Mirage F1 ؛ داستان تنها جنگنده ای که F-14 Tomcatهای ساخت آمریکا را ساقط کرد

از زمان ویتنام، به ندرت اتفاق افتاده که جت های جنگنده ساخت ایالات متحده در درگیری های هوا به هوا توسط جت های ساخت شوروی سرنگون شوند – با این حال، Dassault Mirage F1 ساخت فرانسه دستکم پنج جت جنگنده ساخت ایالات متحده را ساقط کرده است. هیچ F-15 ی در نبرد هوا به هوا ساقط نشده است، و تنها سقوط یک F-16 تایید شده در یک نبرد هوا به هوا از دست رفته است- آن هم در مقابل یک Mirage 2000 ساخت فرانسه. در جریان عملیات طوفان صحرا برخی از توانمندترین هواپیماهایی که عراق در اختیار داشت میراژ اف ۱ های ساخت فرانسه بود.

میراژ F1 ترسناک ساخت فرانسه

داسو میراژ اف ۱ یکی از توانمندترین جت های جنگنده زمان خود بود. این هواپیما به عنوان جانشین جت های جنگنده خانواده Mirage III ساخته شد. این هواپیما برای اولین بار در سال ۱۹۶۶ پرواز کرد و در سال ۱۹۷۳ وارد خدمت نیروی هوایی فرانسه شد. نیروی هوایی فرانسه از آن به عنوان رهگیر اصلی خود استفاده می کرد، قبل از اینکه در نهایت با میراژ ۲۰۰۰ جایگزین شود (فرانسه آخرین میراژ F1 خود را در سال ۲۰۱۴ بازنشسته کرد).

سرنگونی چهار فروند F-14 تامکت ایرانی

میراژ پاسخ عراق به اف-۱۴ تامکت های پیشرفته ایران (که درست قبل از انقلاب ۱۹۷۹ به تهران تحویل داده شدند) بود. این F-14 ها به ایران یک برتری کیفی عمده نسبت به جت های جنگنده عراقی داده بودند (ایران در ابتدای جنگ حدود ۴۵۰ فروند جت جنگنده متشکل از F-14، F-4 و F-5 های ساخته شده توسط ایالات متحده داشت).

«برای خلبانان عراقی در طول جنگ ایران و عراق، F-14 ایرانی فقط یک جنگنده دشمن نبود، بلکه خود جنگنده دشمن بود. با راداری که همه چیز را می دید و موشک هایی که از فاصله ای بسیار دور شکار می کردند، تامکت در دل عراقی ها ترس می انداخت. مقابله با F-14 به وسواس فکری بغداد تبدیل شد».- Air Power

جنگ بین عراق و ایران بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۸۸ در جریان بود و در آن زمان، F-14 ترسناک ترین جنگنده ایران بود. این جنگنده از تمام جت های شوروی که عراق در اختیار داشت برتر بوده و رادار آن قادر بود نقاط دورتر را ببیند و موشک ها را از فواصل دورتر شلیک کند. این بدان معنا بود که جت های عراقی یکی پس از دیگری و به شکل بی قاعده ای در میانه آسمان منفجر شده و ساقط می شدند.

پاسخ عراق به تامکت های ایرانی، استفاده از Mirage F1EQ بود. و عراقی ها که از دست تامکت های ایرانی خسته و درمانده شده بودند به یک نقشه هوشمندانه رسیدند. ایر پاور در این باره می نویسد: «در ۱۵ نوامبر ۱۹۸۱ ، میراژ F1EQ های عراق با استفاده از رادارگریزی در ارتفاع پایین، حواس پرتی هماهنگ شده (با کمک MiG-23) و موشک کشنده Super 530 AAM موفق شد یک جفت F-14 ایرانی را بر فراز اهواز را مورد کمین قرار دهند. نتیجه: عراق توانست اولین کشتار اف-۱۴ در جهان را رقم بزند.»

جنگنده های ساخت ایالات متحده که توسط میراژهای ساخت فرانسه ساقط شدند:

ایرپاور همچنین می‌گوید: «با نام رمز زرافه [Giraffe]، تاکتیک به دام انداختن F-14 ها با طعمه و کمین زدن به آن‌ها با میراژ F1 با ارتفاع پروازی پایین، منجر به سرنگونی چهار فروند تامکت ایرانی بین سال‌های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۸ شد. موفقیت آن چنان برجسته بود که ایرانی‌ها در آن زمان از پروازهای گشت هوایی بر فراز مناطق خاصی خودداری کردند».

عملیات طوفان صحرا

در جنگ خلیج فارس، میراژ اف-۱ های عراقی دومین جنگنده پرتعداد نیروی هوایی عراق (بعد از میگ-۲۱ شوروی) بودند. F-15 Eagleهای آمریکایی موفق شدند ۶ فروند از آنها را در نبردهای هوا به هوا سرنگون کند. یک نسخه جنگ الکترونیک از F-111 Aardvark نیز یک پیروزی در برابر یک میراژ عراقی به دست آورد. یک EF-111 غیرمسلح نیروی هوایی ایالات متحده باعث شد تا یک Mirage F1EQ عراقی هنگام تعقیب EF-111 با زمین برخورد کند (این تنها پیروزی ثبت شده توسط F-111 Aardvark بود).

به Aviation Safety Network، یک EF-111 دیگر در حین انجام مانور فرار سقوط کرد زیرا به اشتباه توسط یک F-15 نیروی هوایی ایالات متحده هدف قرار گرفت (خلبان سروان داگلاس ال. برادت و کمک او سروان خلبان پل آر. آیچنلاوب هر دو کشته شدند). EF-111 می‌دانست که یک رادار جنگنده نسل جدید روی آن قفل شده است، اما هیچ راهی برای دانستن اینکه کدام هواپیما است، نداشتند. آنها نمی دانستند که این یک F-15 خودی است یا یک Mirage F-1 دشمن. در نتیجه، با فرض اینکه یک جنگنده میراژ F-1 عراقی یا جنگنده دیگری در تعقیب آن هاست، با کم کردن سریع ارتفاع وارد یک مانور دفاعی شدند.

ناوگان پیش از جنگ عراق متشکل از ۸۸ فروند میراژ اف ۱ بود که پس از عملیات طوفان صحرا به مقدار زیادی نابود شد (تنها ۲۳ فروند باقی مانده بود). بسیاری از آنها آسیب دیده یا نابود شدند و ۲۴ فروند نیز برای فرار از نابودی به ایران منتقل شدند. ایرانی‌ها آن‌ها را در اختیار گرفته، و امروز در ایران در خدمت هستند (اگرچه جای سوال است که چقدر قابلیت پرواز دارند، چه برسد به این که چقدر آماده رزم باشند).

ساقط کردن یک Super Sabre ترکیه ای

طبق گزارش The Aviationist، در سپتامبر ۱۹۸۳، دو فروند جنگنده قدیمی F-100F Super Sabre ترکیه ای حریم هوایی عراق را نقض کردند. در پاسخ، یک جنگنده میراژ F-1EQ نیروی هوایی عراق یک موشک Super 530F-1 را به سمت جنگنده های متجاوز ترکیه ای شلیک کرد. یک فروند F-100F ترکیه (با شماره سریال ۵۶-۳۹۰۳) در دره زاهو نزدیک مرز هدف قرار گرفته و سقوط کرد.

بر اساس گزارش ها، خلبانان این جنگنده جان سالم به در برده و به ترکیه بازگشتند. این حادثه پنهان شده و برای سالیان دراز مخفی ماند. Super Saber در دهه ۱۹۵۰ توسط کمپانی North American طراحی و ساخته شد.

Mirage-2000 تنها شکست هوایی F-16 را رقم زد

ساقط شدن یک جنگنده ترکیه ای ساخت آمریکا توسط یک جت جنگنده ساخت فرانسه در یک درگیری مرزی در سال ۱۹۹۶- این بار برای یونان – تکرار شد. این حادثه پس از آن رخ داد که طبق گزارش ها، هواپیمای اف-۱۶ ترکیه ای حریم هوایی یونان را در نزدیکی جزیره کیوس نقض کرد. Mirage-2000EGM یونانی یک موشک R.500 Magic را به سمت F-16D Block 40 ترکیه (به شماره سریال ۹۱-۰۰۲۳) شلیک کرده و آن را ساقط کرد.

در آماری معروف، F-15 Eagle هرگز در یک درگیری هوا به هوا شکست نخورده است. با این حال، عراقی‌ها ادعا کردند که دو فروند F-15 را در نبرد هوایی سامورا در جنگ خلیج فارس سرنگون کرده‌اند (هر دوی این جت‌ها به پایگاه بازگشتند). تا به امروز، F-15 مدعی است که ۱۰۴ مورد پیروزی هوا به هوا را بدون هیچ خسارتی کسب کرده است. اگر حادثه درگیری هوایی جنگنده یونانی و ترکیه ای در سال ۱۹۹۶ نبود، F-16 نیز رکورد بی نقص در زمینه پیروزی هوا به هوا داشت (اگرچه باید تاکید کرد که F-16 ممکن است توسط جت های شوروی سرنگون شده باشد، اما شواهد کافی برای اثبات این ادعاها وجود ندارد).

منبع: روزیاتو