ببینید؛ "بانک زمان" ، ایده ژاپنی قابل اجرا در ایران: امروز به کهنسالان کمک کن و در روزگار پیری، معادلش را بگیر

جمعیت ایران به طور ملموسی در حال پیر شدن است و به ویژه دهه شصتی ها در دو دهه آینده بحران کهنسالی را تجربه خواهند کرد. امکانات خدمت رسانی به افراد کهنسال در ایران اندک است؛ گویا این نسل که در کودکی و نوجوانی درگیر مدارس پرجمعیت، در جوانی مواجه با غول کنکور و دانشگاه و اشتغال بود و در میانسالی با مشکلات عدیده اقتصادی دست و پنجه نرم می کند، در سال های پایانی عمر نیز باید بحرانی دیگر را تجربه کند.

به نظر می رسد ساز و کارها و زیرساخت های کنونی، یارای کمک به کهنسالان نیست و باید سراغ تجربیات جهانی برویم تا بلکه بتوانیم بخشی از مشکلات پیش رو را مرتفع کنیم.
 
بانک زمان یا Time Bank یک راه‌حل نوآورانه و انسانی است؛ ارزیابی خدمات نه با پول، بلکه با ساعت کمک واقعی. این ایده ساده، تأثیرگذار جهان کهنسالان را در برخی کشورها متحول کرده است.

یکی از بهترین نمونه‌ها، سیستم ژاپنی  (Fureai Kippu) است، که در سال ۱۹۹۵ توسط بنیاد خیریه Sawayaka Welfare Foundation آغاز شد.-
 
  عملکرد این سیستم بدین صورت است: افراد، امروز که جوان هستند به کهنسالان کمک می کنند و ساعات کمک آنها در یک یک سیستم مرکزی دیجیتال ثبت می شود. سال ها بعد که خودشان پیر شدند و نیاز به کمک پیدا کردند، معادل ساعاتی که کمک کرده اند، کمک رایگان دریافت می کنند.

آنها با کمک به سالمندان ،مانند خرید، همراهی، تمیزکاری سبک یا حتی هم صحبت شدن  یک یا چند ساعت خدمت ثبت می‌کنند. این ساعات که به‌صورت کوپن‌هایی دیجیتالی در یک حساب مرکزی ذخیره می‌شوند بعدها می‌توانند همان خدمات را برای خود، برای خانواده‌شان یا به‌صورت هدیه برای دیگران خرج کنند.
 پژوهش‌ها نشان داده سالمندان خدمات «ساعتی» را بیشتر از خدمات پولی ترجیح می‌دهند، چرا که به ارتباط و توجه واقعی پیوند دارد ؛ همچنین این نظام پیوندی نسلی ایجاد می‌کند؛ جوانان و سالمندان با هم‌گامی، احساس تعلق اجتماعی و ارزش وجودی تجربه می‌کنند .

   بانک زمان، مانند یک اقتصاد پایدار و هوشمندانه است چرا که هر ساعت معادل یک واحد ارز فشرده و ارزشمند است: بدون تورم و بدون برداشت مالی و بدون ریسک از دست دادن.

 بانک زمان نمونه‌ای زنده از نوعی دست‌به‌دست‌دادن ارزش انسانی‌ است. این سیستم با تبدیل خدمت به ارز زمان، پیوندی میان نسل‌ها به وجود می‌آورد و بدون تحمیل هزینه، شبکه‌ای اجتماعی درخشان خلق می‌کند. ژاپن، با تجربه‌ای که سال‌ها بر آن تحقیق شده، نشان داد چنین طرحی نه فقط آرمانگرایانه، بلکه عملی، مقرون‌به‌صرفه و ماندگار است. این ایده در برخی کشورهای غربی نیز اجرا می شود. 

شاید زمان آن رسیده باشد که نهادهای اجتماعی مانند بهزیستی به کمک سازمان های مردم نهاد، زیر ساخت های تاسیس بانک زمان در ایران را نیز فراهم کنند. این کار، گذشته از آثار مثبت انسانی و اجتماعی، در سال های پیش رو، بار مالی عظیمی را از روی بودجه عمومی برخواهد داشت.

منبع: عصر ایران