هرچند در مورد صرفه‌جويي يا مصرف بهينه، بحث‌هاي بسياري مطرح شده اما برخي همچنان رويه قبلي خود را ادامه مي‌دهند و اين موضوع سبب شده تا بسياري از منابعي كه تجديد آن ها نياز به صرف سال هاي زيادي دارد در آستانه نابودي قرار گيرند .شايد عدم رعايت الگوي مصرف از سوي شهروندان به دليل شرايط خوب كشور و به لحاظ حجم ذخاير در سال‌هاي گذشته بوده و اين موضوع كه ايران كشور ثروتمند در ذخاير انرژي و فسيلي است، سبب شده تا ميل به مصرف بيشتر در ميان شهروندان افزايش يابد؛ اين در حالي است كه با افزايش جمعيت به خصوص در سال‌هاي اخير و مصرف بالاي انرژي توسط شهروندان، هزينه‌هاي زيادي به كشور تحميل شده و سبب تحديد منابع كشور شده است كه بدين لحاظ لزوم تغييري اساسي در رويه زندگي شهروندان ضروري به نظر مي‌رسد. به عبارت بهتر با توجه به محدود شدن منابع لازم است تا شهروندان با تغيير رويه زندگي و پيروي از الگوي صحيح مصرف، از تبعات و مخاطراتي كه هم نسل خودشان و هم نسل‌هاي آتي را تهديد مي‌كند بكاهند كه امر سبب شد تا بحث اصلاح الگوي مصرف شكل جدي‌تري به خود بگيرد.
اما اصلاح الگوي مصرف چيست و چگونه مي‌توان اين فرهنگ را در جامعه ترويج كرد؟ در اين راستا بايد گفت اصلاح الگوي مصرف عبارت است از نهادينه كردن روش صحيح و مناسب استفاده از منابع مادي و غيرمادي كشور به صورتي‌كه باعث ارتقاي شاخص‌هاي زندگي مردم و كاهش هزينه‌ها شود و چگونه مصرف كردن، چه چيز مصرف كردن، شناسايي نيازهاي واقعي و رعايت اعتدال و صرفه‌جويي در بهره‌برداري از امكانات و منابع موضوع اصلي الگوي صحيح مصرف است.
لازم به ذكر است كه اصلاح الگوي مصرف به معناي صرفه‌جويي نيست و مقام معظم رهبری در اين زمينه معتقدند:«صرفه جویی به معنای مصرف نکردن نیست؛ صرفه جویی به معنای درست مصرف کردن، به‌جا مصرف کردن، ضایع نکردن مال، مصرف را کارآمد و ثمربخش کردن است. اسراف در اموال و در اقتصاد این است که انسان مال را مصرف کند، بدون اینکه این مصرف اثر و کارایی داشته باشد. مصرف بیهوده و مصرف هرز، در حقیقت هدر دادن مال است».
اصلاح الگوی مصرف، شاید دقیق‌ترین عبارتی باشد که برای استفاده بهینه از تمامی امکانات مادی و معنوی می‌توان به کار برد. استفاده بهینه از امکانات، علاوه بر صرفه جویی اقتصادی در آن، شامل اصلاح روش مصرف نیز می‌شود. اصلاح الگوی مصرف از جنبه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سلامت قابل بررسی است؛ بنابراین صرفه جویی همیشه مساوی با ارزان‌تر بودن نیست بلکه انتخاب بايد به نحوی صورت گیرد که مجموعه خصوصیات آن، از انتخاب‌های مشابه به‌صرفه‌تر، ماندگارتر و سالم‌تر باشد.براي مثال در انتخاب پوشاک، هزینه مصرفی، ماندگاری، زیبایی، نسبت آن با سلامت بدن، سازگاری با فرهنگ جامعه و... می تواند مورد توجه قرار بگیرد. به همین ترتیب درباره مصرف مواد غذایی، علاوه بر هزینه‌ای که برای آن می‌شود، نوع ترکیبات و میزان مواد غذایی، اهمیت آن برای سلامت انسان، طعم، رنگ و مزه آن و حتی مدت زمانی که برای تهیه یا پخت آن لازم است، قابل توجه است.
در اين راستا و با توجه به مخاطرات بسيار زياد مصرف زياد انرژي در كشور قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی درسال 89 تصويب و اجرايي شد اما اين قانون تا چه اندازه توانسته در استفاده بهينه از انرژي در كشور و كاهش مصرف آن تاثيرداشته باشد؟ طبق اين قانون 25 نهاد و سازمان بايد با هماهنگي مصرف انرژي را مديريت كرده تا ضمن بهينه مصرف كردن انرژي از سوي شهروندان در نهايت بتوانند از اتلاف آن جلوگيري كنند.
اما آنچه در اين زمينه بسيار مهم است اينكه هدر دادن منابع به خصوص منابعي كه ساليان زيادي زمان براي تجديد شدن آن‌ها نياز است هم به ضرر خود افراد و هم به زيان جامعه خواهد بود چراكه هم ما و هم فرزندان ما كه نسل‌هاي بعدي جامعه را تشكيل مي‌دهند، حق دارند از اين منابع استفاده كنند؛ به عبارت ديگر تمامي ذخاير كشور از محيط زيست گرفته تا آب يا سوخت‌ها را بايد به گونه‌اي مصرف كنيم كه جامعه آينده نيز از آن بهره ببرد. براي مصرف بهينه در كشور بايد از شعار در حوزه اصلاح الگوی مصرف پرهیز و برای تاثیرگذاری هرچه بیشتر در این حوزه راهکارهای عملیاتی تدوین شود؛ به طوري كه این راهکارها بتوانند در سطوح مختلف جامعه تاثیرگذار باشند.
