات امکان مهاجرت برای ادامه تحصیل و یا کار وچود دارد و می توان گفت این رشته جزء معدود رشته های پردرآمد در سطح جهان است که دانشگاه های مختلف دنیا پذیرای دانشجویان توانمند آن هستند. در میان کشور های پذیرنده مهندسی فناوری اطلاعات، کشور ایالات متحده آمریکا و آلمان بیشترین پذیرش را دارند.

مزایا و معایب رشته مهندسی فناوری اطلاعات

1. رشته مهندسی فناوری اطلاعات رشته ای نوین و به روز است، به همین دلیل بازار کار نسبتا خوبی در شرایط فعلی دارد، هرچند بسیاری از فارغ التحصیلان رشته مهندسی فناوری اطلاعات در شغل های متفاوتی از رشته تحصیلی خود مشغول به کار می شوند.
2. رشته مهندسی فناوری اطلاعات به گونه ای است که اگر دانشجویان چندان در این درس نیز تاپ و فوق العاده نباشند، باز هم می توانند متناسب با وضعیت دانش متوسط خود، کاری پیدا کنند و مشغول به کار شوند.
3. یکی از مشکلاتی که رشته مهندسی فناوری اطلاعات از آن رنج می برد، نوپا بودن آن و فقدان منابع درسی و آموزشی است. به همین دلیل تسلط بر زبان انگلیسی بسیار مهم است و دانشجویان مهندسی فناوری اطلاعات می توانند با مراجعه به منابع غیرفارسی نیاز خود به اطلاعات و آموزش را برطرف کنند.
4. همچنین بعضی از افراد معتقدند که رشته مهندسی فناوری اطلاعات به تنهایی هر آنچه را که لازم است یک مهندس فناوری اطلاعات بداند، برطرف نمی کند و دانشجویان مهندسی فناوری اطلاعات علاوه بر کلاس های درسی باید به دنبال کارآموزی و منابع تکمیلی باشند.

فارغ التحصیل رشته مهندسی فناوری اطلاعات در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟

مشاغلی که یک فارغ التحصیل مهندسی فناوری اطلاعات می‌تواند در آن‌ها شاغل شود عبارت هستند از:

• مدیریت واحد فناوری اطلاعات در واحدهای صنعتی کوچک تا بزرگ
• مدیریت استراتژیک طراحی، تولید و توسعه سخت‌افزار
• مدیریت استراتژیک طراحی، تولید و توسعه نرم‌افزار
• تحلیل و پژوهش سیستم‌های نرم افزاری مناسب برای مدیریت و سازماندهی
• متخصص، طراح و تحلیل‌گر شبکه‌های کامپیوتری و مخابراتی
• متخصص و ارزیاب لینک‌ها و ارتباطات بی‌سیم (وایمکس، شبکه‌های سلولی و…)
• متخصص و ارزیاب امنیت شبکه (نرم افزاری و سخت افزاری)
• متخصص هوشمندسازی منازل
• متخصص هوشمندسازی شهرها و سازمان‌ها
• متخصص و تحلیل‌گر در حوزه پژوهش و شبیه‌سازی انواع شبکه‌های کامپیوتری و مخابراتی جهت بهبود چالش‌های موجود
• متخصص در حوزه بانکداری و تجارت الکترونیک
• به طور کلی بسته به حوزه تخصص، عملکرد مشاغل در دسترس متفاوت بوده ولی هر صنعتی نیازمند یک متخصص فناوری اطلاعات است.

بازار کار در ایران

مهمترین عاملی که باعث می شود فارغ التحصیلا ن رشته ای بیکار نمانند نیاز جامعه است و در حال حاضر کشور ما نیاز مبرمی به تکنسین فناوری اطلاعات دارد. این افراد در مقاطع مختلف کارامد هستند. در پایه کاردانی خیلی از مراکز مثل مدارس، بانک ها و غیره به سیستم کامپیوتر مجهزند و به افرادی نیازمندند که بتواند از سیستم ها پشتیبانی کند. با چشم اندازی که وزارت بازرگانی در نظر دارد تا ایران به یک سطح پیشرفته جهانی برسد لازم است که همه افراد فارغ التحصیل به کار گرفته شوند تا بتوانند به مکانیزه شدن سیستم ها در ادارات و سایر بخش ها کمک کنند. پس میشود امیدوار بود در این رشته بیکار نخواهیم داشت.

درآمد و حقوق

حقوق مهندس فناوری اطلاعات تحت عنوان کارشناس در حوزه های مختلف با توجه به عوامل مختلف فرق می کند. مثلا در شرکت های کوچک به طور میانگین بین 900000 تومان تا 5000000 تومان است.

سوالات متدوال درباره رشته مهندسی فناوری اطلاعات