تهران|آغاز پاکسازی گسل‌های تهران

تهران با 700کیلومترمربع مساحت، دهمین شهر پرجمعیت و زلزله‌خیز جهان است که پهنه‌ اصلی گسل‌های آن به 26کیلومترمربع می‌رسد. براساس سوابق تاریخی، این کلانشهر به‌طور میانگین هر 200سال یک‌بار، شاهد زلزله‌ای به بزرگای 7درجه در مقیاس ریشتر بوده و از آخرین زلزله‌اش 180سال می‌گذرد. در این شرایط، گام نخست در مسیر جلوگیری از فاجعه‌آفرینی زمین‌لرزه در پایتخت، آموزش همگانی و اصلاح ساختار شهری در مناطق پرخطر است. در این زمینه، اطلاعات پایه شناسایی گسل‌ها و مطالعات لرزه‌خیزی تهران را در سال ۸۲ آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا) با دقت انجام داد این تحقیقات تا مرداد ۹۵ طول کشید تا تمام ارکانی که درگیر ماجرا هستند به جمع‌بندی مشترکی برسند و نقشه پهنه‌های گسلی شهر تهران، نهایی، تصویب، ابلاغ و اجرایی شود. با نهایی‌‌شدن نقشه پهنه‌های گسلی تهران، از یک‌سو ساختمان‌های در معرض خطر شناسایی شدند تا ایمن‌سازی آنها در دستور کار قرار بگیرد و از سوی دیگر با جلوگیری از ایجاد ساختمان‌های جدید در این مناطق، راه بر تکرار خطر بسته شد. آنگونه که محمد شکرچی زاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌گوید: فعلا ۱۰۰ برج و ۱۶ بیمارستان روی پهنه گسل‌های تهران قرار دارند که باید ایمن‌سازی شوند. ضمن اینکه احداث ساختمان‌های با اهمیت «بسیار زیاد» مانند برج با ۱۲ طبقه یا بیشتر، بیمارستان‌ها، انبار نفت یا پمپ‌بنزین در این پهنه‌ها ممنوع است. به گفته  رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، فعلا محدودیتی برای ساخت ساختمان‌های با اهمیت «زیاد»، «متوسط» و «کم» در پهنه گسل‌های اصلی وجود ندارد اما ضوابط ساخت این ساختمان‌ها در پهنه گسل‌های اصلی متفاوت و سخت‌گیرانه‌تر است. به گفته شکرچی‌زاده، بررسی زلزله‌های مختلف نشان می‌دهد که بیشترین خسارت‌ها در پهنه گسل‌ها اتفاق می‌افتد و بر این اساس قبلا اعلام شده بود که ساخت ساختمان‌های با اهمیت زیاد در پهنه گسل‌ها ممنوع است اما کسی نمی‌دانست پهنه گسل‌ها کجاست.
100برج تهران روی گسل
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌گوید: در تهران پرونده ۹۰۰ برج باز شده که از این تعداد ۶۰۰ برج ساخته شده که 16.6درصد از این تعداد یعنی ۱۰۰ برج در پهنه گسل‌ها قرار دارد و باید مراحل بازرسی ایمنی و آموزش ساکنان آن انجام شود. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، شکرچی‌زاده درباره سرنوشت ساختمان‌هایی که اکنون در پهنه گسل‌ها قرار دارند، تأکید می‌کند: هیچ الزام قانونی برای تخریب ساختمان‌هایی که روی پهنه گسل قرار گرفته‌اند وجود ندارد بلکه در این مرحله صرفا صدور پروانه مجاز نیست ضمن اینکه ساختمان‌های موجود عمر مفیدی دارند و بعد از اتمام عمر، امکان احداث مجدد در این مناطق وجود نخواهد داشت. شکرچی‌زاده می‌افزاید: ۱۶ بیمارستان نیز در سطح تهران در پهنه گسل‌ها قرار دارند که باید در اولویت مقاوم‌سازی قرار بگیرند، از توسعه آنها نیز جلوگیری شود و اگر برای وزارت بهداشت امکان دارد نسبت به جابه‌جایی آنها اقدام کند. به گفته او این اقدام باید برای پمپ‌بنزین‌ها، انبارهای نفت و دیگر ساختمان‌های حساس موجود در پهنه گسل‌ها انجام شود. علی بیت‌اللهی رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی پیش‌ازاین گفته بود: تأخیر در تعیین حریم گسل‌ها و اعمال ممنوعیت‌های ساخت باعث شده در حریم گسل‌های شهر تهران، ۱۵ بیمارستان و مرکز درمانی، ۳۶ مدرسه، ۹ مرکز آموزش عالی و دانشگاهی، 100برج، ۳ ایستگاه آتش‌نشانی، ۸ مخزن آب، ۲۳ پل ارتباطی، ۹ تأسیسات برق فشارقوی، ۲۵ مسجد، ۴ موزه، ۳ ساختمان وزارتخانه، ۴ ساختمان قوه قضاییه، ۲۲ مرکز تجمع، ۹ ساختمان شهرداری و یک انبار سوخت احداث شود که هم‌اکنون جابه‌جایی آنها امکان‌ناپذیر یا در حالت خاص و محدودی با مشکلات عدیده روبه‌رو خواهد بود.