این را روز گذشته «زهرا مینویی» درباره‌ی حکم مهدی یراحی نوشت. خواننده‌ای که فعالیت‌هایش را باید سوای از قدرتِ حنجره و جنسِ صدا و تکنیک‌های خواندنش بررسی کرد؛ او خواننده‌ای بوده که طی بیست سال فعالیتِ هنری‌اش همواره از دردهای مردم خواند و بهای آن را هم داد: سنگین و دشوار.
در آن روزهایی که خوانندگانِ هم‌نسلش با نیمی از استعداد و صدای او، در سالن‌های چند هزار نفری کنسرت پشتِ کنسرت می‌گذاشتند و هر روز بر شهرت و موفقیت و ثروتِ خود می‌افزودند، او سال‌ها زخمِ ممنوع‌الکاری و ممنوع‌الفعالیتی را به جان خرید.
لابد اما خیالِ او راحت است و می‌داند که آدم‌ها می‌آیند و می‌روند، خواننده‌ها و هنرمندانِ بسیار و در این میان تاریخ چند نام را در خاطرش زنده نگاه می‌دارد، چند صدا را و معدودی تصویر را و صدای او یکی از آنان است که در کشورش ماند و هنرش را خرجِ مردمش کرد.
تمامِ حکم‌های شلاق برای هنرمندان
او البته تنها هنرمندی نیست که در این سال‌ها با حکمِ حبس و شلاق مواجه شده است. در سال 94، مهدی موسوی و فاطمه اختصاری با اتهاماتی نظیر «ترویج فساد و فحشا» مجموعاً به ۲۰ سال زندان و ۱۹۹ ضربه شلاق محکوم شدند، کیوان کریمی نیز در سالِ ۱۳۹۴ به اتهام «توهین به مقدسات» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به ۶ سال حبس و ۲۲۳ ضربه شلاق محکوم شد.
محمد رسول‌اف نیز از جمله کارگردانانی است که در سال ۱۴۰۳ به اتهام «اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور» به ۸ سال حبس (۵ سال قابل اجرا)، شلاق، جزای نقدی و ضبط اموال محکوم شد.
یوسف عمادی، مهدی و حسین رجبیان نیز در سال ۱۳۹۴ به اتهام «توهین به مقدسات» و «تبلیغ علیه نظام» هر کدام به ۶ سال حبس تعزیری محکوم شدند که در مجموع ۱۸ سال حبس را شامل می‌شد.
از استودیو تا دادگاه
یراحی، یکی از پرطرفدارترین خوانندگان پاپ بعد از انقلاب است و آثاری چون امپراطور و مثلِ مجسمه‌ی او هم اقبالِ عموم را به دست آورد و هم نظرِ مثبتِ منتقدان را به همراه داشت.
تک‌آهنگ‌های او نیز همواره مورد توجه و خیلی‌هایشان «هیت» شد.
او البته از همان نخستین سال‌های فعالیتِ هنری خود، به‌واسطه‌ی مواضع و اقدامات اجتماعی خود نیز شناخته می‌شود و به‌عنوان یک هنرمند متعهد، به مسائل و معضلات اجتماعی پرداخته و با انتشار آثار و انجام اقداماتی نمادین، سعی در آگاهی‌بخشی و جلب توجه عمومی به این مسائل داشته است.
این رویکرد، اگرچه برای او محدودیت‌ها و برخوردهای قضایی به‌دنبال داشته، اما این موضوع هیچگاه
سببِ عقب‌نشینی او نشد.
یراحی در یکی از نخستین فعالیت‌های اجتماعی خود، در چهارمین زنجیره انسانی حمایت از رود کارون در سال ۱۳۹۲ شرکت و اعتراض خود را نسبت به وضعیت نامناسب این رودخانه اعلام کرد. این اقدام با استقبال مردم مواجه شد، اما پس از آن، توسط پلیس امنیت اهواز احضار شد.
در ادامه همین رویکرد، یراحی در کنسرتی در تهران، بطری آب گل‌آلودِ کارون را با خود به روی صحنه برد تا توجه مخاطبان را به بحران آلودگی این رودخانه جلب کند. همچنین، در بهمن ۱۳۹۳، در اعتراض به آلودگی هوای اهواز، با ماسک به روی صحنه رفت و قطعه «خاک» را در اعتراض به عدم توجه مسئولان به بحران ریزگردها منتشر کرد.
در دی ۱۳۹۷، هم‌زمان با اعتراضات کارگران شرکت ملی فولاد اهواز، یراحی در کنسرتی در اهواز، به همراه گروهش، لباس فرم کارگران معترض را پوشید و با این اقدام، همبستگی خود را با آن‌ها اعلام کرد. این حرکت با واکنش‌های گسترده‌ای در رسانه‌ها مواجه شد و چند روز پس از آن، یراحی از سوی حراست دفتر موسیقی احضار شد.
از ممنوعیت تا مقاومت
یراحی در طول فعالیت هنری خود، آثار متعددی با مضامین اجتماعی و اعتراضی منتشر کرد. از جمله این آثار می‌توان به قطعه «پاره‌سنگ» اشاره کرد که با مضمون ضد جنگ، واکنش‌های بسیاری را برانگیخت به‌عنوان یکی از انتقادی‌ترین آهنگ‌های چند دهه‌ی اخیر شناخته و موجب ممنوع‌الکاری او شد.
چند روز بعد از انتشار ترانه پاره سنگ، معاون هنری وقتِ وزارت ارشاد اعلام کرد، دست‌اندکارانِ تولید کلیپ پاره‌سنگ دعوت شده‌اند تا در مورد تفاوت کلیپ منتشر شده و کلیپ مجوز داده شده توضیح بدهند، او اما در واکنش به این موضوع گفت: «من بچۀ جنگم، من با صدای آژیر بزرگ شده‌ام، من حق دارم بپرسم! من در ترانه شیطنت کردم! اما شیطنتم شبیه رزمنده‌ای است که در زمان جنگ ایران و عراق در شناسنامه اش دست می بُرد تا به جبهه برود؛ چرا که احساس خطر می‌کرد و برای جهاد منتظر اجازه این و آن نمی‌ماند! این شیطنت به معنی خودخواسته بودن این عمل است. عملی که به آن افتخار می‌کنم و هیچگاه از بابت گفتن حق پشیمان نخواهم شد، حتی اگر تا همیشه ممنوع بمانم، چرا که در مقابل جریانی که با محتوای اثری ضد جنگ مشکل دارد خودم خود را از کار ممنوع می‌کنم.»
مهدی یراحی در آخرین کنسرت‌اش در اهواز به انتقاد از مسئولان پرداخت و صراحتاً گفت: همان طور که شما در عرصه هنر دخالت می کنید، اجازه بدهید ما هم هر جا خبطی دیدیم به سیاست اعتراض کنیم.
این حرفهای یراحی یک ماه و نیم قبل از صحبت‌های رئیس جمهور وقت ،حسن روحانی، مبنی بر اینکه «ما نهاد غیر قابل نقد نداریم»، بود.
پس از اعتراضات آبان ۱۳۹۸، در کنسرتهای خود، قطعاتی را به یاد کشته‌شدگان این اعتراضات اجرا کرد و در سخنانی، عملکرد مسئولان کشور را مورد نقد قرار داد و از همان سال ممنوع‌الکار شد و در پی آن نشریه لبنانی رصیف ٢٢ در مطلبی نوشته است: «از ترکیه تا آمریکا را با نوای دلنشینش درنوردید در حالی که در وطن خودش صدایی ممنوعه است، سخن از هنرمند و خواننده ایرانی مهدی یراحی است.»
او همچنین در پی پخش اعترافات اجباری سپیده رشنو از صداوسیما، اعلام کرد که این رسانه دیگر اجازه پخش هیچ‌یک از آثار او را ندارد.
او در مهر ۱۴۰۱، ترانه «سرود زن» را در حمایت از اعتراضات مردمی پس از مرگ مهسا امینی منتشر کرد. این اثر، دومین قطعه او در حمایت از خیزش انقلابی ۱۴۰۱ بود. همچنین، در سالگرد درگذشت سحر خدایاری (دختر آبی)، قطعه «دخترانه» را به یاد دختران قربانی جهل و تعصب منتشر و آرزوی فردایی عاری از جهل و دخترکُشی کرد.
هنری که سکوت نکرد
سرانجام ۶ شهریور ۱۴۰۲ او به دلیل انتشار ترانه اعتراضی «روسریتو» با دستور دادستان تهران، به اتهام انتشار ترانه‌ای غیرقانونی و خلاف اخلاق و عرف جامعه اسلامی بازداشت شد.
اتهامات مطرح‌شده علیه او شامل تشویق به فساد و فحشا موضوع ماده ۶۳۹ قانون مجازات، ساخت و انتشار محتویات خلاف اخلاق و عفت عمومی موضوع ماده ۷۴۲ قانون مجازات، ترغیب و و تحریک افراد به ارتکاب جرائم خلاف عفت موضوع بند (ب) ماده ۷۴۳ قانون مجازات و تبلیغ علیه نظام موضوع ماده ۵۰۰ قانون مجازات و بسیاری دیگر بود.
دی ماه همان سال، شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران او را به «۲ سال و ۸ ماه حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق تعزیری» محکوم و اعلام کرد یک سال از حبس قابل اجرا است.
هنرمندان در حمایت از هنرمند
در جلسات دادگاه او، خانواده‌اش حضور داشتند و نمایندگان خانه موسیقی و تعدادِ معدودی از هنرمندان.
اگرچه بسیاری نیز به بازداشتِ او و همچنین انتشارِ عکسِ زمان دستگیری واکنش نشان دادند.
«محسن برهانی»، استاد حقوق دانشگاه تهران، با اشاره به ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری، انتشار این عکس را جرم دانست و اظهار داشت: «منتشرکننده عکس مهدی یراحی به استناد ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری مجرم است؛ جرم افشای اسرار شغلی و حرفهای.» وی همچنین به نحوه بازداشت یراحی انتقاد کرد و پرسید: «الآن جرم آقای یراحی دقیقاً چیست که استحقاق جلب بدون احضار را دارد؟
نکند قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، نسخ شده است و ما خبر نداریم؟»
«محسن چاوشی» نیز با انتقاد از انتشار این عکس، مهدی یراحی را «پسر شریف خوزستان و ایران» خواند و اظهار داشت که او را «به شرافت، قلب پاک و دست درست و دغدغه‌مندش» می‌شناسند. از آن طرف، «کیهان کلهر»، نوازنده و موسیقیدان برجسته، در صفحه شخصی خود در اینستاگرام با انتشار شعری از حسین جنتی از مهدی یراحی حمایت کرد.
کاوه آفاق، ترانه علیدوستی، مسعود شجاعی و تعدادی دیگر نیز از جمله کسانی بودند که به این حکم واکنش نشان دادند.
سرانجام در اسفند ۱۴۰۲، با توجه به وضعیت پزشکی مهدی یراحی، حکم حبس او به مراقبت‌های الکترونیکی (پابند الکترونیکی) تبدیل شد و حالا در ۸ دی ۱۴۰۳، دوره یک‌ساله حبس او به پایان رسید و آزاد شد.
با این حال، مجازات ۷۴ ضربه شلاق همچنان باقی است و آزادی وثیقه ۱۵ میلیارد تومانی او منوط به اجرای این حکم است.
منبع: sharghdaily-955665
