روز دهم به روایت کلمات

از کتابفروشی سازمان تبلیغات اسلامی در میدان فلسطین شروع می‌کنیم؛ یعنی کتابفروشی انتشارات «بین‌الملل» که یکی از بزرگ‌ترین کتابفروشی‌های مذهبی تهران است و نه‌تنها کتاب‌های انتشارات بین‌الملل را عرضه می‌کند بلکه بسیاری دیگر از کتاب‌های مذهبی و عاشورایی و کتاب‌های تاریخ اسلام را نیز در این کتابفروشی‌ می‌توان یافت. سیدجعفر میراحمدی، مدیر فروشگاه انتشارات بین‌الملل می‌گوید: «آینه‌داران آفتاب»، «حسین علی درود خداوند بر او»، «‌لهوف»، «نخل میثم»، «حسین در اندیشه مسیحیت» پرفروش‌ترین کتاب‌های ما در روزهای اخیر بوده‌اند.‌
 آینه‌داران آفتاب پژوهشی دوجلدی از محمدرضا سنگری است که به شرح زندگانی اصحاب امام حسین(ع) در عاشورا می‌پردازد. کتاب «حسین علی» اثر م. مؤید نیز یک مقتل امروزی است که با زبان و ساختاری متفاوت‌ از مقتل‌های سنتی به شرح واقعه عاشورا پرداخته است.
نگاه به دین اسلام و وقایع تاریخی آن از منظر اندیشمندان غربی همواره در جوامع اسلامی مورد توجه بوده است. کتاب «حسین در اندیشه مسیحیت» نوشته آنتوان بارا، نویسنده و شاعر مسیحی- لبنانی ازجمله آثاری در این عرصه است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است.
کسانی که با شعر مذهبی و مرثیه‌های اهل‌بیت آشنایند، حتما نام غلامرضا سازگار را شنیده‌اند؛ شاعر پیشکسوت شعر مذهبی که به میثم مشهور است و سال‌هاست که اشعار آیینی او در مجالس محرم خوانده می‌شود. نخل میثم گزیده شعرها و مرثیه‌های اوست که همواره از پرمخاطب‌ترین مجموعه شعرهای مذهبی بوده است.
لهوف و نفس‌المهموم در صدر
پس از کتابفروشی میدان فلسطین به میدان انقلاب می‌رویم؛ به بازارچه کتاب که چند کتابفروشی مذهبی آنجا دایر است و محل رجوع مخاطبانی است که به‌دنبال کتاب‌هایی در این حوزه می‌گردند. ازجمله کتابفروشی انتشارات دارالکتب الاسلامیه که یکی از قدیمی‌ترین ناشران مذهبی ایران است. سیدمهدی واثق، کتابفروش دارالکتب می‌گوید که «امام حسین آنگونه که من دیده‌ام»، «لهوف»، «در کربلا چه گذشت»، «قیام مختار» نوشته ابوالفضل رضوی اردکانی و در میان کتاب‌های مرثیه «گلچین احمدی» پرفروش‌ترین کتاب‌های این‌روزها بوده‌اند.‌
«امام حسین آنگونه که من دیده‌ام» اثر اندیشمند عرب ناصر الکرمی است که همچنان‌که در عنوان فرعی‌اش آمده، به بررسی تحلیلی ریشه‌ها و پیامدهای قیام امام حسین (ع) از جاهلیت تا کربلا می‌پردازد. در میان مقتل‌های عاشورایی نیز در این سال‌ها لهوف و نفس‌المهموم در صدر پرمخاطب‌ترین مقتل‌ها قرار داشته‌اند. ترجمه‌های متعددی از لهوف صورت گرفته است و سال به سال شمار این ترجمه‌ها بیشتر می‌شود. «در کربلا چه گذشت» نیز ترجمه علامه میرزا ابوالحسن شعرانی از نفس‌المهموم شیخ عباس قمی است که با عنوان‌های متعددی منتشر شده است.
کتابفروشی دفتر نشر فرهنگ اسلامی دیگر ناشر باسابقه کتاب‌های مذهبی نیز در بازارچه کتاب است. اما حسن مزینانی، مدیر کتابفروشی از استقبال سرد نسبت به اینگونه آثار خبر می‌دهد: «امسال فروش کتاب‌ها خیلی خوب نبوده. سال‌های پیش هر چه به محرم و عاشورا نزدیک‌تر می‌شدیم استقبال از  این کتاب‌ها بیشتر می‌شد اما امسال اصلا‌ خبری نیست. تا امروز که ششم محرم است، فقط چند نسخه از کتاب آقای سیدجعفر شهیدی فروخته‌ایم و یکی، دو دوره از مقتل جامع سیدالشهداء پیشوایی و یک نسخه هم از مقتل‌الحسین جودکی.» حرف‌های مزینانی ناامیدکننده است و از حال و روز نامساعد کتابفروشی‌های قدیمی مذهبی خبر می‌دهد:«شاید گرانی کتاب سبب شده کسی به سراغ کتاب‌ها نیاید یا اینکه مردم این کتاب‌ها را دارند و به‌دنبال کتاب‌های تازه‌تری می‌گردند، نمی‌دانم.»
 کتاب‌های تازه، مخاطبان تازه
کتابفروشی‌های دیگری نیز در چند سال گذشته به جمع کتابفروشی‌های مذهبی اضافه شده‌اند؛ کتابفروشی‌هایی که با کتابفروشان سنتی بازار فرق داشته و شکل و شمایل تازه‌تری دارند؛ به همین دلیل هم طیف مخاطبان جوانی که به‌دنبال کتاب‌های مذهبی هستند، معمولا به این کتابفروشی‌ها می‌روند. «ترنجستان سروش» یکی از ‌آنهاست. فروشگاه بزرگ سروش در نبش خیابان وصال از تلفیق با مجموعه کتابفروشی‌های ترنجستان به این کتابفروشی تبدیل شده است. به گفته علی رکاب، مدیر فروشگاه ترنجستان سروش «احضاریه»، «فتح خون»، «نامیرا»، «رستخیز»و «سقای آب و ادب» پرفروش‌ترین کتاب‌های این‌ روزها بوده‌اند.
«احضاریه» تازه‌ترین رمان علی موذنی است که چند هفته‌ای بیشتر از رونمایی آن نمی‌گذرد. نثر متفاوت و استفاده از شیوه‌های تازه روایی سبب شده است که این رمان سیدمرتضی آوینی هم در 2دهه گذشته همواره مورد توجه مخاطبان عاشورایی باشد. جایگاه سیدمرتضی آوینی نیز به‌عنوان سیدشهیدان اهل قلم در توجه و اقبال به این کتاب بی‌تأثیر نبوده است. «نامیرا» نوشته صادق کرمیار، رمانی است که به روایت داستان زندگی عبدالله بن عمیر کلبی می‌پردازد و از آن طریق واقعه عاشورا را به تصویر کشیده است؛ رمانی که در سال‌های اخیر با استقبال بسیار مواجه شده است. «سقای آب و ادب» آخرین اثر عاشورایی سیدمهدی شجاعی است؛ نویسنده‌ای که با 2رمان «پدر، عشق، پسر» و «آفتاب در حجاب»‌، در میان خوانندگان کتاب‌های عاشورایی مخاطبان بسیاری داشته است. آخرین کتاب عاشورایی او نیز در سال‌های اخیر همواره در فهرست کتاب‌های پرفروش دینی بوده است.
کتابفروشی کیهان یکی دیگر از این کتابفروشی‌های راسته خیابان انقلاب است که پس از بازسازی در سال‌های اخیر رونق گرفته است. محمدجواد درودیان، از مدیران کتابفروشی‌ کیهان می‌گوید: ‌ «کتاب‌های «کاشوب» و «رستخیز» و «کتاب آه» و «مقتل» علامه عسکری و «ماه به روایت آه» پرفروش‌ترین کتاب‌های کتابفروشی کیهان در روزهای محرم بوده‌اند.»
کاشوب و رستخیز 2مجموعه روایت‌های محرمی‌اند که نشر اطراف به کوشش نفیسه مرشدزاده منتشر کرده است. این دو اثر، مجموعه روایت‌ها و خاطره‌هایی از محرم و مجالس عزاداری در سال‌های دور و نزدیک هستند که بیشتر نویسندگان جوان نسل سومی روایت‌های آن را نوشته‌اند. «کتاب آه» ویرایش و بازخوانی یاسین حجازی از ترجمه نفس‌المهموم است. «ماه به روایت آه» تنها اثر عاشورایی ابوالفضل زرویی نصرآباد است که همواره مورد توجه دوستداران کارهای این نویسنده بوده است. جایگاه علامه سیدمرتضی عسکری در میان عالمان شیعه سبب شده است که کتاب‌های او همواره مورد توجه پژوهشگران باشد. نگاه دقیق و پرهیز از خرافه‌گرایی یکی از ویژگی‌های بارز پژوهش‌های تاریخی عسکری ازجمله همین کتاب «مقتل» است.
 تقریباً هیچ
پس از خیابان انقلاب و گشت‌و‌گذار در کتابفروشی‌های آن به سراغ راسته قدیمی کتابفروشان تهران در خیابان ناصرخسرو می‌رویم. از میان کتابفروشی‌های ناصر خسرو نیز قدیمی‌ترینشان یعنی کتابفروشی اسلامیه را انتخاب می‌کنیم. کتابفروشی اسلامیه با بیش از 100سال قدمت، قدیمی‌ترین کتابفروشی تهران است، اما سیدجلال کتابچی، پیر کتابفروشان تهران در پاسخ ما می‌گوید: «هیچی، امسال هیچی فروش نداشتیم. چند تا مشتری ممکن است سراغ کتاب‌های مذهبی بیایند. اما همانها هم سال به سال کمتر می‌شوند و به یکی، دو نفر می‌رسند. ما اگر کتابی بفروشیم بیشتر کتاب‌های کمک‌درسی و کتاب‌های حقوقی است؛ مثل کارهای مرحوم دکتر امامی که فروش آنها هم خیلی کم شده وتقریبا هیچ کتابی نمی‌فروشیم.»