معرفی رشته مدیریت صنعتی و نکاتی درباره کار، درآمد و دروس آن

داوطلبان کنکور سراسری سه گروه آزمایشی انسانی، تجربی، و ریاضی می توانند در مقطع کارشناسی رشته مدیریت صنعتی ( به انگلیسی Industrial Management)  پذیرفته شوند. در این مطلب به بیان بازار کار رشته مدیریت صنعتی، تاریخچه رشته مدیریت صنعتی، دوره تحصیلی رشته مدیریت صنعتی ، مزایای رشته مدیریت صنعتی ، توانایی های لازم برای رشته مدیریت صنعتی و ... می پردازیم.

تاریخچه مدیریت صنعتی

تا پیش از صنعتی شدن دنیا و انقلاب صنعتی توجه چندانی به رشته مدیریت صنعتی و مفاهیم آن نمی شد. در قرن هیجدهم و نوزدهم میلادی با وقوع انقلاب صنعتی توجه نظریه پردازان و صنایع بزرگ به دانش مدیریت صنعتی جذب شد. در آمریکا نخستین کوشش ها برای علمی شدن مدیریت در صنایع صورت گرفت و تیلور پدر علم مدیریت در سال 1881 میلادی اندیشه های خود را در زمینه مدیریت توسعه داد.

در ایران دانشکده مدیریت تحت عنوان موسسه علوم اداری در سال 1334 هجری شمسی به موجب عقد قرارداد بین دانشگاه تهران و دانشگاه کالیفرنیای جنوبی به منظور تربیت مدیران برای اداره سازمان های دولتی و خصوصی، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران راه اندازی گردید و فعالیت خود را با همکاری گروهی از اساتید آمریکایی آغاز کرد. بعد از چندین سال این دانشکده مستقل شده و در تاریخ دی ماه سال 1378 بر اساس مصوبه شورای دانشگاه تهران و سپس در تیر ماه 1379، براساس مصوبه شورای گسترش آموزش عالی نام دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی به « دانشکده مدیریت » دانشگاه تهران تغییر یافت. گروه رشته مدیریت صنعتی از سال 1376 در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران تاسیس شد و به پذیرش دانشجو پرداخت. به تدریج این رشته در کشور توسعه یافت و دانشگاه های مختلفی به تدریس آن پرداختند.

ماهیت رشته مدیریت صنعتی

رشته مدیریت صنعتی دارای مسئولیت های زیادی است زیرا کلیه فرآیندهای تولیدی مختلف را در یک شرکت اداره می کند. این نظارت شامل نظارت کارکنان برای انجام کارها تا تجهیزات یک کارخانه است. این متخصصان باید مسئولیت های مختلفی را متحمل شوند و از این رو آنها باید پتانسیل چند وظیفه ای داشته باشند. آنها باید با افراد در همه سطوح مانند مشتری ، مقامات بالاتر، اعضای تیم برخورد کنند و از این رو مهارت های ارتباطی خوبی را همراه با توانایی سازماندهی ، ایجاد استراتژی ها و برنامه هایی برای دستیابی به نتایج سودآور ایجاب می کنند.

معرفی رشته مدیریت صنعتی در یک نگاه

در جدول و نمودار زیر رشته مدیریت صنعتی به اجمال معرفی شده است.

* منظور از دانشگاه های برتر دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، الزهرا، و فردوسی مشهد است.

ضرورت و اهمیت رشته مدیریت صنعتی

ضرورت و اهمیت دوره کارشناسی رشته مدیریت صنعتی با توجه به نکات زیر به خوبی آشکار می شود.

۱- آشفتگی و نابسامانی در بسیاری از موسسات بازرگانی و تولیدی عموما ناشی از عدم وجود اصول مدیریت و یا عدم رعایت این اصول است.

۲- آموزش صحیح مدیریت می تواند در بهبود کلی جامعه به طرق زیر موثر باشد:

الف- شناخت مشکلات اقتصادی و بازرگانی جامعه و کوشش در رفع آن.

ب- آگاهی از آخرین پیشرفتهای دانش مدیریت و کاربرد آن براساس نیازهای جامعه و احتراز از تقلید صرف.

ج- اعمال حاکمیت ضوابط برروابط در اداره امور بازرگانی و صنعتی.

رشته مدیریت صنعتی برای چه کسانی مناسب است؟

اولین ویژگی در انتخاب یک رشته علاقه به آن است و رشته مدیریت صنعتی از این قاعده مستثناء نیست. دانشجویان رشته مدیریت صنعتی باید به روز باشند و همواره اطلاعات روزآمد و فراوانی در زمینه صنایع داشته باشند. آن ها باید علاوه بر واحدهای درسی، منابع مرتبط را فراموش نکنند و به مطالعه آن ها بپردازند. آن ها بخش زیادی از زمان کاری خود را صرف منابع انسانی و کارگران می کنند؛ پس داشتن روابط عمومی بالا و برخورد مناسب برای آن ها ضروری است. کارشناس مدیریت صنعتی باید با اصول روانشناسی کار آشنا باشد و بتواند به کارگران انگیزه بدهد. دانش زبان انگلیسی ، مهارت های ICDL و کار با نرم افزارهای مختص شاخه های مدیریت نیز به کارشناسان مدیریت صنعتی کمک می کند تا در کار خود موفق تر باشند. آمار و ریاضیات نیز در این رشته از جایگاه مهمی برخوردار است.

ضریب درسی رشته مدیریت صنعتی

رشته مدیریت صنعتی در زیرگروه 3 علوم انسانی قرار دارد و ریاضیات و اقتصاد بااهمیت ترین دروس قبولی رشته مدیریت صنعتی است. ضریب دروس در کنکور علوم انسانی در زیرگروه 3 عبارتند از؛

• ریاضیات با ضریب ۴
• اقتصاد با ضریب 3
• ادبیات اختصاصی با ضریب ۲
• علوم اجتماعی با ضریب ۲
• سایر دروس با ضریب 1

دوره تحصیل کارشناسی رشته مدیریت صنعتی

دوره تحصیل مقطع کارشناسی مدیریت صنعتی 4 ساله و معادل 8 ترم تحصیلی است و دانشجویان مدیریت صنعتی باید 134 واحد درسی را در این دوره بگذرانند.

واحدهای درسی دوره کارشناسی مدیریت صنعتی عبارتند از؛

• دروس عمومی : 20 واحد
• دروس پایه : 38 واحد
• دروس اصلی : 27 واحد
• دروس تخصصی : 38 واحد
• دروس اختیاری : 11 واحد

دروس عمومی مدیریت صنعتی

• دو درس از دروس مبانی نظری اسلام
• یک درس از دروس اخلاق اسامی
• یک درس از دروس انقلاب اسلامی
• یک درس از تاریخ و تمدن اسلامی
• یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
• ادبیات فارسی
• زبان عمومی
• تربیت بدنی ۱
• تربیت بدنی ۲

دروس پایه مدیریت صنعتی

• اصول حسابداری 1و2
• ریاضیات پایه
• ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت
• آمار و کاربرد آن در مدیریت1و2
• کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت
• اقتصاد خرد
• اقتصاد کلان
• روش تحقیق در مدیریت
• حقوق اساسی
• مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن
• روانشناسی صنعتی

دروس اصلی مدیریت صنعتی

• مبانی سازمان و مدیریت
• مدیریت رفتار سازمانی
• مدیریت منابع انسانی
• تحقیق در عملیات 1و2
• مدیریت تولید
• حسابداری صنعتی1
• مدیریت مالی
• بازاریابی و مدیریت بازار

دروس تخصصی مدیریت صنعتی

• حسابداری صنعتی2و3
• کنترل کیفیت آماری
• سیستم های خرید انیارداری و توزیع
• تحقیق در عملیات 3
• زبان تخصصی 1و2و3و4
• کنترل پروژه
• طرح ریزی و تعمیرات و نگهداری
• کارسنجی و روش سنجی
• مدیریت کارخانه
• حفاظت صنعتی
• بررسی اقتصادی طرح های صنعتی
• پروژه

دروس اختیاری مدیریت صنعتی

• روابط صنعتی
• فنون تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها
• سیستم های اطلاعاتی مدیریت
• بازاریابی بین المللی
• بهره وری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان ها

مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مدیریت صنعتی

• آمار و احتمال و کاربرد آن در مدیریت
• ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت
• کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریتت
• نحقیق در عملیات (1 و 2 و 3)
• اقتصاد خرد
• اقتصاد کلان
• مدیریت تولید
• طرح‌ریزی واحدهای صنعتی
• اصول حسابداری (1)
• اصول حسابداری (2)
• اصول حسابداری (3)
• حسابداری صنعتی (۱)
• حسابداری صنعتی (۲)
• حسابداری صنعتی (۳)
• زبان تخصصی (1 و 2 و 3 و 4)
• کنترل کیفیت آماری
• اقتصاد مهندسی (بررسی اقتصادی طرح های صنعتی)
• طرح ریزی و تعمیرات و نگهداری
• کارسنجی و روش‌سنجی
• حفاظت صنعتی
• مدیریت کارخانه
• سیستم‌های خرید، انبارداری و توزیع
• کنترل پروژه
• روانشناسی صنعتی

چارت درسی رشته مدیریت صنعتی

گرایش‌های رشته مدیریت صنعتی برای ادامه تحصیل

در فهرستی که در ادامه آمده است به صورت مختصر و مفید به گرایش‌های گوناگون رشته مدیریت صنعتی پرداخته‌ایم:

• گرایش تحقیق در عملیات: شناخت دقیق عملیاتی که در واحدهای مختلف تولیدی، بازرگانی و خدماتی صورت می‌گیرد و تلاش جهت یافتن بهترین شیوه‌های انجام کار و تصمیم‌گیری جهت افزایش بهره‌وری و کارایی آن‌ها
• تولید و عملیات: آشنایی با انواع سیستم‌های تولیدی و مباحث مربوطه و مدیریت بهینه تولید
• مدیریت عملکرد: مدیریت عملکرد واحدهای مختلف کسب و کار و پرداختن به مسائلی مانند بودجه‌ریزی برمبنای عملکرد، مدیریت منابع انسانی عملکرد محور و غیره
• مدیریت زنجیره تامین: مدیریت تامین و کانال‌های توزیع مواد اولیه و محصولات، مدیریت زنجیره ارزش و غیره
• مدیریت کیفیت و بهره‌وری: بررسی و مدیریت کیفیت و تعالی سازمانی، تجزیه و تحلیل و بهبود بهره‌وری سازمان و غیره
• مدیریت پروژه: بهبود مدیریت پروژه‌ها، کنترل و زمانبندی پروژه‌ها، مدیریت و رهبری ریسک و هزینه پروژه‌ها و غیره، مهندسی مالی و مدیریت مالی و اقتصادی

دانشگاه های پذیرنده رشته مدیریت صنعتی

دانشگاه های دولتی پذیرنده رشته مدیریت صنعتی عبارتند از؛

• دانشگاه بوعلی سینا
• دانشگاه بین المللی امام خمینی
• دانشگاه تهران
• دانشگاه خلیج فارس
• دانشگاه شاهد
• دانشگاه زنجان
• دانشگاه شهید بهشتی
• دانشگاه صنعتی شاهرود
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه شیراز
• دانشگاه قم
• دانشگاه علامه طباطبایی
• دانشگاه مازندران
• دانشگاه گیلان
• دانشگاه رفسنجان
• دانشگاه هرمزگان
• دانشگاه یزد
• دانشگاه گنبد
• دانشگاه لرستان
• مرکز آموزش عالی لامرد
• دانشگاه سمنان
• دانشگاه فردوسی

دانشگاه های غیرانتفاعی پذیرنده رشته مدیریت صنعتی عبارتند از؛

• دانشگاه غیر انتفاعی علم و فرهنگ
• دانشگاه غیر انتفاعی شیخ بهایی
• دانشگاه غیر انتفاعی امام رضا (ع)
• دانشگاه غیر انتفاعی شمال - آمل
• مجتمع آموزش عالی گناباد
• دانشگاه غیر انتفاعی علم و هنر یزد
• دانشگاه غیر انتفاعی علامه محدث نوری
• دانشگاه غیر انتفاعی شهید اشرفی اصفهانی
• دانشگاه غیر انتفاعی البرز
• دانشگاه غیر انتفاعی ایوانکی
• دانشگاه غیر انتفاعی چابهار

همچنین رشته مدیریت صنعتی در اکثر دانشگاه های آزاد اسلامی و پیام نور دانشجو می پذیرد.

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

فازغ التحصیلان مقطع کارشناسی مدیریت صنعتی می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و قبولی و انتخاب رشته مدیریت صنعتی در گرایش های رشته مدیریت صنعتی شامل تولید و عملیات، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت عملکرد، مدیریت پروژه، مدیریت کیفیت و بهره وری، و تحقیق در عملیات ادامه تحصیل دهند.

همچنین دانش آموختگان کارشناسی مدیریت صنعتی می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های مجموعه مدیریت شامل شامل بازاریابی جهانگردی، برنامه ریزی توسعه جهانگردی، مدیریت بازرگانی (همه گرایش ها)، مدیریت دولتی (همه گرایش ها)، مدیریت فناوری اطلاعات (همه گرایش ها)، مدیریت تکنولوژی (همه گرایش ها)، مالی (همه گرایش ها)، کارآفرینی (همه گرایش ها)، مدیریت منابع انسانی (همه گرایش ها)، مدیریت حمل و نقل دریایی بین قاره ای، مدیریت بازرگانی دریایی، مدیریت اجرایی (با 2 گرایش)، مدیریت امور شهری، مدیریت کسب و کار (همه گرایش ها) ادامه تحصیل دهند.

وظایف کارشناس مدیریت صنعتی

مهم ترین وظایف کارشناس مدیریت صنعتی عبارتند از؛

• نظارت و رهبری بر نیروی انسانی سازمان
• بررسی و ارزیابی وضعیت کارگران و چالش های کارگری
• ایجاد انگیزه میان کارکنان جهت افزایش بهره وری
• کمک به تصمیم گیری های شرکت

مزایا و معایب رشته مدیریت صنعتی

صنایع در کشور ما رو به رشد است و هر صنعتی نیاز به کارشناس مدیریت صنعتی دارد. پس می توان گفت این رشته بازار کار خوبی می تواند داشته باشد. اما همچنان این رشته در ایران جایگاه حقیقی خود را نیافته است و بسیاری از مدیران و یا بخش های مدیریتی صنایع هیچ اطلاعاتی از اصول مدیریت صنعتی ندارند.

بازار کار و درآمد رشته مدیریت صنعتی

بازار کار رشته مدیریت صنعتی از آن جایی خوب است که با بسیاری از رشته های مدیریتی همپوشانی دارد و فارغ التحصیلان رشته مدیریت صنعتی فارغ از تخصص خود می توانند در هرجایی که به مدیر نیاز است، مشغول به کار شوند. فارغ التحصیلان رشته مدیریت صنعتی می توانند در بخش های مختلف سازمان ها نظیر مدیریت واحدهای صنعتی کوچک، متوسط و بزرگ از جمله کارخانجات، کارگاه‌ها، شرکت‌ها و ...، مدیریت و کنترل پروژه ، مدیریت، برنامه‌ریزی و کنترل موجودی‌ها ، مدیریت و کارشناسی کنترل کیفیت ، کارآفرینی و موارد بازاریابی، استراتژی، منابع انسانی، مالی و غیره استارتاپ‌ها ، تحلیل مالی و اقتصادی قبل از پروژه، حین پروژه، تولید و غیره ، مدیریت، برنامه‌‌ریزی و کنترل تولید مشغول به کار شوند. همچنین آن ها می توانند در مشاغلی چون کارشناس بیمه ، کارشناس تحقیقات بازار ، کارشناس گمرک ، حسابدار، مدیر روابط عمومی ، کارمند بانک ، و کارشناس یا مدیر آموزش استخدام شوند.

دانش آموختگان مدیریت صنعتی در صورت داشتن سرمایه لازم می توانند کار آفرین باشند و وارد حوزه های تولید شوند.

فارغ التحصیل رشته مدیریت صنعتی در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟

فارغ التحصیلان رشته مدیریت صنعتی در زمینه‌های گوناگونی می‌توانند مشغول به کار شوند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• مدیریت واحدهای صنعتی کوچک، متوسط و بزرگ از جمله کارخانجات، کارگاه‌ها، شرکت‌ها و غیره
• مدیریت و کنترل پروژه
• مدیریت، برنامه‌ریزی و کنترل موجودی‌ها
• مدیریت و کارشناسی کنترل کیفیت
• کارآفرینی و موارد بازاریابی، استراتژی، منابع انسانی، مالی و غیره استارتاپ‌ها
• تحلیل مالی و اقتصادی قبل از پروژه، حین پروژه، تولید و غیره
• مدیریت، برنامه‌‌ریزی و کنترل تولید
• کارشناس بیمه
• کارشناس تحقیقات بازار
• کارشناس گمرک
• حسابدار
• مدیر روابط عمومی
• کارمند بانک
• کارشناس یا مدیر آموزش
• به طور کلی هر شغلی که نیازمند مهارت‌ها و دانش یک مدیر است.

سوالات متداول رشته مدیریت صنعتی: